شهرآرا در گفت‌وگو با مدیران کل اداره اتباع و مهاجرین خارجی و آموزش و پرورش استان خراسان رضوی وضعیت تحصیل دانش‌آموزان افغانستانی در سال تحصیلی جدید را بررسی کرده است.
سید محمدرضا هاشمی | شهرآرانیوز؛ دانش‌آموزان مهاجر افغانستانی بالاترین آمار دانش‌آموزان خارجی مدارس ایران را تشکیل می‌دهند، به طوری که در سال تحصیلی گذشته، ۴۶۰ هزار و ۶۰ نفر دانش‌آموز مهاجر افغانستانی در مدارس ایران ثبت‌نام کرده و از خدمات آموزشی استفاده کرده‌اند، هرچند که به گفته قائم مقام وقت وزارت آموزش و پرورش این تعداد تا پایان مهر هرسال افزایش می‌یابد.
بعد از آنکه رهبر معظم انقلاب در سال ۹۴ فرمودند که هیچ تفاوتی بین کودکان ایرانی و غیرایرانی وجود ندارد؛ و همه کودکانی که در سن لازم تعلیمی هستند، می‌بایست به مدرسه بروند و هیچ محدودیتی از این لحاظ وجود ندارد. تعداد دانش‌آموزان مهاجر در مدارس افزایش یافت و این جمعیت دانش‌آموزانی بودند که پدر و مادر آنها مدارک اقامتی قانونی در ایران نداشتند، اما بعد از فرمان رهبری توانستند از امکانات آموزشی ایران استفاده کنند.
غلامرضا کریمی قائم مقام وقت وزارت آموزش و پرورش در تاریخ ۹ مهرماه ۱۳۹۸ در گفتگو با خبرگزاری صدای افغان گفت: در طول سال‌های گذشته، سالانه ۲۰ هزار نفر به تعداد دانش‌آموزان غیرمجازی که در مدارس ثبت‌نام کرده‌اند، افزوده شده است. ما سال گذشته ۱۲۳ هزار دانش‌آموز غیرمجاز که مدارک قانونی نداشتند را در مدارس ثبت نام کردیم و امسال هم تعداد ۴۶۰ هزار نفر، این آمار نشان می‌دهد که تعداد دانش‌آموزانی که مدارک اقامتی معتبر در ایران ندارند، افزایش قابل توجهی داشته است.
اما امسال با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس در سال گذشته تحصیلی ابهامات زیادی برای آغاز سال تحصیلی جدید مطرح شده است. وزارت آموزش و پرورش چند روش احتمالی را برای آغاز سال تحصیلی مطرح کرده است. روند ثبت نام دانش‌آموزان برای سال تحصیلی جدید آغاز شده است و به گفته شماری از خانواده‌های مهاجر افغانستانی در مشهد، مشکلی در ثبت‌نام آن دسته از دانش‌آموزان افغانستانی که دارای مدارک اقامتی معتبر هستند وجود نداشته است.
مشکلی برای ثبت نام دانش‌آموزان مهاجر که اسناد اقامتی دارند نیست
محمدتقی هاشمی مدیرکل اداره اتباع و مهاجران خارجی استان خراسان رضوی در گفت‌وگو با شهرآرانیوز درباره وضعیت دانش‌آموزان مهاجر افغانستانی در سال تحصیلی جدید اظهارداشت: در رابطه با تمام دانش‌آموزانی که به صورت مجاز در ایران زندگی می‌کنند، چه افغانستانی و چه اتباع دیگر کشور‌ها تمام و کمال کار این‌ها انجام خواهد شد و هیچ مشکلی (برای ثبت نام آنها) نیست و مانند همه ایرانی‌ها با آنها رفتار خواهد شد.
وی ادامه داد:، اما یک بخش دیگر از اتباع هستند که به صورت قانونی در ایران حضور پیدا نکردند، این‌ها دارای مشکلاتی خواهند بود که داریم پیگیری می‌کنیم که چطور این مشکلات را حل کنیم. اما تصمیم قانون این است که این‌ها به کشورشان بازگردند، این‌ها شامل این موضوع نمی‌شوند.
ما قادر نیستیم به مهاجران غیرقانونی خدمات بدهیم
هاشمی در رابطه با برنامه تحصیل دانش‌آموزان افغانستانی که دارای مدارک معتبر اقامتی نیستند در سال تحصیلی جاری ادامه داد: یک نکته‌ای وجود دارد، مقام معظم رهبری یک صحبتی که فرموده‌اند گفتند سواد خواندن و نوشتن، تا وقتی که به صورت مجاز در داخل کشور هستند. شرط مجاز بودن هم داخل کشور است.
