«(فرشتگان هنگام دیدار بهشتیان به آنان مىگویند:) بهخاطر صبر و شکیبایی که کردید، بر شما درود باد! پس چه نیکوست سراى آخرت!». این جمله شگفتانگیز، امیدآفرین و البته بسیار زیبا و تحسینبرانگیز، بخشی از آیه ۲۴ سوره مبارکه نور است که در آن خداوند متعال به آدمیان چنین بشارت میدهد: «سَلامٌ عَلَیْکُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ».
در «تفسیر نور» درباره این موضوع پرمعنا و شیرین چنین آمده است: «سلام، یکى از نامهاى خداوند، تهنیت خداوند بر پیامبران، تبریک الهى بر بهشتیان، زمزمه فرشتگان، کلام بینالمللى تمام مسلمانان، شعار بهشتیان در این جهان و آن جهان، ذکر خالق و مخلوق، نداى وقت ورودوخروج، آغاز هرکلام در نامه و بیان است که هم بر مرده و زنده و هم بر بزرگ و کوچک گفته مىشود و پاسخ آن درهرحال واجب است.
پیام سلام، احترام، تبریک، دعا، امان و تهنیت ازسوى خداوند است».
«سَلامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِیمٍ» وقتى ما در پایان هر نماز مىگوییم: «السلامعلینا و على عبادا... الصالحین»، با این سلام تمام مرزهاى نژادى و امتیازات پوچ سن، جنسیت، مال، مقام، زبان و زمان را در طول تاریخ درهم مىشکنیم و با همه بندگان صالح خدا ارتباط برقرار مىکنیم و بر آنها درود مىفرستیم.
در روایات آمده است: «گروهى از مردم قبل از رسیدگى به حساب، به بهشت مىروند. وقتى فرشتگان علت را سؤال مىکنند، جواب مىشنوند که ما در دنیا بر اطاعت خداوند و بر مشکلات و مصائب، صبر مىکردیم و اهل شکیبایى بودیم. فرشتگان با شنیدن جواب، از آنان با سَلامٌعَلَیْکُمْ ... استقبال مىکنند».
صبر از مراتب انسانیت است و بدون آن، کسی نمـیتواند پلـههای تکامل را طی کند. صبر کلمـهای نورانی و از نعمات خداوند است. برای هیچ فردی مشکلات و بلاها رفع نمیشود و لذا نمیتوان دعا کرد که بلا نازل نشود، بلکه مـیتوان از خدا خواست به ما توفیق صبر بدهد، والّا بلا و امتحان حتمی است. در زندگی شخصی و در کار نیز صبر، ضرورتی انکارناپذیر است. صبر زیرمجموعه حلم است. حلم یعنی صبری که از عقل برخاسته باشد.
برخی از ما صبر میکنیم، چون ضعیف هستیم، اما حلم، صبری است که عقل به انسان دستور داده است. انسان حلیم، اصلونسب دارد و فردی که صبر ندارد، خودش را بیابهت میکند و جامعه به او اهمیت نمـیدهد؛ چون تا کسی به او حرفی مـیزند، از کوره درمـیرود و درنتیجه هیچ فردی به او نزدیک نمـیشود؛ چون او را احمق مـیپندارند.
حضرت علی (ع) در کلامی مـیفرمایند: «صبر برای عبادات، مانند سر برای بدن است. آیا دیدهاید انسانی بـیسر را که زنده باشد، راه برود و حرف بزند؟ همانقدر که سلام کردن یک انسان بـیسر مسخره است، اگر انسانی که صبر ندارد هم بگوید من دین دارم، مسخره مـینماید».
صبر در تمام امور زندگی برای همه، مهم و مفید است و تأکید قرآن و بزرگان بر اهمیت آن برای همگان مشخص است. بعضیها به تقسیمبندی صبر در زندگی، پرداخته و صبر را در مصیبت، در معصیت و در عبادت دیدهاند و بعضیها درباره پیامدهای عملی صبر گفتهاند و عدهای دیگر در روانشناسی به آن توجه کردهاند.
زندگی دنیایی آنچنان در مشکلات، دردها و سختیها پیچیده شده است که گاهی حتی یک نفس کشیدن ساده برای انسان سخت میشود. اما این، همه ماجرا نیست. در بسیاری مواقع این چالشها برای آدمی بهوجود میآید تا خود را محک بزند، ارزیابی کند و در بوته امتحان و مشکلات، رشد و توسعه یابد. همانا کسانی که اهل توجه و تدبیر هستند، در هر حالی شاکر خداوند خواهند بود، بهگونهایکه در هنگام بهرهمندی از فرازها و نعمتها، درک زیادی از دریای «رحمت» الهی دارند و در فرودها و سختیهای زندگی به «حکمت» پروردگار باور دارند.
اگر انسان به صبوری و شکیبایی عادت کند، آرامآرام بسیار قدرتمند میشود و در مسیر پیشرفت و قلههای پیروزی قرار خواهد گرفت و بدینصورت، میتواند دنیا و آخرت خویش را آباد سازد. صبر در زندگی فردی، باعث ایجاد روحیه شکستناپذیری، افزایش قدرت درونی، شناسایی نیروها و استعدادهای خویشتن و همچنین توجه و اتکای بیشتر به خدا میشود. همچنین صبر در زندگی خانوادگی، پیامدهایی همچون استحکام پایههای زندگی، افزایش اعتمادبهنفس اعضای خانواده و نیز ایجاد فضای سالم و بانشاط در محیط خانواده را بهدنبال دارد.