«شورای خیرین شهریار»؛ شورایی که سنگ بنای آن در این دوره از شورای شهر مشهد گذاشته شد و با پشتیبانی مصوبه‌ای، درمان‌کردن زخم آسیب‌های اجتماعی از سر و روی شهر را هدف خود قرار داد.
یلدا مهدوی | شهرآرانیوز؛ «شورای خیرین شهریار»؛ شورایی که سنگ بنای آن در این دوره از شورای شهر مشهد گذاشته شد و با پشتیبانی مصوبه‌ای، درمان‌کردن زخم آسیب‌های اجتماعی از سر و روی شهر را هدف خود قرار داد. محمدرضا کلائی، شهردار مشهد، تشکیل این شورا را یک گام رو به جلو برشمرده برای همراهی مسئولان و خیران در اجرای پروژه‌های عام‌المنفعه شهر. او دراینباره گفته است: «باید زیر‌ساخت‌هایی را برای ارائه خدمات عام‌المنفعه اجتماعی در شهر با جلب مشارکت خیران شهر ایجاد می‌کردیم. شورای شهر بر‌این‌اساس و با الگو‌گرفتن از تجربه اقدامات خیرخواهانه، طرح ایجاد نهادی با عنوان خیرین شهریار را تصویب کرد.»
محمدرضا حیدری، رئیس شورای شهر مشهد، نیز اصل و اهمیت کار خیرین شهریار را بر دست‌گیری و یاوری جمعی عنوان کرده بود. او دراینباره گفته است: «در این دوره شورای اسلامی مشهد، مصوبه‌ای برای همکاری با خیران با عنوان خیرین شهریار به تصویب رسید. برای این موضوع، دبیرخانه‌ای تشکیل و از تمام خیران مشهدی دعوت به همکاری شد. هم‌اکنون ۱۰پروژه آماده برای استفاده از گرم‌خانه داریم که می‌توانیم با مشارکت خیران در‌این‌زمینه و مواردی نظیر آن، در حوزه مشکلات و آسیب‌های مشهد گره‌گشایی‌هایی کنیم.» خبرنگار شهرآرا به‌سراغ برخی از شهریاران خیّر عضو این شورا رفته و از طرح نویی که درانداخته‌اند، پرسیده است. در‌مقابل، آن‌ها از ضرورت‌ها گفته‌اند و شفافیت در عملکرد و قدم‌برداشتن با برنامه. حرفشان هم یکی است؛ «برای پاک‌کردن آسیب از مشهد باید یکی شد. همه باید شهریار مشهد باشند.»
خیرین شهریار، از ظهور تاکنون
سید‌محسن حسینی‌پویا، رئیس کمیسیون حقوقی شورای شهر، در توضیح شکل‌گیری شورای خیرین شهریار به خبرنگار شهرآرا می‌گوید: همیشه افرادی در کشور ما با انجام امور خیرخواهانه، گرهی از مشکلات مردم و شهرشان باز کرده‌اند. نمونه‌های آن، وجود باغ‌های بزرگ، آب‌انبار‌های قدیمی و... است؛ پس موضوع ورود خیران به امور عام‌المنفعه شهری، سابقه تاریخی دارد. مهم است که این نگاه‌ها و اقدامات خیرخواهانه‌ها را با نیاز‌های مهم و اساسی مردم یک شهر همسو و هم‌جهت کنیم تا بتوانیم از توان و ظرفیت خیران شهر به بهترین نحو ممکن استفاده کنیم.
او در ادامه به بخشی از مشکلات کلان‌شهر مشهد اشاره و عنوان می‌کند: اصلی‌ترین دغدغه و چالش کلان‌شهر‌های کشور، حاشیه‌نشینی است. از دل همین حاشیه‌نشینی، معضلات بسیار دیگری مانند بیکاری، تکدیگری، کودکان کار و زنان آسیب‌دیده و اعتیاد شکل می‌گیرد. از طرف دیگر باید این موضوع را پذیرفت که سرعت توسعه شهر‌ها و گسترش آن، از اقداماتی که برای کاهش محرومیت انجام می‌گیرد، بیشتر است؛ بنابراین نمی‌توان تنها به ظرفیت نهادی و دستگاهی اتکا کرد.
