آمار‌ها می‌گویند مشهد در سال گذشته ۱۰ هزار تصادف جرحی داشته که در آن‌ها ۸ هزار عابر پیاده مجروح شده‌اند.
به گزارش شهرآرانیوز؛ حدود ۱۵ روز پیش بود که محمدرضا کلائی، شهردار مشهد از ایمن‌سازی گذرگاه‌های عابران پیاده مشهد گفت که بناست در راستای کلان پروژه «حق تقدم عابرپیاده» اجرا شود. پروژه‌ای که از ابتدای مهر و در ادامه پویش یک‌ساله «خط عابر- خط زندگی» شهرداری مشهد در سه حوزه شهری شروع شده و بنا دارد با ایمن‌سازی گذرگاه‌ها و ترویج فرهنگ رعایت حق تقدم عابران از سوی رانندگان خودرو آمار عابران پیاده کشته شده در تصادف‌ها را کاهش دهد. آمار‌ها می‌گویند مشهد در سال گذشته ۱۰ هزار تصادف جرحی داشته که در آن‌ها ۸ هزار عابر پیاده مجروح شده‌اند. چنین آماری باعث شده است تا پلیس راهور استان نیز پای کار بیاید و در ایمن‌سازی بیش از ۹۰ گذرگاه پرخطر و پرتردد شهر مشارکت کند.
شروع کلان پروژه «حق تقدم عابرپیاده» بهانه‌ای شد تا به سراغ سرهنگ علیرضا رحیمی، رئیس اداره آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهنمایی و رانندگی خراسان‌رضوی برویم و از فرهنگ ترافیک در مشهد بپرسیم.
پروژه خط مقدم عابر پیاده براساس کدام نیاز شکل گرفت و با چه ضرورتی، پلیس راهور وارد این موضوع شد؟
از سال گذشته این پروژه توسط شهرداری کلید خورد و دلیل آن، نیازی بود که درزمینه ارتقای فرهنگ عبورومرور عابر پیاده و احترام به حق تقدم و گذرگاه‌های عابران پیاده در شهر احساس می‌شد. این نیاز برآمده از آمار تصادفات منجر به جرح و فوت بود که از اهمیت این موضوع خبر می‌داد؛ زیرا آمار گویای این مسئله بود که در چند سال اخیر، بالغ بر نیمی از فوت‌شدگان تصادفات رانندگی در سال را عابران پیاده تشکیل می‌دادند؛ لذا نظر بر این شد که فرهنگ عبورومرور عابران پیاده را هم ازطرف آن‌ها و هم ازسوی رانندگان به اجرا بگذاریم، آموزش بدهیم و به‌نوعی خطوط و گذرگاه‌های عابر پیاده را آشکارسازی کنیم تا موردتوجه شهروندان قرار بگیرد؛ به‌این‌ترتیب پروژه به مرحله اجرا وارد شد.
در حال حاضر که شاهد همکاری پلیس و شهرداری در این زمینه هستیم، میزان همکاری پلیس را تشریح کنید. این همکاری در چه ابعادی است و در چه حوزه‌هایی قرار است نیروی انتظامی به موضوع بپردازد؟
شهرداری و پلیس راهور مثل دو بال عمل می‌کنند. در خیلی از زمینه‌های شهری که مرتبط با حوزه ترافیک است، پلیس راهور همکاری بسیار منسجم و نزدیکی با شهرداری مشهد دارد. حوزه عابر پیاده هم از این موضوع مستثنا نیست و ما در حوزه آموزش مفاهیم ترافیکی، اجرای طرح‌های میدانی، برخورد با رانندگان متخلف، اعمال قانون هوشمند توسط دوربین‌های کنترل تخلفات تقاطعات و گذرگاه‌های عابر پیاده، همکاری گسترده‌ای با شهرداری داریم و همچنین در اتاق فکر و جلسات هماهنگی برنامه‌های آتی کلان‌پروژه عابر پیاده، پلیس راهور همیشه دوشادوش شهرداری ایستاده است و اقدامات لازم را انجام می‌دهد.
