زهرا مرادوند | شهرآرانیوز؛ جامعه شناس و رئیس اندیشکده جمعیت بسیج اساتید خراسان رضوی با بیان اینکه افزایش سن ازدواج در سه سطح، فرایند توسعه در کشور‌های مختلف را تحت تأثیر قرار می‌دهد، می‌گوید: یک سطح، سطح عاملیت است که تحت تأثیر عواملی مثل تحصیل صورت می‌گیرد. وقتی روند آموزش وپرورش در اثر توسعه جامعه طولانی‌تر شود، نگرش فرد به پدیده ازدواج و سن ازدواج و ارزش‌ها نیز در مقایسه با جامعه سنتی، تغییر می‌کند.
دکتر غلامرضا حسنی درمیان با بیان اینکه وقتی جامعه پذیری طولانی‌تر شود، آمادگی فرد برای ازدواج به تأخیر می‌افتد، تصریح می‌کند: در دنیا آغاز روند توسعه به طور غیرمستقیم بر افزایش سن ازدواج اثر می‌گذارد، ولی در جامعه سنتی این گونه نبوده است؛ به عبارت دیگر با به بلوغ رسیدن دختر و پسر، آن‌ها آماده ازدواج بودند؛ زیرا در جامعه سنتی، فرهنگ دینی و اعتقادی غالب بوده و ازدواج یک ارزش و اولویت، محسوب می‌شده است.
او با بیان اینکه ازدواج به موقع در جامعه سنتی به کاهش آسیب‌های روحی، روانی و اجتماعی کمک می‌کند، می‌گوید: در جامعه سنتی، نظام خویشاوندی به تسهیل ازدواج کمک می‌کرد؛ زیرا یک سازوکار حمایتی بین خانواده‌ها وجود داشت که مسائل معیشتی و اقتصادی زوج‌ها را حل می‌کرد.
دکتر حسنی با بیان اینکه جامعه ما اکنون از نظام سنتی گذشته عبور کرده و به نظام توسعه اجتماعی روی آورده است، یادآوری می‌کند: هر کشوری که توسعه را شروع می‌کند، از این موضوع متأثر می‌شود و سن ازدواج در چرخه توسعه جامعه، افزایش می‌یابد و به تبع در کشور ما نیز با گسترش شهرنشینی و گرایش به توسعه، نسبت به دهه‌های گذشته، سن ازدواج افزایش بسیار یافته است.
رئیس اندیشکده جمعیت بسیج اساتید خراسان رضوی با بیان اینکه هرچه توسعه یافتگی جوامع کمتر باشد سن ازدواج هم کمتر است، بیان می‌کند: در سیستان وبلوچستان سن ازدواج کمتر از تمام نقاط کشور است؛ چراکه در این استان، ارزش‌ها و باور‌های دینی هنوز هم غالب است، اما در استان‌های توسعه یافته‌تر سن ازدواج افزایش یافته است و به ویژه در مورد زنان با گرایش به بحث برابری جنسیتی و برابری خواهی شغلی و اجتماعی، افزایش سن ازدواج نمود بیشتری دارد.
وی با بیان اینکه در راستای کاهش سن ازدواج در کشور، نظام حمایتی باید همه جانبه و خانواده محور باشد، اظهار می‌کند: تأکید من در این حوزه بر خانواده محور بودن توسعه در جامعه است؛ زیرا اگر توسعه لیبرالیستی، سرمایه داری و فردگرایانه باشد، تغییری در این حوزه رخ نمی‌دهد و بنابراین در اثر توسعه یافتگی هرقدر جامعه زنان وارد بازار کار شوند و به سمت برابری جنسیتی بروند، خانه خالی از تربیت شده، فرصت تربیت درست گرفته می‌شود، پس در جامعه باید نظام حمایتی حاکم شود که اگر زنان وارد اشتغال و اقتصاد می‌شوند، سازوکاری باشد که بتواند از فرزندان به نحو مطلوبی در امر تربیت حمایت کند و هزینه نگهداری و تربیت آن‌ها را نیز بپردازد.
این جامعه شناس با بیان اینکه پرداخت وام بانکی با ۱۷ تا ۲۰درصد سود، علاجی برای امر ازدواج نخواهد بود، بر لزوم واقع گرایی و نگرش واقع گرایانه برای نیل به هدف در این حوزه تأکید می‌کند.
