کارکرد توسعه‌ای دیپلماسی شهری از حوزه‌های مهم نقش‌آفرینی شهرها در عرصه دیپلماسی است. شهر‌های جهان دارای مسائل و چالش‌های مشابه‌ای در حوزه‌های ترافیک، آلودگی هوا، حاشیه‌نشینی، جرم و جنایت، بحران‌های طبیعی و انسانی، اوقات فراغت، محیط زیست و زیرساخت‌های شهری و مسائلی از این دست هستند.
علاوه بر این ایجاد توسعه، رفاه و ایجاد فضایی آرامش‌بخش، مهم‌ترین اهداف در سکونتگاه‌های انسانی به‌ویژه در شهرها و کلان‌شهر‌های جهان محسوب می‌شود. رسیدن به این اهداف مستلزم وجود ساختار‌های سیاسی و اجرایی، نظام‌های مدیریت و برنامه‌ریزی شهری، منابع مالی پایدار، برنامه‌های راهبردی، موسسات و نهاد‌های محلی، ارتباطات موثر، مشارکت مردمی و موارد دیگر است.
به نظر می‌رسد شکل‌گیری شبکه‌ای همگرا از شهر‌های مختلف در جهان فارغ از تفاوت نگرش در نظام‌های سیاسی، زمینه مناسبی را به‌منظور اشتراک دانش، تجربه و منابع مالی در جهت ایجاد توسعه و رفاه در جوامع شهری ایجاد خواهد کرد. در این زمینه برخی شهرها ازطریق اقداماتی، چون تبادل دانش و فناوری، ارائه کمک‌ها و اعتبارات مالی بلندمدت، آموزش کارمندان، کمک به تدوین برنامه‌های راهبردی بلندمدت و کوتاهمدت، ارزیابی منظم برنامه‌های استراتژیک، ایجاد ساختار‌ها و موسسات سیاسی و افزایش ظرفیت نهاد‌های محلی به کمک سایر شهرها در قالب دیپلماسی شهری می‌آیند.
تعاملات فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی نیز حوزه فعالیت شهرها در قالب دیپلماسی شهری است. در این قالب تلاش می‌شود شهرها به‌عنوان کانون‌های فرهنگی به هم متصل شوند و با انجام اقداماتی، چون پروژه‌های خواهرخواندگی شهرها، سامان‌دهی بازدید‌های فرهنگی مقامات و شهروندان از شهر‌های دیگر، امکان برقراری ارتباط متقابل جوانان با فرهنگ‌های متفاوت ازطریق برنامه‌های فرهنگی و ورزشی، تبادل رسانه‌ای و ایجاد فضای بیناذهنی مشترک در عرصه دیپلماسی فرهنگی با هم همکاری کنند.
درنهایت پیوند با اقتصاد جهانی و عرضه قابلیت‌های شهرها در سطح جهان، حوزه فعالیت مهم دیگر شهرها در دیپلماسی شهری است. جهانی‌شدن تجارت و سرمایه‌گذاری و امکان برقراری روابط مالی و پیوند شهرها با شبکه اقتصاد جهانی، عامل بسیار مهمی در تبدیل شهرها به بازیگران عرصه بین‌المللی است. درواقع در قالب پدیده جهان محلی‌سازی، شهرها حتی شهر‌های کوچک این امکان را یافته‌اند که توانمندی‌ها و مزیت‌های نسبی اقتصادی و فرهنگی خود را در عرصه جهانی ارائه کنند. از این رو هدف این است که در چارچوب همکاری بین‌شهری، به نهاد‌های محلی و شهری کمک شود تا از قابلیت‌های خود جهت بهره‌برداری از بازار‌های جهانی استفاده کنند.
مهم‌ترین اقدام شهرها در این زمینه، موضوع برندینگ شهری و معرفی قابلیت و مزیت‌های نسبی هر شهر به‌عنوان برند شهری در عرصه بین‌المللی است. بدیهی است گسترش جهانی برند‌های شهری در حوزه‌هایی مانند گردشگری، اعم از اکوتوریسم، گردشگری فرهنگی و تاریخی، گردشگری سلامت، صدور خدمات و دانش و برگزاری رخداد‌های بین‌المللی، زمینه ورود شهرها به عرصه بین‌المللی و پیوند با شبکه اقتصاد جهانی را فراهم می‌کند.