با اقدامات مشترک بین پلیس راهور و شهرداری، انتظار دارید که درصد فوت‌شدگان ناشی از تصادفات که بیش از نیمی از آن‌ها عابران پیاده هستند، درنهایت به چه عددی برسد، چقدر کاهش یابد و چه عددی، مطلوب محسوب می‌شود؟
واضح است که عدد تلفات امروز، بسیار زیاد است. ما معتقدیم درازای آموزش‌هایی که به شهروندان می‌دهیم و درازای آشکارسازی گذرگاه‌های عابر پیاده و وقت و هزینه‌ای که صرف این موضوع می‌شود، هر درصدی که از این عدد پایین‌تر بیاییم، به نتیجه مطلوب دست یافته‌ایم.
ضمن اینکه این موضوع یک مسئله فرهنگی است و به نگاهی بلندمدت نیاز دارد. البته ممکن است که در حال حاضر، نتیجه مطلوبی به ما ندهد و به‌صورت آنی نتوانیم برداشت کنیم؛ مثلا ممکن نیست که بعد از ۲ ماه از شروع طرح، آمار به شکل چشمگیری کاهش یابد. ما به‌دنبال پایه‌ای هستیم که این فرهنگ‌سازی در آینده به ما جواب بدهد و فرهنگ «ایمنی عابر پیاده» و فرهنگ «رعایت قوانین توسط عابران پیاده» درزمینه تردد خودرو‌ها و وسایل نقلیه داخل خیابان، تغییر کند و هر دو گروه به‌سمت ایمنی و احترام به حقوق یکدیگر حرکت کنند. بی‌شک درقبال اجرای این قوانین، آمار نیز پایین می‌آید.
بعضا وقتی از عابر پیاده صحبت می‌کنیم، افراد فکر می‌کنند موجودی در شهر وجود دارد به نام «عابر پیاده» که همیشه در نقش عابر هست! در‌حالی‌که باید دقت کنیم که نقش ما در ترافیک دائم عوض می‌شود. من و شمایی که راننده هستیم، لحظه‌ای بعد عابر پیاده‌ایم. یک راننده لحظه‌ای که خودرو خود را پارک می‌کند و در آن را می‌بندد، عابر پیاده محسوب می‌شود.
عابر بودن نقش ثابتی نیست برای افرادی مشخص. هر کدام از ما، هم راننده‌ایم هم عابر پیاده. درک این مسئله و احترام به حقوق یکدیگر، یک دومینو احترام و امنیت را در جامعه ایجاد می‌کند؛ به این شکل که ما برای دیگران احترام قائلیم و دیگران هم برای ما احترام قائل می‌شوند. همان‌طور‌که ما برای فرزندان دیگران ایمنی ایجاد می‌کنیم، از طرف دیگران هم ایمنی برای فرزندان ما ایجاد می‌شود. این موضوع باید در جامعه باز شود که درنهایت همه چیز به خودمان برمی‌گردد.
مواردی که عنوان شد، نقص‌های فرهنگی و رفتاری جامعه است. در معاونت آموزش پلیس، چه موارد آموزشی را اجرا می‌کنید برای نهادینه‌سازی رفتار‌های درست که بسیار هم ضروری است و به سلامت شهروندان منجر می‌شود؟
تا قبل از شیوع ویروس کرونا، آموزش‌های بسیاری در مدارس، به‌ویژه تحت عنوان «فرهنگ‌یاران ترافیک» و «همیار پلیس» اجرا می‌کردیم. همچنین طرح «بانوان فرهنگی ترافیک» به‌منظور بهره‌گیری از ظرفیت بانوان و مادران فعال در جامعه و طرح آموزش راننده‌های تاکسی‌رانی و راننده‌های اتوبوس اجرا می‌شد.
از زمانی‌که ویروس کرونا ایجاد تجمعات را ناممکن کرد، از فضای مجازی، روزنامه‌ها و رسانه‌های نوشتاری، صداوسیما و تبلیغات محیطی برای این آموزش‌ها استفاده شده است. درمجموع این حساسیت در مسئولان و دستگاه‌های ذی‌ربط ایجاد شده است که همه با هم باید کمک کنند. همه ابزار‌ها در دست پلیس نیست و پلیس به‌تن‌هایی نمی‌تواند در این زمینه موفقیت صددرصدی حاصل کند. ما به‌سمتی می‌رویم که برای ارتقای فرهنگ حق تقدم عابر پیاده، از همه توان شهر استفاده کنیم.