حسینی‌پویا خاطرنشان می‌کند: با شکل‌گیری ابتدایی این ایده، سال گذشته، طرحی مبنی‌بر ایجاد ستاد خیرین شهریار به شورای شهر مشهد ارائه و تصویب شد. هدف طرح، استفاده از توان خیران در اجرای پروژه‌های عام‌المنفعه شهر مثل ایجاد تصفیه‌خانه، ساخت پارک مناسب کودکان معلول، سامان‌دهی کارتن‌خواب‌ها و معتادان متجاهر و... عنوان شد. در آن مصوبه تأکید شده بود که شهرداری مشهد، جدا از همراهی کامل با خیران، این پروژه‌ها را به نام آن‌ها نام‌گذاری کند. نکته دیگری که در مصوبه سال گذشته پیش‌بینی شد، این بود که ریاست این ستاد با شهردار و اعضای شورای شهر، ناظر باشند؛ نیکوکاران نیز نمایندگان خود را برای حضور در این ستاد و تصمیم‌گیری در امور معرفی کنند.
این عضو شورای شهر مشهد توضیح می‌دهد: با اعلام این مصوبه، خیران تصمیم گرفتند خودشان شورایی با عنوان «خیرین شهریار» تشکیل دهند. در این شرایط، شورای شهر مشهد در جلسات اخیر خود، مصوبه پیشین را تغییر داد. او معتقد است با این تغییر، قدرت عمل خیران در تصمیم‌گیری بیشتر می‌شود و می‌گوید: تعداد نمایندگان خیران در این شورا نیز از چهار نفر به هفت‌نفر افزایش یافت و شهرداری مشهد هم تمام‌قد برای همراهی با خیران آماده شد.
او در ادامه بیان می‌کند: اگر خیران شهریار به پروژه‌ها یا اموری وارد شوند که بخشی از وظایف ذاتی شهرداری است، چنانچه ۵۰ درصد هزینه اجرای آن پروژه را بدهند، شهرداری مشهد نیز موظف است تأمین ۵۰ درصد دیگر را در اولویت کاری خود قرار دهد تا پروژه با سرعت اجرایی شود.
صدور پایانکار بیمارستان ناظران
اقدامات و آنچه شورای خیرین شهریار تاکنون انجام داده، سوای برگزاری جلسات هماهنگی، خروجی نیز داشته است؛ نمونه‌اش رفع مشکل پایانکار بیمارستان ناظران است که حسینی‌پویا درباره آن می‌گوید: رفع مشکلات پروژه‌های خیرخواهانه‌ای که گرفتار بروکراسی‌های اداری شده‌اند، از اهداف این شوراست. در‌این‌راستا پایانکار پروژه بیمارستان ناظران با همراهی خیران و همکاری شهرداری صادر شد.
اشتغال زندانیان، زنان آسیب‌دیده، کودکان کار و ایجاد کمپ و سامان‌دهی معتادان و کارتن‌خواب‌ها مواردی است که این عضو شورای شهر به‌عنوان اولویت به خیران پیشنهاد می‌کند و می‌گوید: این موارد از مشکلات قدیمی مشهد است و خیران می‌توانند در این حوزه‌ها یاریگر شهر باشند.
اصل، گره‌گشایی از مشکلات مردم است
نمی‌شود مشهدی باشید و نام اورژانس عدالتیان را نشنیده باشید. حتی مردم شهر‌های اطراف مشهد و استان خراسان‌رضوی هم اورژانس عدالتیان را می‌شناسند. حبیب‌ا... عدالتیان، خیّر خوش‌نام مشهد، برای مشهد و مشهدی‌ها و حتی زائران این شهر کار‌های بزرگی انجام داده است. نمونه‌اش همین ساخت اورژانس عدالتیان است که بزرگ‌ترین اورژانس شرق کشور است. او یکی از خیرانی است که در ستاد خیرین شهریار، با چند خیّر دیگر همراه شده است تا گره‌ای از کار مشهد و مشهدی‌ها باز کنند.
عدالتیان حرف‌هایش را با این نکته و تأکید شروع می‌کند که «اگر قرار است کاری کنیم، باید طوری باشد که مردم از مواهب خیر آن بهره‌مند شوند. در‌واقع باید کارمان بر‌اساس خیر رساندن و گره‌گشایی از مشکلات جمعی مردم باشد.» او معتقد است: هر‌کاری به‌ویژه کار‌های خیر باید با هدف و برنامه انجام شود تا هم مردم از نتایجش بهره‌مند شوند، هم بتوانیم اعتماد مردمی را در‌مقابل حرف‌هایی که می‌گوییم و قول‌هایی که می‌دهیم، جلب کنیم. مردم به حرف صرف اعتماد نمی‌کنند؛ باید کار کنیم و همه‌چیز را شفاف به مردم اعلام کنیم. اگر این رویه را در پیش بگیریم، قطعا اعتماد مردم جلب می‌شود. این خیّر مشهدی در ادامه به شورای خیرین شهریار اشاره می‌کند که به‌تازگی فعالیتش را شروع کرده است و می‌گوید: امیدواریم در این شورا نیز کاری کنیم که مردم از نتایج آن بهره‌مند شوند.
