به گزارش شهرآرانیوز، بنابر اعلام کمیساریای آموزشی سازمان ملل متحد، تا سال ۲۰۳۰ بیش از یک میلیارد نفر در جهان باید تحت آموزش‌های جدید قرار بگیرند تا مهارت هایشان مبتنی بر پیشرفت فناوری به روز شود. امروزه بر هیچ کس پوشیده نیست که مهارت، حلقه مفقوده اشتغال و شاه کلید توسعه اقتصادی است و اگر قرار باشد توسعه زیرساخت فناوری از کار ملت‌ها گره گشایی کند، پیش شرط لازم و قطعی آن گسترش مهارت آموزی است. اهمیت این موضوع و ضرورت واکاوی اقدامات، نیاز‌ها و چشم انداز پیش روی این حوزه، بهانه‌ای شد تا با امیر دایی صراف، مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای خراسان رضوی، گفتگو کنیم.
مهارت، حلقه مفقوده اشتغال است، زیرا از اساس کسی که مهارتی را کسب کند، با اعتمادبه نفس بیشتری خود را به بازار عرضه می‌کند و به سادگی می‌تواند برای خود منبع درآمد بسازد. به نظر ما دلیل اصلی چالش‌های کنونی به خانواده‌ها بازمی گردد و اینکه فرهنگ مهارت آموزی در سطح خانواده نهادینه نشده است. اگر یادتان باشد قدیم‌ها خیلی از مادران حتی حاضر بودند النگوی دست خود را بفروشند تا فرزند خانواده بتواند در مقطع دانشگاه ادامه تحصیل بدهد.
منطق حاکم نیز آن بود که اگر دختر یا پسر خانواده درس بخواند، می‌تواند شغل خوبی به دست بیاورد، بعد از آن بر پایه شغل خوب می‌تواند ازدواج موفقی داشته باشد و با همین رویه، آینده اش تضمین می‌شود. حالا سؤال اینجاست الان که مهارت آموزی، پیش شرط قطعی اشتغال محسوب می‌شود، آیا در خانواده‌ها چنین فرهنگی وجود دارد؟ البته که نه، زیرا از نهادینه کردن آن در خانواده‌ها غفلت کرده ایم.
علاوه بر این، متأسفانه در حوزه کنشگری‌های اجتماعی هم توجهی به مهارت آموزی و تبیین ضرورت‌های آن نمی‌شود. مثلا در ایام تابستان و اوقات فراغت نوجوانان، ما همیشه می‌شنویم کلاس‌های تابستانی رویکرد فرهنگی و ورزشی دارند یعنی دانش آموز ما در وقت فراغت خود به جای اینکه به سراغ یادگیری مهارت برود و به طور مثال، در کلاس تعمیر کولر و یخچال، دوره برنامه نویسی رایانه یا ساخت پویانمایی شرکت کند، ترجیح می‌دهد خطاطی یاد بگیرد یا به فوتبال و ورزش‌های آبی بپردازد. نمی‌گویم این کار‌ها بد است، اما تأثیر فراگیری دوره‌های مهارتی در آینده نوجوان و حتی اعتماد به نفس و پشتکار او اگر بیشتر از امور فرهنگی ورزشی نباشد، کمتر نیست.
سالانه در استان خراسان رضوی بیش از ۶۷ هزار نفر از حدود ۳۵ میلیون نفر ساعت آموزش مهارتی بهره مند می‌شوند. بخش درخور توجهی از این آموزش‌ها نیز ختم به اشتغال افراد می‌شود، حالا می‌خواهد این اشتغال در قالب استخدام رسمی در صنایع باشد یا ورود مهارت آموز به بازار عرضه خدمات تخصصی و حتی کسب وکار‌های کوچک خانگی.
