گفت‌وگو با منور شایسته‌خو، مدیر مکتب نرجس، درباره شخصیت و زندگی بانو سیده‌فاطمه خاموشی (طاهایی)
۱۳ بهمن ماه، سالروز وفات این بانوی فرهیخته و پرتلاش و بنیان گذار مؤسسه علمی تحقیقی مکتب نرجس است. به همین مناسبت گفت وگویی با یکی از شاگردان ایشان و مدیر کنونی مکتب نرجس، خانم منور شایسته خو، درباره بررسی ابعاد زندگی و شخصیت علمی و تبلیغی خانم طاهایی انجام داده ایم.
امید حسینی نژاد | شهرآرانیوز - جلسه‌های درسش در مشهد اوج گرفته بود. در یکی از روز‌های داغ قبل انقلاب، در مکتب نرجس برای بانوان، آیات مربوط به موسی و فرعون را تفسیر می‌کرد. پس از گذشت چند روز، ساواک به او پیغام داد: «تو با موسی و فرعون چه کار داری؟ اخلاق و احکام بگو.» او نیز در جواب گفت: «من همین را خواهم گفت.» و این اتفاق سبب شد ساواک ۳ سال مکتب نرجس را تعطیل کند. فاطمه سیدخاموشی، مشهور به طاهایی، بانویی فرهیخته و انقلابی بود که پس از ورود به مشهد در سال ۱۳۳۵ خورشیدی، کلاس‌های درس خود را شروع کرد.هم زمان در درس‌های علمای بزرگ دوره خود شرکت و از محضر آنان کسب فیض می‌کرد. مقام معظم رهبری، آیت ا... میلانی، آیت ا... نهاوندی، شهیدهاشمی نژاد و دایی بزرگوار خانم طاهایی، آیت ا... میرزا جواد تهرانی، ازجمله استادانی بودند که خانم طاهایی برای کسب معارف اهل بیت (ع) نزد آنان می‌رفت. اما استادی که سبب شد جوشش‌های انقلابی او قوت بگیرد و گام‌های مؤثری برای قیام اسلامی بردارد، مقام معظم رهبری بود.او از سال‌ها قبل از انقلاب، همسایه مقام معظم رهبری بود. به همین دلیل به صورت مداوم در مباحث و درس‌های ایشان شرکت می‌کرد. حتی با آیت ا... خامنه‌ای مباحثاتی نیز انجام می‌داد.۱۳ بهمن ماه، سالروز وفات این بانوی فرهیخته و پرتلاش و بنیان گذار مؤسسه علمی تحقیقی مکتب نرجس است. به همین مناسبت گفت وگویی با یکی از شاگردان ایشان و مدیر کنونی مکتب نرجس، خانم منور شایسته خو، درباره بررسی ابعاد زندگی و شخصیت علمی و تبلیغی خانم طاهایی انجام داده ایم.
آشنایی شما با خانم طاهایی از چه زمانی شروع شد؟ مکتب نرجس قبل از انقلاب از چه سالی شروع به فعالیت کرد و بعد از انقلاب دایره این فعالیت‌ها چه بود؟
ابتدا قصد دارم گفتگو را با آیه شریفه‌ای از قرآن کریم آغاز کنم. خداوند در سوره نمل می‌فرماید: «مَن عَمِلَ صالِحًا مِن ذَکَرٍ أَو أُنثی وَ هُوَ مُؤمِنٌ فَلَنُحیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً.» من به عنوان کسی که ۲۵ سال شاگردی مرحوم خانم طاهایی را کرده ام، می‌توانم ایشان را مصداق بارز این آیه شریفه بیان کنم. فردی که تولد او با همین مأموریت رقم خورد و ایشان زحمات بسیار زیادی در زمینه ترویج و نشر مبانی دین مبین اسلام به ویژه در بین بانوان کشید. به نظرم ایشان در زمان خودش از معدود بانوانی بود که با عنصر شجاعت، شهامت، تقوا، اخلاص و استقامت برنامه‌ای را شروع کرد و با کمال حیا و عفاف توانست پایه گذار حرکتی برای تربیت یکی از عناصر مهم جامعه یعنی بانوان باشد. زنان یک جامعه، محور مهندسی صلاح و فساد یک جامعه هستند. استناد من دراین باره به آیات ۱۰ تا ۱۲ سوره تحریم است.