عدالتیان در ادامه به چند نمونه از اقداماتی که ازطریق این شورا امکان اجرایی‌شدن دارد، می‌پردازد و توضیح می‌دهد: درمان و هزینه‌های آن، موضوعی است که بسیاری از مردم با آن درگیر هستند. گران‌شدن دارو و درمان سبب شده است خیلی از خیران به‌سمت ایجاد مراکز درمانی یا رفع مشکلات درمانی مردم بروند؛ برای مثال در بیمارستان امام‌رضا (ع) گروهی با عنوان «میزبانان خورشید» تشکیل شده است که درزمینه هزینه‌های درمان بیماران نیازمند فعالیت می‌کند. این گروه مجموعه‌ای از خیران و درمانگران مشهدی هستند و تاکنون در حوزه فعالیتشان و برای تأمین هزینه‌های درمان بیماران بسیار هزینه کرده‌اند. بی‌شک شورای خیرین نیز می‌تواند با تجمیع اقدامات نیکوکاران، درزمینه ساخت مراکز درمانی و کمک به افراد نیازمند، کار‌های بزرگی انجام دهد.
توانمندسازی نیازمندان
منصوره شریف‌الحسینی، مدیرعامل مجمع خیرین توسعه و ترویج آموزش‌های فنی‌و‌حرفه‌ای است. او و نیکوکاران همراهش تمام هم‌و‌غم خود را روی یک موضوع گذاشته‌اند؛ بیکاری. شریف‌الحسینی ضرورت کارشان را تنها در یک جمله بیان می‌کند؛ «مادر همه آسیب‌ها، بیکاری و بی‌پولی است.» بعد اضافه می‌کند: دلیل اصلی بیکاری، نداشتن مهارت و قرار‌نگرفتن فرد در جایگاهی است که متناسب با توان و علاقه اوست.
این بانوی خیّر که مدتی است با شورای خیرین شهریار نیز همراه و هم‌قدم شده است، باور دارد «اگر خدا بخواهد، می‌توانیم با کمک شهریاران خیّر و نیت‌های خالص آن‌ها، مشکلات بزرگی را از روی دوش مردم این شهر برداریم.»
مدیرعامل مجمع خیرین توسعه و ترویج آموزش‌های فنی و حرفه‌ای تأکید می‌کند: کار خیر باید به نحوی باشد که فرد را در مسیر رشد و تعالی قرار دهد. به‌عبارتی خود فرد دستش را به زانو بگیرد و با اتکا به نیروی خود کار کند؛ درست مثل آن مثل معروف که باید به‌جای دادن ماهی، به فرد ماهیگیری یاد بدهیم.
شریف‌الحسینی حرفش را با فراوانی خیریه‌ها و مشکلات مشهد ادامه می‌دهد و می‌گوید: مشهد در تعداد مراکز خیریه، سرآمد کشور است. علاوه‌بر‌این مشهد با مشکلات و آسیب‌های اجتماعی بسیاری دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. سوال اینجاست که چرا با‌وجود این همه خیریه و خیّر، هنوز مشکلات و آسیب‌های اجتماعی بسیارند.
او دلیل به نتیجه‌نرسیدن این ظرفیت عظیم را موازی‌کاری می‌داند و تصریح می‌کند: برای امور خیر و رفع آسیب‌های اجتماعی باید بنیادی و با‌برنامه کار کنیم تا کمتر شاهد کار‌های موازی باشیم.
به گفته شریف‌الحسینی، تمرکز خیلی از خیریه‌های مشهد بر دادن بسته‌های معشیتی یا کمک‌های نقدی است؛ در‌حالی‌که به‌عقیده او «اگر تمرکز بر آسیب‌شناسی خانواده و توانمندی افراد آن خانواده باشد، بسیاری از مشکلات کاهش می‌یابد.»
در چنین شرایطی، شکل‌گیری شورای خیرین و تجمیع اهداف، او را امیدوار کرده است و می‌گوید: با تشکیل کارگروه‌هایی مانند کارگروه آسیب اجتماعی، رفاه و پژوهش می‌توانیم برای تنظیم برنامه‌های مشخص و مدون گامی اساسی برداریم. البته تأکید بر این است که استقلال خیریه از بین نرود.
او در پایان تأکید می‌کند: نمی‌گویم که از همین فردای شکل‌گیری شورا و شناسایی آسیب‌ها، می‌توانیم یک‌به‌یک آن‌ها را حل کنیم. همان‌طور‌که می‌دانید، حرکت فرهنگی برای رفع آسیب، زمان‌بر است؛ اما با یک برنامه مشخص و همراهی شهرداری و نیز حضور خیران بنام و مطرح مشهد، می‌توانیم آسیب‌های شهر را اولویت‌بندی و با هدف‌گذاری مشخص، کار را شروع کنیم.