سابقه ایجاد مدارس اسلامی دختران در شهر مشهد به دهه ۴۰ شمسی برمی‌گردد به طوری که از سال ۱۳۴۰ خورشیدی، برخی مدارس اسلامی در شهر مشهد تأسیس و تعدادی از دختران و زنان در این مدارس به دروس حوزوی مشغول می‌شوند.
غلامرضا آذری خاکستر | شهرآرانیوز؛ هرچند مدارس علمیه مشهد از سابقه‌ای تاریخی برخوردارند، بیشتر آن‌ها بر پایه موقوفات، از دوره صفویه به بعد رونق گرفتند و همواره طلاب علوم دینی در این مدارس به تحصیل مشغول بودند.
مدارس اسلامی دختران از چه سالی در مشهد پایه‌گذاری شدند و بانیان این مدارس چه کسانی بودند؟
سابقه ایجاد مدارس اسلامی دختران در شهر مشهد به دهه ۴۰ شمسی برمی‌گردد به طوری که از سال ۱۳۴۰ خورشیدی، برخی مدارس اسلامی در شهر مشهد تأسیس و تعدادی از دختران و زنان در این مدارس به دروس حوزوی مشغول می‌شوند. استقبال از این مدارس باعث می‌شود در دهه ۴۰ شمسی ۵ مدرسه مهم در مشهد تأسیس شوند و در زمینه علوم اسلامی فعالیت کنند.
مدرسه اسلامی عصمتیه از قدیمی‌ترین مدارس دختران محسوب می‌شود که حاجیه شهربانو صفری (۱۳۰۸-۱۳۹۲) سال ۱۳۴۰ آن را تأسیس و راه‌اندازی می‌کند. این مدرسه علمیه نقش مهم و مؤثری در توسعه معارف اسلامی و قرآنی، و تدریس و تربیت شاگردان در مشهد داشته است.
دومین مدرسه مهم مشهد که نقش مؤثری در تبلیغ و تعلیم علوم اسلامی داشته، مدرسه اسلامی مکتب نرجس است. این مدرسه در سال ۱۳۴۵ خورشیدی به همت خانم فاطمه خاموشی (طه) تأسیس و راه‌اندازی شده است. ایشان فعالیت‌های فرهنگی را از سال ۱۳۳۵ در مشهد آغاز و در سال ۱۳۴۵ با تشویق آیت‌ا... العظمی میلانی (ره) و همت نیکوکاران، برای تربیت شاگردان مکتب امام صادق (ع)، به تأسیس مکتب نرجس (س) اقدام کرد.
مدرسه علمیه حضرت رقیه (س) از دیگر مدارس اسلامی دخترانه در مشهد به شمار می‌رود که در ۱۳۴۵ خورشیدی به همت مرحومه قانع در مشهد تأسیس و راه‌اندازی شده است.
هم‌چنین مدرسه علمیه اسلام‌شناسی را خانم صدیقه مقدسی، فرزند آیت‌ا... شیخ ابوالحسن شیرازی (ره)، در سال ۱۳۴۷ شمسی تأسیس می‌کند. ایشان از سال ۱۳۴۷ با تأسیس مدرسه علمیه‌ای با نام «مکتب اسلام‌شناسی حضرت زهرا (س)» در مشهد، شاگردان بسیاری برای ترویج علوم دینی تربیت کرد.
مدرسه اسلامی پیروان حضرت زهرا (س) نیز از دیگر مدارس مشهد است که سابقه تأسیس آن به اواخر دهه ۴۰ می‌رسد. سال ۱۳۴۹ خورشیدی خانم فاطمه زندی این مدرسه را تأسیس و مدیریت می‌کند.
این مدارس، علاوه بر آموزش تعالیم اسلامی و قرآنی، نقش مهم و مؤثری نیز در وقایع انقلاب و مبارزه با حکومت پهلوی دارند. سابقه مبارزاتی زنان انقلابی مشهد حاکی از آن است که ساواک همواره فعالیت‌های این مراکز زیر نظر داشته و حتی برخی فعالان تعقیب و دستگیر شده‌اند.
نخستین فعالیت ملموس و مهم این مدارس مشارکت تعدادی از زنان انقلابی در اعتراض به ۱۷ دی است. هفدهم دی ۱۳۵۶ در تاریخ انقلاب اسلامی برای شهر مشهد فصلی جدید محسوب می‌شود، زیرا در این روز تعدادی از زنان مسلمان مشهد برای نخستین‌بار علیه حکومت پهلوی دست به اعتراض زدند.
حضور زنان در این اجتماع سیاسی، نوعی اعتراض به تشکیلات حکومت پهلوی و درخواست آزادی زنان دربند بود. در پی فعالیت‌های مؤثر مدارس اسلام‌شناسی و حمایت سایر مدارس علمیه بانوان، زنان مشهد نقش مهم و مؤثری در وقایع و مبارزات سال ۱۳۵۷ شهر مشهد دارند.