آنجا خداوند مهندسی صلاح و فساد یک جامعه را حول محور زنان تبیین می‌کند و با معرفی ۴ زن اعلام می‌کند که اگر زنی در جامعه، صالح باشد، جامعه صالح می‌شود و اگر زنی کافر باشد، حتی اگر با پیامبری زندگی کند، عامل فساد جامعه خواهد شد. سبب آشنایی من با خانم طاهایی شرکت کردن مادرم در درس‌های ایشان حتی در زمان تعطیلی این مکتب بود. پس از بازشدن مکتب، دوباره حضورمان در مکتب نرجس پررنگ‌تر شد، زیرا این مکان برای مردم به ویژه بانوان شهر و حتی بانوان شهرستان‌های دیگر محل رجوع بود.
جشن‌های بزرگی در مکتب نرجس برای بانوان برگزار می‌شد، از جمله جشن بزرگ نیمه شعبان که یکی از برنامه‌های مهم این مکتب در سال بود. خانم طاهایی تدبیری داشتند که برای بانوان فرهیخته شهر نیز برنامه‌های تخصصی برگزار می‌کردند، حتی دوره‌های ضمن خدمت را برای بانوان فرهنگی تشکیل می‌دادند و این موضوع سبب می‌شد تفکر دینی در جامعه فرهیخته بانوان نیز توسعه پیدا کند.
مرحوم طاهایی قبل و بعد انقلاب سخنرانی‌های متعددی در زمینه معارف اسلامی داشت. دامنه تأثیرگذاری این سخنرانی‌ها در آن دوره چگونه بود؟
خانم طاهایی حرکت بسیار هوشمندانه و مدبرانه ای، یعنی جهاد علمی و معنوی و جهاد با طاغوت، را با هجرت خود از تهران به مشهد و بعد از ازدواجش شروع کرد. ایشان همراه با همسرش، حجت الاسلام والمسلمین طاهایی، در سال ۱۳۳۵ خورشیدی به مشهد هجرت کرد. همسر خانم طاهایی علاوه بر اینکه در کسوت روحانیت و تبلیغ بود، مغازه‌ای نیز در مشهد داشت و گذران زندگی را از این راه پیگیری می‌کرد. خانم طاهایی در بدو ورود به مشهد، در منزل خودش تدریس را برای همسایه‌ها و آشنایان شروع کرد، هم زمان با اینکه خودش مشغول به تحصیل در محضر پدر همسرش بود. علاوه بر آن استادان دیگری نیز داشت که از محضر پرفیض آنان بهره می‌برد، از جمله مقام معظم رهبری، آیت ا... میلانی، آیت ا... نهاوندی و دایی بزرگوار خانم طاهایی، مرحوم آیت ا... میرزا جواد تهرانی.
این تلاش‌های علمی، با شروع جنبش انقلاب اسلامی و پس از آن تبعید امام هم زمان شده بود. مشهد نیز یکی از پایگاه‌های اصلی انقلاب اسلامی در کشور بود. خانم طاهایی در کنار فعالیت‌های علمی به مبارزات انقلابی نیز می‌پرداخت. پایه گذاری مبنای فکری و تفکر انقلابی ایشان برگرفته از آموزه‌های مقام معظم رهبری بود. سال ۱۳۴۵ نیکوکار محترمی مکان فعلی مکتب نرجس را اهدا کرد و کلنگ احداث آن را مرحوم آیت ا... میلانی زد. این ساختمان با کمک‌های مردمی و خیران ساخته شد و خانم طاهایی به صورت رسمی در این مکان طلبه می‌پذیرفت.
