در آستانه شب یلدا فروش خشکبار و آجیل نسبت به مدت مشابه پارسال ۷۰ درصد کمتر شده است.
ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ شب‌نشینی یلدا که نباشد، بساط تنقلات هم از سفره این شب برچیده می‌شود و بازار آجیل داغ نیز رو به سردی می‌رود. کمتر از یک هفته به بلندترین شب سال مانده است، اما بازار آجیل‌فروشان مشهدی بی‌رونق است. این سردی از اسفند سال گذشته و با ورود کرونا به کشور به جان آجیل‌فروشان افتاده است و به‌گفته ارزانی‌ممقانی، رئیس اتحادیه این صنف، در این مدت مقدار زیادی آجیل خوراک دام‌ها شده است و میزان فروش آجیل در این روزها، بیش از ۷۰ درصد کاهش یافته است و بیش از ۲۰ درصد واحد‌های این صنف تعطیل شده‌اند.
حالا کاسبان این صنف بعد از حدود ۳ هفته تعطیلی، به امید کمی افزایش در فروش، کرکره‌ها را بالا داده‌اند، اما بازهم چندان خبری از مشتری نیست. امسال کرونا به گرانی آجیل و کاهش قدرت خرید مردم، دامن زده و وضع را بدتر از قبل کرده است.
سری به چند آجیل‌فروشی معتبر مشهد در اطراف میدان توحید می‌زنیم. کاغذنوشته‌هایی مانند «لطفا با ماسک وارد شوید» و «برای رعایت مسائل بهداشتی، دست نزنید»، بیشتر از برچسب‌های معمول این شب‌ها مثل «آجیل اعلا، برای یلدا» یا «آجیل یلدا رسید»، به چشم می‌خورد.
نگاهی به برچسب قیمت‌ها می‌اندازیم. باتوجه‌به کیفیت، خام یا شور بودن و با پوست یا مغزشده بودن، قیمت‌ها متفاوت است، اما به‌صورت میانگین قیمت هرکیلو پسته بین ۱۹۰ تا ۲۵۰ هزار تومان، هرکیلو بادام بین ۱۸۰ تا ۲۷۰ هزار تومان، بادام هندی ۳۵۰ هزار تومان، بادام زمینی بین ۶۰ تا ۸۰ هزار تومان، گردو با پوست ۱۴۰ هزار تومان و انواع تخمه از ۲۵ تا ۸۰ هزار تومان است.
کاهش ۷۰ درصدی فروش آجیل در آستانه شب یلدا
وارد اولین مغازه می‌شویم. فروشنده پشت پرده‌ای سلفونی نشسته است و از همان‌جا، تنها مشتری داخل مغازه را هدایت می‌کند. زن میان‌سال قیمت چند نوع آجیل را می‌گیرد و درنهایت به خرید مقداری بادام‌زمینی، ذرت و تخمه رضایت می‌دهد. فروشنده با پیمانه‌ای در دست، از پشت پرده بیرون می‌آید تا سفارش مشتری را داخل پلاستیک بریزد. زن میان‌سال چندبار تاکید می‌کند که همه خریدش از ۴۰ هزار تومان بیشتر نشود.
بعد از رفتن مشتری، فروشنده نالان از وضعیت به‌وجودآمده می‌گوید: خرید‌ها نسبت‌به سال قبل، حداقل ۶۰ درصد کمتر شده است. بیشتر فروش ما تخمه آفتابگردان است. کسی دیگر پسته و بادام نمی‌خرد. میانگین خرید مشتری‌های ما در بهترین حالت ۱۵۰ هزار تومان است. بعد از عید، چون خریدهایمان مانده بود، مجبور شدیم بخشی از کالاهایمان را معدوم کنیم؛ به همین دلیل برای شب یلدا خیلی کمتر خرید کردیم.
کرونا و گرانی، یکی از آجیل‌فروشی‌های بزرگ شهر را هم خلوت کرده است. همیشه برای خرید از این مغازه، باید از دستگاه نوبت‌دهی شماره دریافت می‌کردید. اما حالا می‌توانید بدون نوبت، به اولین فروشنده بدون مشتری مراجعه کنید. سراغ یکی از متصدیان فروشگاه می‌رویم. او درباره وضعیت بازار آجیل در شب یلدا به ما می‌گوید: خودتان ببینید، اینجا ۲۰ فروشنده دارد، اما فقط ۱۲ مشتری داخل مغازه هستند. میزان فروش ما نسبت‌به قبل، بسیار کاهش یافته است. از طرف دیگر با توجه به کاهش قدرت خرید، مردم بیشتر رو به تنقلات ارزان‌قیمت آورده‌اند.
