رضا فضائلی، کتاب‌فروش جوان مشهدی از آن جوان‌های دهه شصتی است که یا پای درس و طلبگی‌اش نشسته و یا اوقاتش را توی کتاب‌فروشی‌اش می‌گذراند.
رضا سبزه قبا | شهرآرانیوز؛ از آن جوان‌های دهه شصتی است که یا پای درس و طلبگی‌اش نشسته و یا اوقاتش را توی کتاب‌فروشی‌اش می‌گذراند. گه‌گاهی هم پا به توپ است و فوتبال بازی می‌کند. رضا فضائلی، طلبه جوانی است که سطح سه حوزه علمیه را در مدرسه علمیه امام صادق (ع) مشهد به پایان رسانده و قرار است از سال بعد پای درس خارج فقه بنشیند. او که سال ۱۳۸۵ بعد از اینکه از تحصیل در دانشگاه و رشته حقوق انصراف می‌دهد پا به حوزه علمیه می‌گذارد و از همان زمان هم با دوست طلبه کتابخوانی آشنا می‌شود که کتاب دست او می‌دهد.
می‌گوید که او هم همانند بسیاری از مردم به کتاب علاقه‌ای نداشته تا اینکه هم‌مدرسه‌ای‌اش یکی از کتاب‌های رضا امیرخانی را برای مطالعه به دست او می‌دهد: اولش من هم مثل خیلی‌ها می‌گفتم کدام آدم عاقلی کتاب می‌خواند (می‌خندد). یکی دوتا کتاب را از آقای امیرخانی خواندم و به کتاب عطش پیدا کردم. برای تهیه کتاب‌های بیشتر به کافه کتاب آفتاب سر زدم و آنجا با برادران قدسی آشنا شدم.
آن‌قدر به کتابفروشی آن‌ها رفت و آمد داشتم که آقای قدسی به من پیشنهاد کار داد و این شد که من هم وارد دنیای کتاب شدم. از آنجایی که کتاب گران شده بود این پیشنهاد بهترین فرصت بود تا بتوانم کتاب‌های مورد علاقه‌ام را در دسترسم داشته باشم. فضائلی بالاخره کتابفروشی راه می‌اندازد.
کتاب‌فروشی‌ای که حالا بیش از پانزده هزار عنوان کتاب دارد و محل رفت و آمد کتاب دوستان است. از میدان شهدا چند ده متری که به طرف چهارراه شهدا برویم پاساژ گنجینه‌ها، «کتاب تریا ستاره‌ها» خودنمایی می‌کند. وقتی حرف از درآمد کتابفروشی می‌شود، این طلبه جوان می‌گوید: کتابفروشی برای کسب درآمد بدترین انتخاب است. فرقی ندارد کجا باشی؛ اگر هم‌صنفی‌های من سرمایه‌ای که بند کتابفروشی کرده‌اند را جای دیگری سرمایه‌گذاری می‌کردند درآمدشان خیلی بیشتر بود. اما عشق به کتاب است که من و امثال من را به این کار وا داشته است.
تبلیغ دین با کتاب
مرسوم است طلبه‌ها ماه‌هایی از سال؛ مثل ماه محرم، صفر و رمضان را برای تبلیغ امور دینی به روستا‌ها می‌روند. فضائلی می‌گوید منبر رفتن برای طلبه ساده‌ترین کار است: منبر هم نام دارد و هم نان دارد. اغلب دوستان طلبه هم به این کار روی آورده‌اند. اما من دنبال خلأیی در جامعه بودم که به اندازه توانم آن را مرتفع کنم. نخواندن کتاب اساس مشکل جامعه ماست که باید برای آن فکری شود. همین دغدغه باعث شده فضائلی آرزو داشته باشد یک کتابفروشی سیار راه بیندازد تا با آن به روستا‌های دورافتاده سر بزند و کتاب بفروشد.
