به گزارش شهرآرانیوز؛ آمار‌ها نشان می‌دهد که مجموع بارش‌های امسال تا اول تیرماه نسبت به مدت مشابه سال گذشته که ۲۰۴.۱ میلیمتر بود و رشد ۱۸ درصدی داشته، اما مساله این است که زمین به حدی تشنه است و منابع آبی کمبود دارند و این بارش‌ها دردی را دوا نمی‌کند. نکته دیگر اینکه پراکندگی بارش در همه جای کشور یکسان نبوده است، بر اساس داده‌های هواشناسی بارندگی‌های سال آبی جاری ۴۲ میلیمتر بیشتر از پارسال بود که با وجود بارندگی‌های مناسب در کشور، اما در تهران بارندگی ۲۰ درصد زیر نرمال بوده است.
یکی از نکات مهم و قابل تامل این است که در بسیاری از مناطق کشور چه برای تامین آب شرب، چه کشاورزی و چه صنعت به برداشت آب از منابع زیرزمینی وابسته هستیم یعنی فقط آب باران و آب‌های سطحی کافی نیست از طرفی منابع آب زیرزمینی ما فقیرتر شده است، بخش کشاورزی با مصرف بیش از ۸۰ درصد بالاترین برداشت را از منابع آب شیرین کشور دارد در حالیکه بر اساس سند امنیت غذایی ایران باید تا سال ۱۴۱۱ مصرف آب در بخش کشاورزی از ۸۱ به ۵۱ میلیارد متر مکعب برسد بنابراین می‌طلبد منابع آب را جدی‌تر مدیریت کنیم.
همچنین براساس اعلام سازمان هواشناسی، تابستان گرم تری را نسبت به نرمال در کشور تجربه می‌کنیم، یعنی دما در تابستان به طور میانگین ۱ تا ۲ درجه سلسیوس نسبت به وضعیت نرمال افزایش می‌یابد، همچنین اعلام کرده که سه استان تهران، سمنان و قزوین وارد چهارمین سال خشکسالی شده‌اند، این یعنی زنگ خطری برای این استان‌ها به ویژه تهران که جمعیت ۱۹ میلیون نفری را در خود جای داده است.
سازمان هواشناسی اعلام کرده که دمای کشور نسبت به ۵۰ سال گذشته ۲ درجه گرم‌تر شده است، هر یک درجه افزایش دما حدود ۷ درصد شدت تبخیر آب را افزایش می‌دهد، مطالعات نشان می‌دهد میانگین دمای ۱۰ ساله اخیر کشور نسبت به میانگین ۱۰ ساله پنج دهه قبل حدود ۲ درجه بالاتر است یعنی حدود ۱۵ درصد شدت تبخیر بالاتر رفته است، به طور کلی روند دما طی چند دهه اخیر گرمایشی بوده است.
روند بارشی نیز طی دهه‌های اخیر کاهشی بوده البته به این مفهوم نیست که میزان بارش هرسال از سال قبل کمتر بوده است بلکه مقدار بارش چه به صورت منطقه‌ای، کشوری و جهانی نوسان دارد و دچار افت و خیز می‌شود. در واقع گرمایش جهانی علاوه بر تغییر الگو‌های جوی و کاهش بارندگی، باعث افزایش ۱۵ درصدی تبخیر سطح آب دریاچه‌های ایران شده است.
از سوی دیگر با شدت خشکسالی پدیده فرونشست زمین افزایش می‌یابد به طوری که سازمان زمین شناسی اعلام کرد در بیشتر دشت‌های ایران که در آنها کشاورزی به طور گسترده انجام می‌شود و وابسته به منابع آب زیرزمینی است پدیده فرونشست با شدت متفاوت در حال پیشرفت است، در برخی استان‌ها مانند یزد نرخ فرونشست کاهش پیدا کرده و در استان‌هایی مانند خراسان رضوی، تهران، قزوین، کرمان، فارس و اصفهان همچنان فرونشست با نرخ بالا مشاهده می‌شود.
یوسف خلج امیر حسینی یک کارشناس امور منابع آب درباره وضعیت منابع آبی کشور گفت: در مجموع ایران کشوری خشک و نیمه خشک است از این رو خشکسالی و کم بارشی جزوی از اقلیم آن است، نکته مهم و قابل تامل در این رهگذر نحوه برخورد ما با منابع آبی است تا دچار تنش آبی نشویم.