اما همین‌ها هم نسبت‌به سال قبل، گران شده است. مثلا ذرت‌پنیری سال قبل، کیلویی ۹ هزار تومان بود، اما امسال به کیلویی ۳۰ هزار تومان رسیده است. او ادامه می‌دهد: محصولات این فروشگاه، تولید خود ماست، اما به‌دلیل کاهش فروش، بیشتر آجیل‌ها را به‌صورت خام نگهداری می‌کنیم. مثلا اگر پیش از این، روزانه ۱۰ کیسه تخمه تف می‌دادیم، حالا به یک کیسه کاهش یافته است.
دیگر فروشنده‌های آجیل دور میدان نیز حرف‌های مشابه می‌زنند. بیشتر آن‌ها می‌گویند که نسبت‌به سال قبل فروششان حداقل ۷۰ درصد کاهش یافته است و بیشتر مردم به خرید تخمه، بادام‌زمینی، ذرت و نخود روی آورده‌اند.
در ادامه سراغ یکی دیگر از فروشنده‌های آجیل اطراف میدان شهدا که خود نیز تولیدکننده است، می‌رویم. دو مشتری داخل مغازه درحال پرس‌وجوی قیمت‌ها هستند. یکی از مشتریان ۲۵ هزار تومان و دیگری ۱۵ هزار تومان خرید می‌کند. می‌گذاریم سر فروشنده خلوت شود، بعد سوال‌هایمان را می‌پرسیم. او هم جواب‌های مشابهی می‌دهد و می‌گوید: این شعبه فروشگاه ما تقریبا زواری به حساب می‌آید؛ برای همین نسبت‌به شعبه دیگرمان، فروش کمتری دارد. اگر قبلا مردم کیلویی خرید می‌کردند، حالا به‌ندرت این اتفاق می‌افتد. میانگین خرید مردم به ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان رسیده و بسیاری از آجیل‌ها مانند گردو، پسته، بادام هندی و... از سبد مردم حذف شده است.
مقدار زیادی آجیل، خوراک دام‌ها شد
«درپی تعطیلی‌های اخیر، همه واحد‌های صنفی ما متضرر شدند. جنس‌ها روی دستشان ماند، کهنه شد و بوی نامطبوع گرفت. حتی برخی واحد‌ها مجبور شدند اقلام آجیل و خشکبار خود را به گاوداری‌ها بفروشند؛ چون دیگر به درد استفاده نمی‌خورد.» این برشی از صحبت‌های رئیس اتحادیه فروشندگان آجیل و خشکبار مشهد است.
علیرضا ارزانی‌ممقانی در توضیح بیشتر به شهرآرانیوز می‌گوید: کرونا در بدترین وقت و زمانی که اوج مصرف آجیل و خشکبار است، وارد ایران شد. همیشه فروش شب عید ما برابر با ۴ ماه از سال بود و این تعطیلی‌های پی‌درپی، ضرر زیادی به فعالان این صنف وارد کرد.
او ادامه می‌دهد: اکنون با نزدیک شدن به شب یلدا، بازهم قرنطینه اعمال شد و با توجه به اینکه فراوری آجیل و خشکبار زمان‌بر است، بسیاری از واحد‌ها نمی‌توانند مانند سال‌های قبل، محصول ارئه دهند و باوجود مشکلات دیگر، از سود شب یلدا هم بی‌بهره خواهند بود.
ارزانی‌ممقانی با بیان اینکه حدود ۱۵۰ واحد یعنی ۲۰ درصد از فعالان این صنف از ابتدای سال تاکنون، مغازه خود را جمع کرده‌اند، می‌افزاید: میزان فروش مغازه‌ها در اطراف حرم، ۱۰۰ درصد و در نقاط دیگر شهر، باتوجه‌به موقعیت منطقه، بین ۷۰ تا ۸۰ درصد کاهش داشته است.