این کاری است که چند سالی است با خودرو سواری‌اش انجام می‌دهد و به جای تبلیغ دین در یک روستا در تعطیلات عید نوروز و ... به چندین روستا سر می‌زند و بساط کتاب‌فروشی‌اش را پهن می‌کند: به گفته او کودکی که در روستا به دنیا آمده گناهی نداشته که از عرضه محصولات فرهنگی محروم است. عدالت و مساوات در جمهوری اسلامی شامل این‌ها هم می‌شود. تنها عدالت در ارائه مایحتاج اولیه ختم نمی‌شود. چون نتوانستم کتاب‌فروشی‌ای که مطلوبم هست را راه بیندازم، با خودرو کوچکم کار را انجام می‌دهم و حداقل سالی یک بار برای عرضه کتاب به روستا‌هایی می‌روم که حتی مردمش از حضور ما تعجب می‌کنند.
این فعالیت فرهنگی فضائلی واکنش‌های خوبی را از طرف اهالی روستا‌هایی که به آنجا رفته به دنبال داشته است. می‌گوید که روستایی نبود که به آنجا برود و مردم دور بساطش جمع نشوند و از او کتاب نخرند: یا کتاب می‌خریدند و یا دورم جمع می‌شدند و برایشان کتاب می‌خواندم. به نظرم اگر کتاب به روستا‌هایی که من رفتم می‌رسید مردمش به کتابخوانی روی می‌آوردند.
مخالف اهدای کتابم
جالب است که فضائلی با این عشقی که به ترویج کتابخوانی دارد با اهدای کتاب مخالف است و آن را کم ارج کردن کتاب می‌داند. می‌گوید: اهدای کتاب، جز به مخاطب حرفه‌ای که به آن نیاز دارد، به افراد دیگر کار خوبی نیست. من با این کار مخالفم. حتی در روستا‌هایی که رفته‌ام کتاب به کسی اهدا نکرده‌ام. به نظرم کتاب باید به قیمت مناسب عرضه شود. کتابی که اهدا می‌شود احتمال خوانده شدنش کم است. اگر کسی می‌خواهد کتابی اهدا کند برود به ناشر کتاب مد نظرش کمک مالی کند تا آن ناشر بتواند با قیمت مناسب‌تری کتاب را به بازار عرضه کند.
ارسال کتاب به خارج از کشور
فعالیت در فضای مجازی یکی دیگر از کار‌هایی است که فضائلی برای کتاب‌فروشی‌اش انجام می‌دهد. حتی از همین روش کتاب هم می‌فروشد. صفحه کتاب تریا ستاره‌ها در اینستاگرام همپای بسیاری از صفحههای کتاب‌فروشی‌های معتبر در کشور فعالیت دارد. اغلب محتوای بارگذاری شده در این صفحه را خود فضائلی و دوستانش که به کتابفروشی رفت و آمد دارند تولید و عرضه می‌کنند. او می‌گوید: در صفحه‌مان، معرفی کتاب انجام می‌دهیم و حتی سفارش هم می‌گیریم. به تمام نقاط مشهد و کشور کتاب ارسال می‌کنیم. حتی از طریق همین صفحه مجازی کتاب، به ما از خارج کشور هم کتاب سفارش داده‌اند.
جهت‌دهی به سلیقه کتابخوان
نگاه‌ها به فعالیتی که فضائلی دارد، در میان حوزویان هم متفاوت است. آن‌هایی که کلا کتاب نمی‌خوانند که کاری به کار فضائلی ندارند. اما بعضی دیگر مخالف فعالیت این طلبه جوان در زمینه‌های غیر از کتب دینی و مذهبی هستند. اما عده زیادی از طلبه‌ها هم هستند که مشتری ثابت کتابفروشی ستاره‌ها هستند: البته افرادی که به فروشگاه ما مراجعه می‌کنند فقط طلبه نیستند؛ اما طلبه‌ها زیاد به اینجا می‌آیند. طلبه‌هایی که مخاطب جدی کتاب هستند و ادبیات جهان را به روز دنبال می‌کنند هم در میان مشتری‌هایمان هست. ما به دلیل فعالیت گسترده در فضای مجازی از همه طیف افراد جامعه توانستیم مخاطب جذب کنیم. جمله پایانی که فضائلی به زبان آورد سیاست و راهبرد او را در برخورد با مراجعه‌کنندگان به کتاب فروشی‌اش عیان می‌کند. او می‌گوید: تلاش می‌کنم عامه مردم را با سلیقه‌ای که خودشان دارند وارد فضای کتابخوانی کنم. پس از آن به سلیقه‌شان با معرفی کتاب‌های خوب جهت بدهم.