سید محمد علی ابطحی در گفتگو با شهرآرانیوز از تأثیر کرونا بر سیاست و انتخابات آینده می‌گوید.
علی قدیری | شهرآرانیوز؛ شیوع گسترده ویروس کرونا عرصه‌های مختلفی از زندگی جمعی ما را تحت‌تاثیر قرار داده است. اگرچه اکنون بیشتر پژوهشگران و تحلیلگران بر تاثیر کرونا در حوزه اقتصادی متمرکز هستند، حوزه سیاست نیز تا حد زیادی از کرونا تاثیر پذیرفته است. به‌عنوان مثال نحوه مواجهه متفاوت دولت‌ها در کنترل شیوع ویروس کرونا و سخن از الگو‌های متفاوت چینی، آلمانی و... سبب شده است تا پرسش‌های متفاوتی ایجاد شود. در دوران پس از ویروسی، دولت‌های کنترل‌گراتری را تجربه می‌کنیم یا دولت‌هایی را که به آزادی بهای بیشتری می‌دهند؟ کدام دولت‌ها در مسیر کنترل ویروس کرونا موفق‌تر عمل کرده‌اند یا به‌صورت ملموس‌تر، با توجه به لزوم رعایت فاصله‌گذاری فیزیکی، محافل سیاسی چگونه تشکیل می‌شوند؟ سرنوشت انتخابات آینده چیست؟ سازوکار اجرایی برگزاری انتخابات تغییر خواهد کرد یا انتخابات به تعویق خواهد افتاد؟
این پرسش‌ها در مرحله ابتدایی است و پاسخ به آن‌ها نیز بیشتر جنبه گمانه‌زنی دارد. به‌عنوان مثال محمد مهاجری، فعال سیاسی اصول‌گرا، در اظهارنظری در این باره گفت: «کرونا تاثیر زیادی بر انتخابات ۱۴۰۰ نخواهد گذاشت. برگزاری انتخابات با شرایط شیوع کرونا، امکان‌پذیر است؛ البته طبق قانون، انتخابات باید در یک روز برگزار شود، اما اگر راهی پیدا کنند تا در سه یا چهار روز برگزار شود، از شکل‌گیری اجتماع جلوگیری و فاصله اجتماعی رعایت می‌شود. بیماری کرونا فی‌نفسه نمی‌تواند خیلی بر میزان مشارکت تاثیر بگذارد، اما نمی‌توان تاثیر آن را بر افزایش مشکلات اقتصادی و یاس و ناامیدی مردم منکر شد. احتمال دارد بخشی از جامعه به‌خاطر مشکلات اقتصادی، امید خود به آینده را از دست داده، کمتر در انتخابات شرکت کنند. البته تا انتخابات زمان زیادی باقی است و باید صبر کرد، زیرا ممکن است اتفاق‌های خوبی رخ دهد».
برای بررسی بیشتر موضوع، به‌سراغ حجت‌الاسلام سیدمحمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و رئیس دفتر رئیس‌جمهور در دولت اصلاحات، رفته‌ایم. ابطحی در گفتگو با شهرآرا، در پاسخ به این پرسش که کرونا چه تاثیری بر فضای سیاسی کشور می‌گذارد، گفت: «شاید مهم‌ترین موضوع درباره تاثیر کرونا بر سیاست، طرح این پرسش باشد که کرونا به بسته‌تر شدن فضای سیاسی منجر می‌شود یا به آزادی‌های بیشتر؟ پاسخ به این پرسش، یکی از بحث‌های جدی و البته نگرانی‌های جدی در شرایط کنونی است. بحران‌های ناشی از کرونا ازجمله بحران اقتصادی، می‌تواند جوامع مختلف را به‌سمت نوعی آشوب بکشاند و به‌دنبال آن نیرو‌های امنیتی می‌کوشند تا با قدرت‌نمایی در برابر این آشوب‌ها مقاومت کنند. در ادامه این مسیر هم احتمالا آن‌ها تصور می‌کنند، چون مردم درگیر بحران کرونا هستند، توجهی به دیگر حوزه‌ها ازجمله حوزه سیاسی نمی‌کنند و درنتیجه همان رویکرد امنیتی در قبال جامعه را ادامه می‌دهند. تصور من این است که در تمام دنیا، آینده پساکرونا به‌سمت دموکراسی بیشتر نمی‌رود، بلکه به بسته شدن بیشتر جامعه منجر می‌شود. اطلاعات گسترده‌ای که دولت‌ها به‌سبب بحران کرونا از مردم به دست آورده‌اند و نظارت ویژه‌ای که بر آن‌ها در این مدت داشته‌اند، امکان کنترل بیشتر مردم را برای آن‌ها فراهم می‌کند. همچنین آشفتگی‌های اجتماعی و آشفتگی مبانی اجتماعی در اثر بحران کرونا، به آشفتگی در مبانی سیاسی نیز می‌انجامد».