واقعیت این است افرادی که به صورت غیرمجاز وارد کشور شده‌اند و روز به روز بر تعداد آنها افزوده می‌شود، ما قادر نیستیم این خدمات را به آنها بدهیم. ما باید از توانمندی لازم برخوردار باشیم تا این کار را انجام دهیم. برابر آخرین مصوبات اتباع غیرمجازی که در ایران هستند حتما باید خاک ایران را ترک کنند.
وی ادامه داد: ما داریم سازوکار‌های لازم را با استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی و ارتباطات دوجانبه با افغانستان فراهم می‌کنیم تا این اتفاق رخ بدهد و مشکلی برای این افراد پیش نیاید و بتوانند به سلامت به کشورشان بازگردند.
تفاوتی بین دانش آموزان افغانستانی و ایرانی نیست
قاسمعلی خدابنده مدیرکل آموزش و پرورش استان خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با شهرآرانیوز اظهارداشت: درست است که ثبت نام دانش‌آموزان اتباع در مدارس انجام می‌شود، اما تابع بخشنامه و دستورالعملی است که اداره کل اتباع استانداری خراسان به آموزش و پرورش ارسال می‌کند. تا الان تغییری در شیوه جذب دانش‌آموزان اتباع در مقایسه با سال‌های گذشته وجود نداشته، بنابراین ما به روال گذشته این کار را انجام می‌دهیم و تفاوتی بین دانش آموزان افغانستانی و ایرانی نیست.
ما تلاش می‌کنیم کسی را از تحصیل محروم نکنیم
وی در پاسخ به سئوالی درباره روند ثبت نام دانش‌آموزان فاقد مدارک اقامتی افزود: ما سعی خواهیم کرد که کسی را از تحصیل محروم نکنیم و شرایط را طوری فراهم کنیم که همه بتوانند در مدارس حضور پیدا کنند. ما نزدیک به ۷۰ هزار دانش آموز اتباع در مدارس خراسان رضوی داریم، که بالاترین آمار اتباع مربوط به تبادکان است، بعد ناحیه یک، ناحیه پنج و ناحیه دو که بالاترین آمار را دارند و نزدیک به ۲۵ درصد دانش‌آموزان اتباع در منطقه تبادکان است.
اداره اتباع در تلاش برای تهیه امکانات هوشمند برای دانش‌آموزان مهاجر
شبکه شاد سامانه‌ای است که وزارت آموزش و پرورش به منظور جبران عدم حضور فیزیکی دانش‌آموزان در کلاس درس آن را طراحی و اجرا کرده است. در سال تحصیلی جدید احتمالا این شبکه قرار است در کنار برنامه‌های آموزشی تلویزیون بار زیادی از آموزش دانش‌آموزان را پیش ببرد.
هرچند که در ابتدا مشکلاتی برای استفاده دانش‌آموزان افغانستانی از این سامانه مطرح شد، اما بعد از چندی اعلام شد که دانش آموزان اتباع خارجی نیز در دسترسی به این شبکه مشکلی ندارند و می‌توانند با ارائه کد اتباع وارد شده و در کلاس‌ها شرکت کنند.
اما این تنها مشکل دانش‌آموزان مهاجر نبود؛ با توجه به افزایش نرخ ارز در ماه‌های اخیر در کشور و به تبع آن بالارفتن قیمت موبایل و تبلت در بازار، یک دستگاه تبلت در معمولی‌ترین حالت ممکن نزدیک به یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای یک خانواده هزینه دارد، مبلغی که برای یک پدر کارگر که درآمدش تحت تاثیر شیوع پاندمی کووید-۱۹ قرار گرفته است باز هم زیاد است.
مدیرکل اداره اتباع و مهاجران خارجی استان خراسان رضوی با اشاره به تلاش‌های این اداره برای حل این مشکل گفت: برخی از دانش‌آموزانی که در ایران زندگی می‌کنند، شاید از امکانات لازم مثل تبلت و موبایل هوشمند برای استفاده از بستر‌های پیش‌بینی شده برای آموزش‌های اینترنتی برخوردار نباشند. ما درحال پیگیری و رایزنی با شرکای بین‌المللی‌مان هستیم که شاید بشود، با همکاری دوستان بین‌المللی‌مان برای افرادی که توانایی تهیه امکانات لازم را ندارند، تبلت و موبایل هوشمند تهیه کنیم.
وی ادامه داد: اگر نشود راهکار‌های ثانویه‌ای مثل تلویزیون را با زمان بیشتری برای آنها اختصاص خواهیم داد تا این دانش‌آموزان از درس و تحصیل عقب نمانند.