نگاهی به نامزد‌های احتمالی انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰

علی قدیری | شهرآرانیوز؛ هرچه به انتخابات ۱۴۰۰ نزدیک می‌شویم، گمانه‌زنی‌های حضور گزینه‌های مختلف در انتخابات ریاست‌جمهوری از جانب جریان‌های سیاسی کشور بیشتر و جدی‌تر می‌شود. اگر اصول‌گرایان بتوانند پاستور را نیز همانند بهارستان فتح کنند، به نوعی تمامی قوای کشور را در اختیار می‌گیرند و از این نظر انتخابات آتی نقشی حیاتی برای ماندگاری اصلاح‌طلبان در عرصه سیاسی کشور دارد. باید منتظر ماند و دید که صف‌آرایی کاندیدا‌های دو جناح ریشه‌دار سیاسی کشور، چگونه نتیجه انتخابات را رقم خواهد زد. در ادامه به بررسی احتمال حضور برخی چهره‌های مطرح‌شده در انتخابات آتی می‌پردازیم.

عارف احتمالا یکی از گزینه‌های مطرح و البته جنجال‌برانگیز جریان اصلاحات باشد. جنجال‌برانگیز از این نظر که یکی از اختلافات اخیر در جریان اصلاحات، حول محور حامیان و منتقدان او بوده است. عارف امتیازاتی نسبت‌به چهره‌های دیگر اصلاح‌طلب دارد و شاید مهم‌ترین آن‌ها اطمینان کلیت نظام به وی باشد که سبب می‌شود او با مشکل تأییدصلاحیت مواجه نشود. عارف بار‌ها به شیوه‌های متفاوت از انصراف از یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری به نفع حسن روحانی، شکوه کرده است و به نظر می‌رسد مشتاق است بار دیگر شانس خود را در این میدان بیازماید.

حزب کارگزاران سازندگی، مدت‌هاست که سودای معرفی یک کاندیدای حزبی برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری را در سر دارد. روزنامه سازندگی، ارگان مطبوعاتی حزب همواره بر لزوم انتخابات حزبی تأکید کرده است و نیک پیداست که این حزب در این مسیر خود پیش‌قدم می‌شود. در میان چهره‌های شناخته‌شده حزب کارگزاران، احتمالا محسن هاشمی‌رفسنجانی شانس بیشتری از اسحاق جهانگیری داشته باشد.

اگرچه این موضوع را در مصاحبه‌های متعدد بار‌ها شخص ایشان تکذیب کرده است، بازهم تا روز‌های منتهی به انتخابات، نمی‌توان بر این اساس حضور وی را منتفی دانست. هاشمی چندی پیش به اصلاح‌طلبان هشدار داده بود که اگر قدرتمند در انتخابات حاضر نشوند، حذف خواهند شد. این هشدار نشان می‌دهد که او نگاه ویژه‌ای به انتخابات ریاست‌جمهوری دارد.

 

فرزند ارشد مرحوم آیت‌ا... هاشمی‌رفسنجانی در این سال‌ها سعی کرده است همچون پدر با اتخاذ مشی و روش اعتدالی، از تندروی بپرهیزد و بدین دلیل روابط نسبتاً خوبی هم با مقامات نظام داشته است. در سال‌های اخیر نیز ریاست او در پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران، سبب شده است بیش از پیش در جراید سیاسی حضور داشته باشد و در این راستا، بیش از همه، روزنامه‌های سازندگی و انصاف‌نیوز برای وی مایه گذاشته‌اند.

مدت‌هاست که نام پرویز فتاح برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری مطرح است، با این حال او هنوز ریسک حضور در انتخابات را نپذیرفته است. وی پیش از این در قامت رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) و دو سال اخیر را در بنیاد مستضعفان گذرانده و به این دلیل، با آحاد مختلف مردم به ویژه طبقات فرودست سروکار داشته است. با توجه به منابع مالی عظیم بنیاد مستضعفان و کمک‌رسانی نسبتا گسترده این نهاد به مدیریت فتاح به توده آسیب‌پذیر آن هم با توجه به بحران کرونا، بیش از پیش نام فتاح بر سر زبان‌ها افتاده است.

 

برخی تحرکات اخیر او مانند فروش برخی ساختمان‌هاو اموال سازمان، حضور فعالانه در رسانه ملی و ارائه گزارش کار یا دعوت از برخی هنرپیشه‌هابرای امور خیریه هم در همین راستا تعبیر شده است. سابقه حضور وی در دولت محمود احمدی‌نژاد به‌عنوان وزیر نیرو نیز سبب می‌شود تا بتواند حامیان دولت مهرورز را نیز با خود همراه کند. فتاح همچنین ارتباط خوبی با جبهه پایداری دارد و این سبب می‌شود بتواند اجماع درخورملاحظه‌ای را در جبهه اصول‌گرایی با محوریت خود ایجاد کند.

عملکرد نسبتا موفق جوان‌ترین وزیر در تاریخ جمهوری اسلامی، سبب شده است گمانه‌زنی‌ها برای حضور او در انتخابات ریاست‌جمهوری آتی اوج گیرد. اگرچه جهرمی خود بار‌ها این‌ها را شایعه ارزیابی کرده است، در مقابل نشانه‌های دیگری نیز وجود دارد. حضور فعال جهرمی در شبکه‌های اجتماعی، تلاش‌های نسبتا موثر او در برقراری ارتباط با نسل جدید و همچنین انعکاس بخش‌هایی از زندگی شخصی خود برای نزدیکی هرچه بیشتر با مخاطب خود و جلب اعتماد ایشان، شایعات حضور او در انتخابات ریاست‌جمهوری را تقویت می‌کند.

