ستارالعیوب باش!

اخلاق در دین شریف اسلام یک دستورالعمل دوطرفه است. قانون طلایی اخلاق در دین ما این جمله است که آن‌گونه با دیگران رفتار کن که دوست داری با تو رفتار کنند، بنابراین باید ببینیم وقتی خطایی از ما سر می‌زند، دوست داریم دیگران چه رفتاری با ما داشته باشند؟ آیا دوست داریم ما را سرزنش کنند و عیبمان را افشا کنند یا نه؟
یکی از سرفصل‌های مهم در اخلاق اسلامی، عیب‌پوشی است.

به شکر آنکه خدا عیب من نهفت از خلق
ز عیب خـلق همان به که چـشـم درپوشم

امام‌رضا (ع) فرموده‌اند: «لَا یَکُونُ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِناً حَتَّى یَکُونَ فِیهِ ثَلَاثُ خِصَالٍ: سُنَّه مِنْ رَبِّهِ، وَ سُنَّه مِنْ نَبِیِّهِ، وَ سُنَّه مِنْ وَلِیِّهِ. فَأَمَّا السُّنَّه مِنْ رَبِّهِ فَکِتْمَانُ السِّرِّ، وَ أَمَّا السُّنَّه مِنْ نَبِیِّهِ صَلَّى ا... عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ، فَمُدَارَاه النَّاسِ، وَ أَمَّا السُّنَّه مِنْ وَلِیِّهِ فَالصَّبْرُ فِی الْبَأْسَاءِ وَ الضَّرَّاء: مؤمن به مرحله ایمان نمى‌رسد، مگر آنکه داراى سه خصلت باشد؛ یکى از پروردگارش، یکى از پیغمبرش و یکى از امامش، اما خصلت پروردگار، کتمان و مخفى نگه داشتن اسرار و خصلت پیغمبر، با مردم مدارا کردن و خصلت امام، شکیبایى دربرابر ناملایمات و سختی‌هاى زندگى است».

اگر ما انتظار داریم خداوند، گناهان ما را بپوشاند و عیوب ما را پیش دیگران افشا نکند، ما هم باید همین رفتار را با دیگران داشته باشیم.
حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرمایند: «عیب‌های مردم را تا حد ممکن پوشیده بدار؛ چنان‌که دوست می‌داری خداوند، عیب‌های تو را از چشم مردم پنهان بدارد».

افشای عیوب دیگران، آفت‌های گوناگونی را به‌دنبال می‌آورد؛ زشتی‌ها را پراکنده می‌کند. رابطه‌ها را خراب می‌کند. صمیمیت‌ها و الفت‌ها را از بین می‌برد و جامعه را دچار آفت و اصطکاک می‌کند و بالاتر از همه، در روز جزا انسان را رسوا و بی‌آبرو می‌کند. از امام‌صادق (ع) نقل شده است: «هرکه حادثه‌ای را از برادر مسلمان خود بداند و آن را نقل کند و منظورش از آن، عیب‌جویی و لکه‌دار کردن جوانمردی او باشد، خداوند در روز رستاخیز، او را از رحمت خود دور می‌کند و در جای ذلت‌آوری قرار می‌دهد تا از آنچه گفته و آشکار ساخته است، اظهار ندامت کند».

درمقابل درباره فردی که دنبال ستاری و عیب‌پوشی از دیگران باشد، پیامبر خدا (ص) می‌فرمایند: «مَنْ سَتَرَ اَخاهُ الْمُسْلِمَ فِی الدُّنْیا فَلَمْ یفْضَحْهُ سَتَرَهُ ا... یوْم الْقِیامَه: هرکه بر عیب برادر مسلمانش در دنیا پرده پوشد و او را رسوا نسازد، خداوند در قیامت، عیب او را بپوشاند».

شیخ اجل، سعدی شیرازی، در حکایتی آورده است: «یکی از بزرگان، از پارسایی پرسید: نظر تو درباره فلان عابد چیست که مردم از او سخن‌ها می‌گویند و در غیاب او از او عیب‌جویی می‌کنند؟ پارسا گفت: در ظاهر او عیبی نمی‌بینم و از باطنش نیز آگاهی ندارم».

انسان‌های بزرگ، اهل قضاوت کردن درمورد دیگران نیستند و اگر درباره فردی بخواهند قضاوت کنند، او را بالا می‌برند نه اینکه بخواهند وی را تحقیر کنند یا آبرویش را ببرند. نکته مهم دیگر این است که گفته‌اند:

عیب کسان منگر و احسان خویش / دیده فرو بر به گریبان خویش

امام‌باقر (ع) نیز در رهنمودی گهربار فرموده‌اند: «برای اثبات عیب اخلاقی یک انسان، همین کافی است که نقص دیگران را ببیند و همان را در خود مشاهده نکند یا اینکه مردم را به ترک کاری سرزنش کند که خود، قادر به ترک آن نیست».

از خداوند بزرگ می‌خواهیم که وجود ما را به این گوهر‌های معنوی و فضایل اخلاقی، زینت بخشد و زندگی ما را با این روش نورانی زیبا کند.