وی به تبعات زیاد شدن سن ازدواج در جامعه اشاره و بیان می‌کند: افزایش سن ازدواج علاوه بر بحران‌های روحی روانی، بر فرزندآوری نیز تأثیر منفی می‌گذارد و این موضوع به ویژه در جامعه اسلامی ما اثرات متفاوتی دربر دارد؛ زیرا سن ازدواج افزایش داشته، اما سن بلوغ جنسی در جامعه به شدت کاهش یافته و این ناهم ترازی در جامعه اسلامی، تبعاتی ایجاد کرده است.
دکتر حسنی درمیان ادامه می‌دهد: این شکاف میان بلوغ جنسی و سن ازدواج، دو قطب متفاوت را در جامعه اسلامی ایجاد می‌کند که مشکلات اجتماعی و روحی روانی آن دارای اهمیت است و باید به فکر حل مسئله بود. حل این مسئله تنها از منظر سیاسی نیست، بلکه همه جوانب باید سنجیده شود، اما در وهله نخست باید مسئله براساس دین مبین اسلام به درستی درک شود.
وی با بیان اینکه در دین مبین اسلام، امر «تفکر» مقدم بر «توکل» است، می‌گوید: در جوامع توسعه یافته، ارزش‌های مادی و اقتصادی و فردگرایانه بر ارزش‌های معنوی، ازدواج و ارزش اخلاقی اجتماعی اولویت پیدا می‌کند و بنابراین ازدواج به تأخیر می‌افتد. از طرفی نیاز جنسی که از سنین کمتر بروز می‌کند، به شکل آسیبی بارز خود را نمایان می‌کند و بر همین مبنا شاهد آزادی روابط قبل از ازدواج هستیم، اما چنین نسخه‌هایی را هرگز نمی‌توان برای جامعه اسلامی پیچید؛ زیرا حاصل روابط جنسی لجام گسیخته در غرب محرز است و ۴۰درصد کودکان خارج از ازدواج متولد می‌شوند.
رئیس اندیشکده جمعیت بسیج اساتید خراسان رضوی با تأکید بر اینکه کار دولت، تسهیلگری در ازدواج است، تصریح می‌کند: با وجود همه هجمه‌ها و شرایط معیشتی و اقتصادی به طور کلی جوانان جامعه ما تمایل به ازدواج بهنگام دارند، اما دولت باید در این راستا نظام حمایتی درستی در پیش گیرد.
او با بیان اینکه با ایجاد تالار‌ها و باغ‌های مجلل و گسترش مراسم خاص، سطح انتظارات در زمینه ازدواج افزایش یافته و چشم و هم چشمی‌ها در این حوزه بر آن بار شده است، می‌افزاید: تغییر این دیدگاه، نیازمند تغییر سلسله مراتب از حوزه شناختی نسلی است، اما می‌توان با معرفی نمونه‌های موفق و کم هزینه ازدواج و تأکید بر احادیث و روایات دینی در این حوزه، گام مؤثری برای فرهنگ سازی برداشت که اگرچه زمان بر است، در درازمدت اثر خود را می‌گذارد.
دکتر حسنی درمیان، به نقش مهم رسانه در این حوزه اشاره می‌کند و می‌گوید: با کاراکترسازی برای نسل‌های مختلف متناسب با سن آن‌ها می‌توان مباحث ارزشی، چون ازدواج بهنگام را تقویت کرد و بر این اساس، در طول زمان و با برنامه سازی، رابطه بین نسلی را تحکیم و تقویت کرد و از معایب تنها ماندن افراد در آینده گفت.
وی تصریح می‌کند: دولت می‌تواند با ساخت خانه‌هایی در شهر‌ها و تحویل رایگان آن به زوج‌ها در چند سال اول زندگی، نقش حمایتگری ویژه‌ای ایفا کند که در این راستا، از خیران و نهاد‌های مختلف نیز می‌تواند کمک بگیرد. همان طور که شاهدیم، در مشهد هستند افرادی که خانه خود را برای مدتی به صورت رایگان دراختیار زوج‌های جوان می‌گذارند.
دکتر حسنی درمیان، با بیان اینکه در ایتالیا به زنان خانه دار حقوق می‌دهند، بیان می‌کند: با ایجاد چنین سازوکار‌های حمایتگرانه ای، می‌توان از نظام خانواده دفاع و امر ازدواج و خانواده محوری را تقویت کرد. وی با تأکید بر لزوم نوآوری و کمک به دانشگاه‌ها در امر نظریه پردازی در این حوزه نیز می‌گوید: اگر مشکلات هست، راهکار نیز وجود دارد و انسان توسعه یافته امروزی با اراده جمعی، همدلی و بردن انرژی به سمت حل مسئله، می‌تواند به شکوفایی همه جانبه دست یابد.