اداره کل فنی وحرفه‌ای استان امروزه به ۱۹ گروه هدف، ۶۵ گروه درسی مشتمل بر ۷۸۰ عنوان مهارت را ارائه می‌دهد که برای هرکدام از آن‌ها گواهی نامه رسمی صادر می‌شود و از جوشکاری، تأسیسات و تعمیر کولر گازی گرفته تا ساخت پویانمایی، محاسبات ابری، بلاک چین و امنیت شبکه، متقاضیان را با فرصت‌های شغلی گسترده‌ای آشنا می‌کند.
هرکدام از این گروه‌های هدف نیز به قشر مشخص یا منطقه اجرای طرح بستگی دارد. مثلا در حوزه مهارت آموزی به کودکان کار و خیابان، از ابتدای سال گذشته تاکنون ۴۱۸ نفر از دوره‌ها بهره‌مند شده اند، در حوزه دانش آموزی، تفاهم نامه‌ای با اداره کل آموزش وپرورش امضا شد تا طرح ویژه «هر دانش آموز، یک مهارت» برای نوجوانان ۱۲ تا ۱۸ سال به مرحله اجرا برسد و بر این اساس، بیش از هزار و ۱۰۶ نفر معادل یک میلیون و ۲۸۶ هزارنفر ساعت از آموزش‌های تخصصی برخوردار شوند.
برای هزار و ۶۶۵ نفر از معتادان بهبودیافته، معادل ۱۹۷ هزار نفر ساعت آموزش موردنیاز آن‌ها ارائه شده و ۸۳۳ نفر از خانواده‌های این عزیزان نیز از ۶۳ هزارنفر ساعت آموزش مهارتی بهره‌مند شده اند.
در حوزه بانوان خانه دار برای ۲ هزار و ۱۳۱ بانوی استان بیش از ۳۷۸ هزارنفر ساعت مهارت مرتبط ارائه شده است. ۴۱۳ نفر از عشایر عزیز ما و ۵۵۲ نفر از حوزه پناهندگان و اتباع از دوره‌های تخصصی برخوردار شده اند. بیش از ۵ هزار و ۷۰۸ نفر از زندانیان در ۹۰۷ هزارنفر ساعت آموزش فنی حضور پیدا کرده اند.
برای ۱۰ هزار و ۸۷۹ نفر از سربازان عزیز ما، یک میلیون و ۷۲۴ هزار نفرساعت دوره تخصصی نظام وظیفه در همه رده‌های نیرو‌های مسلح و به ویژه ارتش درحال برگزاری است. ۵ هزار نفر از جامعه روستایی استان از یک میلیون و ۳۸ هزار نفر ساعت بهره‌مند شده اند. برای هزار و ۸۳ نفر از ساکنان حاشیه شهر و پهنه‌های پیرامونی معادل هزار و ۸۲ نفر ساعت مهارت فنی ارائه شده است.
در رده افراد زیرپوشش بهزیستی، ۲۴۴ هزارنفر ساعت آموزش تخصصی برای هزار و ۴۴۲ بانوی سرپرست خانوار و ۶۰ هزارنفر ساعت دوره فنی برای ۳۱۸ نفر از جامعه معلولان اجرا شده و ۶ هزار و ۶۰۸ نفر از شاغلان بنگاه‌های اقتصادی هم از ۷۰۴ هزارنفر ساعت آموزش فنی بهره‌مند شده اند. این گروه ها، طیف بندی خاص جامعه مخاطب مراکز آموزش فنی وحرفه‌ای هستند و فراتر از این شمار، از ابتدای سال گذشته تاکنون ۱۶ هزار نفر به صورت آزاد از ۳ میلیون و ۱۴۲ هزارنفر ساعت دوره تخصصی برخوردار شده اند.
اول این را بگویم که در این حوزه باید تفکیک دقیقی میان بخش خصوصی و بخش دولتی لحاظ کنیم. البته که همه امور ذیل یک مدیریت واحد قرار دارد، اما در تشریح وجوه تمایز این دو بخش، مثلا یک نمونه همین که از ۳۵ میلیون نفر ساعت آموزش مهارتی به متقاضیان، ۱۰ میلیون و ۸۳۴ هزارنفر ساعت آموزش در ۴۵ مرکز دولتی ارائه شده است، یعنی مثلا همین مرکز آموزش شماره یک در میدان تلویزیون با ۱۲ هکتار فضا و ۲۵ کارگاه فنی.