ازجمله برنامه‌هایی که ایشان داشت، این بود که پابه پای رهبران انقلاب اسلامی حرکت می‌کرد و جلسات روشنگری برای بانوان در شهر و شهرستان‌ها برگزار می‌کرد و این سفر‌ها باعث می‌شد در هر مکانی که به سخنرانی می‌پرداخت، همان جا را پایگاه مکتب نرجس اعلام کنند. در زاهدان، بیرجند، سبزوار و در شهر‌های دیگری فعالیت مهم انقلابی را رقم زد و گام‌های اول تأسیس مکتب نرجس در شهر‌های دیگر با همین اقدامات برداشته شد. پس از پیروزی انقلاب نیز مکتب نرجس زیرنظر مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان فعالیت‌های رسمی خود را شروع کرد.
رویکرد مرحوم طاهایی در تربیت شاگرد در مکتب نرجس و دیگر مراکز علمی چگونه بود؟ شاخصه‌های تربیتی ایشان چگونه تبیین می‌شود؟
تأثیرگذاری خانم طاهایی به دلیل شاخصه‌های وجودی و فردی اش بود. از مهم‌ترین شاخصه‌های بارز ایشان، اخلاص نابش بود. ایشان به هیچ عنوان به دنبال مشهورشدن نبود و ارادت عجیبی به اهل بیت (ع) داشت. ارادت وافر ایشان به حضرت زهرا (س) در فکر و عملش نیز متبلور بود. به هیچ عنوان به دنبال این نبود که جو مراد و مریدی در نزد شاگردانش ایجاد شود و با اطرافیان خود نرمی و لطافت بسیاری داشت و همین موضوع باعث جذب زیاد ایشان بود.
حتی بعضی شب‌ها در بین طلبه‌ها می‌ماند و این سبب می‌شد که طلبه‌ها به ایشان علاقه‌مند شوند. از ویژگی‌های مهم ایشان به روزبودن بود. همیشه از اتفاقات مهم جامعه آگاهی پیدا می‌کرد، حتی در سن هفتادسالگی تصمیم گرفت که برای کار با رایانه آموزش ببیند و مدرسه ما از جمله اولین مدارسی بود که اتاق رایانه تأسیس کرد و پس از آن دستور تأسیس سایت مکتب نرجس را داد. این‌ها همه نشان دهنده این است که ایشان با مسائل روز آشنایی کامل داشت.
ملاک اصلی خانم طاهایی برای تربیت افراد این بود که هرکسی باید براساس ظرفیت‌های وجودی اش در مسیر تربیت گام بردارد. روش اصلی ایشان نیز در مسیر تربیت، تربیت عملی بود و کمتر دیده می‌شد که بایدونباید‌های زبانی به ما بگوید. یکی از رفتار‌های مدیریتی شاخص ایشان، این بود که همیشه درِ اتاقش به روی طلاب باز بود و هرکسی در هر زمانی قصد مراجعه و صحبت با ایشان داشت، می‌توانست با ایشان ارتباط برقرار کند. یکی دیگر از نکات مهم تربیتی، نگاه مادرانه ایشان به طلاب بود. طلبه‌های جوان مدرسه علاقه زیادی به ایشان داشتند و علت اصلی این علاقه این نگاه مادرانه و همدلانه ایشان بود.
لطافت رفتار و روش مناسب مواجهه و ادبیاتش با جوان‌ها سبب شد این امر توسعه پیدا کند. نگاه ایشان برای تربیت طلاب غیرایرانی یکی از ویژگی‌های بارز خانم طاهایی بود. ایشان معتقد بود که ما نباید فقط به شهر خودمان اکتفا کنیم، بلکه برای توسعه معارف اسلامی در دیگر کشور‌ها نیز باید تلاش کنیم، به همین دلیل از سال ۵۹ اقدام به جذب طلاب غیرایرانی در مکتب نرجس کرد. خانم طاهایی سرمایه گذاری زیادی روی این طلاب کرد. ما حتی طلاب تازه مسلمانی از کشور چین داشتیم، اما خانم طاهایی با سعه صدر خوبی به آموزش این طلاب پرداخت و اکنون هریک از آن‌ها در کشور‌های خودشان به توسعه معارف اسلامی مشغول اند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