 

با توجه به آنکه فتاح نیز یکی از گزینه‌های مطرح اصول‌گرایان برای حضور در انتخابات ۱۴۰۰ است، بعید به نظر نمی‌رسد که جهرمی نیز در چنین شرایطی در انتخابات حاضر شود. گمانه‌زنی‌های افکار عمومی این موضوع را تأیید می‌کند و تأکید اخیر رهبری بر لزوم تشکیل کابینه جوان انقلابی، این گمانه‌زنی‌ها را قوت می‌بخشد. اما نکته تأمل‌برانگیز این است که جهرمی همانند دیگر گزینه‌های احتمالی مطرح، پایگاه رأی مطمئن و ازپیش شناخته‌شده‌ای ندارد؛ اگرچه برخی حامیان او از مدت‌ها پیش کوشیده‌اند او را «پراگماتیستی فراجناحی» معرفی کنند و مجله «فارین‌پا‌لسی» نیز آذری‌جهرمی را امانوئل مکرون ایران معرفی کرده بود.

اگر احتمال گزینه رئیس‌جمهوری نظامی را منتفی ندانیم، حسین دهقان جدی‌ترین گزینه قابل بررسی در این راستاست. ایده رئیس‌جمهور نظامی، مورد پذیرش برخی تحلیلگران است و ازجمله آن‌ها می‌توان به ابراهیم فیاض، جامعه‌شناس و تحلیلگر اصول‌گرا، اشاره کرد که از این ایده بسیار دفاع می‌کند و پیش‌تر نیز گفته بود که جامعه، آماده پذیرش یک رئیس جمهور نظامی است. احتمالا وضعیت حساس و خطیر منطقه‌ای و بین‌المللی در ترغیب او برای حضور در کارزار ۱۴۰۰ نقش موثری داشته باشد. حسین دهقان درصورت کاندیداتوری، در آزمونی شرکت خواهد کرد که پیش از این شمخانی، قالیباف و محسن رضایی در آن شرکت کرده بودند.

دهقان از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برخاسته است و اکنون مشاور صنایع دفاعی مقام معظم رهبری است. او کارنامه‌ای پُربار در نهاد‌های مختلف نظامی کشور دارد که ازجمله می‌توان به فرماندهی نیروی هوایی و جانشینی ستاد مشترک سپاه اشاره کرد. وی همچنین وزیر دفاع دولت نخست حسن روحانی بوده است. اظهارنظرات اخیر دهقان درخصوص موضوعات حساس نظامی و سیاسی در روز‌های اخیر گاه در مقام سخن‌گوی مواضع رسمی نظام جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه با رسانه‌های خارجی، گمانه‌زنی هرچه جدی‌تر شدن حضور او در عرصه سیاسی را پررنگ می‌کند.

با وجود آنکه حجت‌الاسلام رئیسی بر کرسی ریاست دستگاه قضا تکیه زده است و برنامه‌های بلندمدتی برای اصلاحات گسترده در این دستگاه دارد، چهره‌های مختلف اصول‌گرا و رسانه‌های وابسته به آنان، احتمال حضور ایشان در انتخابات ۱۴۰۰ را منتفی نمی‌دانند.

واعظ آشتیانی، فعال سیاسی اصول‌گرا، در همین باره می‌گوید: آقای رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری گذشته، آرای خوبی داشت. نکته مهم‌تر این است که تا امروز در قوه قضائیه فردی اثرگذار و موفق بوده و توانسته‌اند در این حیطه سروسامانی ایجاد کنند. طبیعی است که مردم به همین مسائل نگاه می‌کنند. مطالبه مردم همین است که کاندیدا‌های ریاست‌جمهوری از یک سابقه اجرایی مناسب برخوردار باشند و در عین حال خواسته‌های مردم را محقق کرده باشند.

 

ازسوی دیگر امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی درباره نظر آیت‌ا... رئیسی برای حضور در انتخابات ۱۴۰۰ در توئیتی نوشته است: «ایشان به‌شدت مخالفت کردند و ضمن تاکید بر برنامه پنج‌ساله خود در قوه قضائیه، طرح بحث‌های این‌چنینی را انحراف در مسیر تحولی قوه و گفتمان مبارزه با فساد دانستند»، با این حال بازهم حضور رئیسی در انتخابات آتی منتفی نیست؛ کمااینکه به یاد داریم ایشان در انتخابات ۹۶ نیز تمایلی به حضور نداشت و در روز‌های پایانی به اصرار چهره‌های مختلف اصول‌گرا به‌یک‌باره در صحنه حاضر شد. برنامه گسترده او در قوه قضائیه برای بسط عدالت و مبارزه با فساد و خصوصا بازتاب گسترده رسانه‌ای این اقدامات در رسانه ملی، پشتوانه خوبی برای حضور در کارزار انتخابات است. دیگر آنکه اگر نگوییم رئیسی تنها چهره‌ای است که می‌تواند همه جریان‌های گفتمان اصول‌گرایی را حول خود متحد کند، باید گفت از معدود چهره‌هایی است که این توانایی را دارد.