به طور کلی هم ۲ هزار و ۸۰۰ مرکز آموزشی در کل استان وجود دارد که حدود نیمی از این‌ها یعنی نزدیک به هزار و ۵۰۰ مرکز در مشهدالرضا (ع) برپاست. از نظر تعداد رشته‌های مهارتی نیز امروزه شرایط بهره مندی متقاضیان از ۷۸۰ عنوان مهارت در بخش دولتی و هزار و ۲۰۰ عنوان مهارت در بخش خصوصی فراهم شده است.
در این حوزه خیلی جای کار وجود دارد. مثلا ما تاکنون به ۴۱۰ واحد صنفی و صنعتی مجوز ارائه مهارت‌های فنی داده ایم تا مثلا یک قنادی مهم مشهد یا یک رستوران باسابقه شاندیز پای کار بیاید، دانشجوی علوم تغذیه ما را با مهارت فنی کار آشنا کند، ما هم در انتها گواهی نامه رسمی فنی وحرفه‌ای بدهیم و جوان ما در همان واحد جذب شود. چه از این بهتر؟
امروزه ۶۱ مرکز جوار کارگاهی در مراکز صنعتی و خدماتی بزرگ برپا هستند که مهارت آموز جذب می‌کنند، آموزش می‌دهند و درنهایت استخدام می‌کنند. ما قول می‌دهیم در زمینه مراکز جوار کارگاهی، یک رشد ۵۰ درصدی در سال ۱۴۰۳ محقق شود، زیرا این گونه همه برد می‌کنند.
حقیقت غیرقابل کتمان جهان امروز و به ویژه شرایط فعلی کشور ما این است که تکنولوژی و نوآوری در مقام پادزهر همه مشکلات اقتصادی مطرح شود. وقتی نرخ رشد تصاعدی برخی کشور‌ها همچون کره جنوبی را در نیم قرن گذشته بررسی می‌کنیم، به روشنی معلوم می‌شود که بر حوزه فناوری و مهارت تمرکز داشته اند.
از سوی دیگر، کسی که می‌خواهد در آینده منشأ اثر باشد، باید در حوزه بلاک‌چین، امنیت شبکه و برنامه نویسی حرف برای گفتن داشته باشد. امروزه دیگر زبان‌های برنامه نویسی و مهارت‌های کار با کامپیوتر به عنوان مهارت‌های فوق العاده مطرح نیستند و کاملا ضرورت مبنایی دارند. یک نمونه همین موضوع پویانمایی. امروزه در جهان هر دقیقه انیمیشن به نرخ متوسط هزار دلار به فروش می‌رسد.
حالا شما ببینید شش شرکت اول استان در حوزه پویانمایی که همگی خصوصی هستند، امروزه در اداره کل فنی و حرفه‌ای متعهد شده اند که سالانه ۱۵۰ انیماتور تربیت کنند. این کارآموزان پس از شرکت در دوره‌های تخصصی این رشته، بلافاصله در همین شرکت‌ها هم جذب می‌شوند و به عبارت دیگر، اشتغال آن نیز تضمینی است. این‌ها همه فرصت است و می‌توانیم بگوییم با استمرار همین رویه مهارت آموزی، مشهدالرضا (ع) به زودی قطب پویانمایی کشور خواهد بود.
باید به شما بگویم که انصافا در سال‌های اخیر و به ویژه در دولت سیزدهم، کار‌های بزرگی در این حوزه انجام شده است. مثلا همین الان ۱۵۰ شرکت دانش بنیان ازجمله بزرگ‌ترین مرکز ساخت و آموزش پهپاد‌های غیرنظامی کشور در مراکز آموزش فنی وحرفه‌ای خراسان رضوی مستقر هستند.