به گزارش شهرآرانیوز؛ تأثیر افزایش قیمت شیر خام بر بالارفتن نرخ محصولات لبنی و کاهش سرانه مصرف را در گزارشی با عنوان «غرش شیر و فرار لبنیات» برایتان نوشتیم. در آنجا از وضعیت کلی تولید شیر و لبنیات در استان و خالی‌بودن ۶۰ درصد ظرفیت این کارخانه‌ها گفتیم. حالا یکی از راه‌هایی که باعث می‌شود در پی کاهش مصرف لبنیات، تولیدات روی دست تولیدکننده نماند و او را از تولید پشیمان نکند، صادرات است، اما صادرات هم دست‌انداز‌های خاص خود را دارد تا جایی که فعالان این حوزه می‌گویند اگر مجبور نباشند، صادرات انجام نمی‌دهند، اما اکنون، چون دومینو افزایش قیمت و کاهش مصرف سرانه، قطعا به چرخه تولید آسیب می‌زند، چاره‌ای به‌جز صادرات ندارند. حالا در این گزارش به بخشی از چالش‌های صادراتی در این حوزه و همچنین وضعیت صادرات لبنیات از خراسان رضوی پرداختیم.
مهدی هدایت‌نیا، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان‌رضوی، است. به اعتقاد او باید با استفاده از روش‌هایی مانند در اختیار قرار دادن علوفه به دامدار، قیمت شیر را ثابت نگه داشت و سرانه مصرف را حفظ کرد. افزایش قیمت‌ها باعث کاهش مصرف می‌شود و این موضوع تولیدکنندگان را با مشکل روبه‌رو می‌کند. در این شرایط یکی از راه‌حل‌های حمایت از تولیدکنندگان محصولات لبنی، تسهیل صادرات است. هرچند در این حوزه نیز با چالش‌هایی روبه‌رو هستیم.
دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی استان می‌گوید: افغانستانی‌ها و عراقی‌ها همه در مشهد نماینده دارند، کالای ما را ریالی می‌خرند و ما هم می‌گوییم صادرات با خودشان.
می‌پرسیم چرا؟ هدایت‌نیا پاسخ می‌دهد: مشکل اصلی ما بازگشت ارز است. شیرخشکی که حدود ۱.۸ دلار می‌فروشیم برای فروشنده ۲.۶ دلار تعهد ارزی ایجاد می‌کند. قرار بود این نرخ‌ها اصلاح شود تا صادرات لبنیات علاوه بر حمایت از تولید باعث ارزآوری شود.
او می‌افزاید: قیمت شیرخام درحالی ۲۰ درصد در کشور افزایش پیدا کرده که قیمت جهانی شیر ثابت است. این امر باعث افزایش هزینه‌های تولیدکننده می‌شود. پیشنهاد می‌شود در شرایط فعلی برای حمایت از تولید جایزه صادراتی برای شیرخشک صنعتی در نظر گرفته شود.
رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه فراورده‌های لبنی کشور در گفتگو با شهرآرا نبود ثبات در بازار صادراتی را یکی از چالش‌های مهم این حوزه می‌داند و می‌گوید: این بی‌ثباتی، هم در بازار صادراتی ما وجود دارد و هم در کشور‌های مقصد. اکنون اگر بخواهیم محصول لبنی را صادر کنیم مشتری انتظار دارد حداقل برای یک‌سال قرارداد داشته باشیم، اما به‌دلیل بی‌ثباتی در بازار داخلی و افزایش قیمت مواد اولیه این موضوع برای ما امکان‌پذیر نیست. به همین دلیل حفظ مشتری صادراتی سخت است.
علی احسان ظفری می‌افزاید: کشور‌های هدف صادراتی ما نیز به وعده‌های خود پایبند نیستند. به عنوان مثال از ما می‌خواهند که دوغ تولید کنیم، اما ناگهان از طرف دولت آنها، قانونی مبنی بر لغو واردات دوغ وضع می‌شود. در این مواقع تولیدکنندگان داخلی پناهگاهی ندارند، چون بین دولت‌ها ارتباط مؤثری وجود ندارد.
او همچنین به موضوع رفع تعهدات ارزی که یکی از مشکلات بیشتر بازرگانان است اشاره و اضافه می‌کند: دولت به صنعت لبنیات امکاناتی نداده است که توقع دارد مانند صنایع پتروشیمی که بسیاری امکانات دولتی در اختیار دارند رفع تعهد ارزی داشته باشیم. مشکل رفع تعهدات ارزی از مواردی است که تولیدکننده و صادرکننده را با مشکل روبه‌رو می‌کند.
«خروج محصولات لبنی، چه در قالب صادرات و چه روش‌های قاچاق و... بیش از ۶۰ درصد است.» این موضوع را رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه فراورده‌های لبنی کشور در پاسخ به این سؤال که چه میزان از لبنیات تولیدی در کشور صادر می‌شود، می‌گوید و ادامه می‌دهد: بنابر گفته منابع دولتی میزان شیر تولیدی در کشور ۱۲ میلیون تن است. حالا اگر سرانه را که به حدود ۵۵ کیلوگرم رسیده در ۸۵ میلیون نفر جمعیت ایران ضرب کنیم، با یک حساب و کتاب مشخص می‌شود که باتوجه‌به کاهش سرانه مصرف فقط حدود ۴۰ درصد شیر در کشور مصرف می‌شود.
ظفری پیش از این نیز گفته بود: تولیدکننده قطعا بر اساس عرضه و تقاضا اقدام به تولید می‌کند. زمانی که میزان مصرف سرانه کاهش یابد، قطعا تولید هم کاهش می‌یابد و این امر چرخه تولید را دچار آسیب می‌کند. تولید شیرخشک صنعتی و کره به‌عنوان سوپاپ‌اطمینان این‌کار قرار داده شده است. در گذشته شیرخشک فقط به‌اندازه رفع نیاز داخل تولید می‌شد ولی در حال حاضر به دلیل کاهش مصرف سرانه لبنیات، مازاد شیرخام به شیرخشک و کره تبدیل می‌شود.