وی افزود: با وجود اینکه کشوری نیمه خشک و کم آب هستیم، اما سرانه مصرف آب در ایران از بسیاری کشور‌های اروپایی که به قاره سبز معروفند بیشتر است، آمار‌ها نشان می‌دهد سرانه مصرف آب در ایران حدود ۱۶۰ تا ۱۷۰ متر مکعب است که در تهران گاهی به ۲۲۰ متر مکعب هم می‌رسد در حالیکه میانگین بارندگی در کشور زیر ۲۵۰ میلیمتر در سال است که حدودا کمتر از یک سوم میانگین بارندگی سالانه جهانی است یعنی الان میانگین بارندگی جهانی ۸۵۰ میلیمتر در سال است، اما میانگین بارندگی در کشور گاهی به زیر ۲۵۰ میلیمتر هم می‌رسد، این در حالیست که متوسط تبخیر در ایران بیش از ۳ برابر متوسط جهانی است.
این کارشناس ادامه داد: البته مشکل فقط نحوه مصرف نیست بلکه نباید فرسوده بودن زیرساخت‌ها را هم فراموش کنیم، به عنوان مثال فرسودگی شبکه‌های آبرسانی آب شرب شهری موجب هدر رفت حجم زیادی از آب می‌شود، آماری وجود دارد که نشان می‌دهد سالانه بیش از ۳۰ درصد آب تصفیه شده از طریق شبکه‌های فرسوده هدر می‌رود که باید در کنار فرهنگ سازی در نحوه مصرف آب فکری هم به حال شرایط شبکه آبرسانی کرد.
خلج امیرحسینی تاکید کرد: مساله مهم در روند فرهنگ استفاده از آب باید به این نکته توجه کرد که امروزه نحوه مصرف آب تغییر کرده است، زمانی هیچ خانه‌ای آب لوله کشی نداشت و با زحمت آب وارد خانه‌ها می‌شد، اما امروزه هیچ خانه‌ای بدون لوله کشی آب نیست بنابراین دسترسی آسان به آب موجب شده آنطور که باید قدر این نعمت را ندانیم و هدر دادن آن هم موجب ناراحتی نمی‌شود، البته این بر همه صدق نمی‌کند افرادی هم هستند که قدر آب را می‌دانند و درست از آن استفاده می‌کنند، اما مساله این است که تعداد اینها نسبت به آنهایی که بی محابا مصرف می‌کنند بسیار کمتر است.
وی گفت: روزگاری داشتن استخر در خانه‌ها مرسوم نبود، اما این روز‌ها معمولا در بسیاری از مجتمع‌های مسکونی استخر، سونا و جکوزی وجود دارد که مصرف آب آنها بسیار بالاست که متاسفانه برای پر کردن آنها از آب شرب تصفیه شده استفاده می‌شود که این خود حجم زیادی از آب را هدر می‌دهد.
این کارشناس افزود: مساله دیگری که بر کاهش منابع آبی و بروز پدیده فرونشست زمین دامن زده، حفر چاه‌های غیر مجاز است که با این کار تا قطره آخر آب زیرزمینی را بالا می‌کشند که موجب خالی شدن دل زمین و فرو رفتن خاک می‌شود که همان پدیده فرونشست شکل می‌گیرد، بر اساس استاندارد اگر در اروپا سالانه چهار میلیمتر فرونشست رخ دهد شرایط بحرانی است در حالی که در تهران سالانه ۳۶ سانتیمتر فرونشست داریم، اکنون ۴۲۰ دشت کشور درگیر فرونشست زمین هستند و دیگر قابل برگشت نیستند، قطعا با این روش به آینده امیدی نیست و مهمتر اینکه دیگر فرصتی هم نیست، چون منبعی باقی نمانده است.
کارشناس امور منابع آب تاکید کرد: برای جلوگیری از نابودی کامل منابع آبی، باید فرهنگ سازی و یک سری کار‌های پایه‌ای و زیرساختی انجام شود، دولت حمایت کند، البته در مقطعی یک سری طرح‌ها مطرح می‌شود که خیلی هم خوب هستند مانند طرح تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی، کنترل مصرف آب‌های زیرزمینی، کنتور گذاشتن روی چاه‌ها و حمایت از سیستم‌های آبیاری، اما اجرا نمی‌شود یا چند درصد پیش می‌رود و ناگهان متوقف می‌شود که دولت باید نسبت به اجرای کامل آن نظارت داشته باشد.
منبع: ایرنا