اصلاح ریشه‌ای فرهنگ ترافیکی نامناسبی که در شهر رایج است، بخشی به آموزش پایه‌ای و اولیه در زمان دریافت گواهی‌نامه رانندگی مربوط است و بخشی هم جنبه فرهنگی دارد و به تغییر عادات افرادی مربوط می‌شود که سال‌ها با آن رفتار غلط در شهر رانندگی کرده‌اند. در بحث آموزش، پلیس نهایت تلاشش را می‌کند، ولی برای تغییر عادت چه برنامه‌هایی دارید؟ با رانندگان قدیمی، ولی متاسفانه متخلف یا ناآگاه چطور برخورد می‌کنید؟
حق با شماست. در بعضی افراد، برخی از این رفتار‌های غلط تبدیل به عادات شده و تبدیل شده به یک اپیدمی در شخصیتشان و متاسفانه این عادت غلط حتی ممکن است سرنوشت افراد را تغییر دهد؛ مثلا با تصادف با عابر، سر از دادگاه‌ها و زندان در‌آورند. ما با استفاده از تبلیغات محیطی و فضای مجازی، برای رانندگان اتوبوس آموزش‌هایی در نظر گرفتیم. رانندگان اتوبوس راننده‌هایی بعضا قدیمی هستند و با اینکه پایه‌یک دارند، بعضی اطلاعات را باید به‌روز بدانند. درواقع مردم را باید دغدغه‌مند کنیم. وقتی اعلام می‌شود که ۵۷ درصد فوت‌شدگان ما عابر پیاده هستند، این موضوع برای فردی که در کلاس مجازی حضور دارد، تکان‌دهنده خواهد بود و به فکر می‌افتد که فکر و حرکتی در این زمینه بکند. باید از بستر‌های آموزشی نهایت استفاده را ببریم و تکرار کنیم و تکرار تا چشم شهروندان در جامعه، از این هشدار‌ها و اطلاعات دور نماند. شهروندان باید این آموزش‌ها را در استند شهری، تلویزیون شهری و در روزنامه‌ها و گوشی تلفن همراهشان ببینند تا ملکه ذهن شود و بدانند که باید به حق عبورومرور عابر پیاده احترام گذاشته شود.
پلیس، یک نقش هشداردهنده دارد و یک نقش اعمال قانون. به نظر شما برای اینکه از نظر ترافیکی به آن مدینه فاضله یا آنچه شایسته شهر مشهد است برسیم، کدام وجه باید پررنگ‌تر باشد؛ وجه هشداری یا وجه اعمال قانون؟
هر دو لازم و ملزوم هم هست. نه جبر تنها و نه آموزش و هشدار بدون اعمال قانون فایده‌ای دارد. هر دو این وجوه لازم است. راننده‌ای که دارد تعدی می‌کند و تخلف آشکاری را انجام می‌دهد، راننده‌ای که از پیاده‌رو عبور می‌کند، قابل چشم‌پوشی نیست. ازطرفی این نکته را هم اشاره کنم که تجاوز به گذرگاه عابر پیاده اگر منجر به تصادف شود و جرح یا فوت به وجود بیاورد، جزو تصادفاتی است که برای راننده علت مشدده ایجاد می‌شود و قاضی به‌جد با آن برخورد می‌کند و حداقل دوسوم مجازات کامل را که در قانون آمده است، راننده باید تحمل کند.
از آن طرف عابر پیاده هم وظایفی دارد. درست است که الان درزمینه وظایف عابر پیاده، ابزار لازم برای اعمال قانون را نداریم، ولی در قانون آمده است کسی که از گذرگاه عابر پیاده و پل روگذر استفاده نمی‌کند و از حصار مسیر بزرگراهی عبور می‌کند، درصورت بروز تصادف، درصدی از تقصیر به عابر تعلق می‌گیرد و در علت نهایی تصادف دخیل می‌شود؛ زیرا عابر هم باید پاسخ‌گوی رفتار مخاطره‌آمیز خود باشد. به این علت که عابر، ایمنی حرکت و تردد را برای خودش لحاظ نکرده است. اعمال این قوانین برای حفظ جان عابر پیاده است و باز هم تاکید می‌کنم هرکدام از ما می‌توانیم در هر لحظه عابر یا راننده باشیم و باید به حقوق و امنیت یکدیگر احترام بگذاریم.