وی درباره چرایی ادامه نزاع‌های سیاسی در ایران در بحران کرونا گفت: «در بحران کرونا در ایران هم متأسفانه دعوا‌های سیاسی کم‌رنگ نشده است و از آن بابت که برای برخی گروه‌ها قدرت اصل است، دعوا‌های داخلی به‌خصوص دعوا‌های مجلس و دولت، بسیار جدی است و متوجه آن نیستند که در بحران کرونا باید این دعوا‌های سیاسی را کنار گذاشت».
ابطحی در پاسخ به این پرسش که آیا بحران کرونا به پاشنه آشیل دولت روحانی و بدنه حامی آن تبدیل خواهد شد، گفت: «درمجموع عملکرد دولت آقای روحانی و فرماندهی دولت در بحران کرونا را خوب می‌دانم؛ به‌خصوص در موج اول کرونا. اما طبیعتا باید توازنی بین مسائل اقتصادی و کرونا ایجاد شود. جامعه‌ای که برخی گروه‌های آن ممکن است در اثر گرسنگی، مرگ قطعی در قرنطینه داشته باشند تا مرگ احتمالی در اثر کرونا، طبیعی است که عده‌ای راه دوم را برگزینند و این خاص ایران هم نیست. بحران تضاد سلامت و اقتصاد، یک بحران فراگیر جهانی است. من عملکرد آقای روحانی در برقراری این توازن را بد نمی‌دانم و جامعه نمی‌تواند بدون فعالیت اقتصادی دوام یابد».
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با رد احتمال به تعویق افتادن انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۰ حتی درصورت تمدید وضعیت کرونایی، در پاسخ به این پرسش که کرونا چه تاثیری بر انتخابات آتی و میزان مشارکت مردم خواهد گذاشت، نیز گفت: «من تصور نمی‌کنم که کرونا چندان بر انتخابات ریاست‌جمهوری تاثیرگذار باشد؛ برای آنکه حضور مردم در انتخابات، جز در هنگام رأی دادن، نیاز به اجتماعات چندان پیچیده‌ای ندارد. اما تجربه انتخابات مجلس یازدهم نشان داد که اصل مشارکت، آسیب‌پذیر شده است. مشارکت نزدیک به ۴۴ درصدی مردم در انتخابات مجلس اخیر در کشوری که انقلابش را با یک انتخابات ۹۸ درصدی شروع کرده است، خیلی اتفاق بدی است و این روند اگر ادامه پیدا کند، همین کاهش مشارکت را در انتخابات ریاست‌جمهوری آتی هم تجربه خواهیم کرد؛ به‌خصوص وقتی که یک جریان سیاسی از این کاهش مشارکت مردمی استفاده می‌کند و درنتیجه تشویقی هم به افزایش مشارکت نمی‌کند.
درمقابل اصلاح‌طلبان هیچ موقع از مشارکت گسترده مردم ضرر نکرده‌اند و هر زمان مشارکت گسترده بوده است، آن‌ها پیروز انتخابات بوده‌اند. اما مردم با توجه به مشکلات و بحران‌هایی که دارند، آمادگی و رغبتی برای مشارکت در انتخابات ندارند. اگر مشارکت در انتخابات اندک باشد که احتمال آن هم وجود دارد، علت آن دیدگاه‌های سیاسی موجود است، نه کرونا».