قبل از کشف انسولین و همچنین داروهای ضد دیابت رایج، بیماران دیابتی با گیاهان دارویی و درمان‌های سنتی معالجه می‌شدند.
به گزارش شهرآرانیوز، دکتر حسن فلاح حسینی محقق در زمینه دیابت و عضو هیات علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی با اشاره به این‌که تاکنون تاثیر مثبت بیش از ۱۲۰۰ گیاه دارویی در کاهش میزان گلوکز خون و یا کاهش عوارض ناشی از آن شناخته شده است، عنوان کرد: در ۱۰ تا ۲۰ سال گذشته تحقیقات آزمایشگاهی و همچنین بالینی متعددی روی گیاهان دارویی مورد استفاده در درمان دیابت انجام گرفته است که در تعدادی از آن‌ها اثرات قابل ملاحظه‌ای در کاهش گلوکز خون بیماران دیابتی مشاهده شده است.
این عضو هیات علمی با عنوان این‌که با توجه به دسترسی به منابع گیاهی، عوارض کمتر گیاه درمانی، مقبولیت برای اکثر بیماران و عدم محدودیت تولید یا واردات مواد اولیه دارویی، تحقیق جهت دستیابی به منبع دارویی گیاهی موثر ضروری به نظر می‌رسد افزود: شنبلیله (Trigonella foenum- graecum) یا شنبلید گیاهی نهاندانه، از دولپه‌ای‌های جدا گلبرگ است که جزء تیره نخود، تیره فرعی پروانه داران راسته گل سرخ است. در طب سنتی ایران شنبلیله از نظر طبیعت گرم و خشک بوده و برگ آن جهت تسکین سرفه‌های سرد، ورم طحال و کبد، درد کمر و برودت مثانه به کار می‌رفته است.
وی با اشاره به این‌که زکریای رازی شنبلیله را برای مداوای بیماران دیابتی مورد استفاده قرار می‌داده است اظهار کرد: مواد تشکیل دهنده اصلی دانه شامل ساپونین ها، آلکالویید‌ها و فیبر‌های موسیلاژی می‌باشند. دانه‌های شنبلیله دارای روغن ثابت حاوی اسید‌های چرب ۶ درصد ترکیبات موسیلاژ به میزان ۲۸ درصد و پروتئین ۲۲ درصد، اسید آمینه‌های آزاد، کربوهیدرات‌ها، فلاونوئیدها، روغن فرار، استرول‌ها است.
وی تاکید کرد: در یک مطالعه بالینی که بر روی بیماران دیابتی نوع دوم در پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی انجام شد ترکیب بذر این گیاه همراه با تعدادی از گیاهان دارویی دیگر موجب بهبودی بیماری دیابت شد.
فلاح حسینی خاطرنشان کرد: در مطالعات انجام شده در پژوهشکده گیاهان دارویی بر روی این گیاه، مصرف بذر شنبلیله، گلوکز خون ناشتا را هم به صورت حاد و مزمن کاهش داده و در یک مطالعه حیوانی، عصاره خشک بذر شنبلیله با دوز ۱۵ میلی گرم بر کیلوگرم وزن حیوان توانسته است قند خون را در موش‌های سوری دیابتی کاهش دهد. همچنین مشتقات غنی از فیبر عصاره شنبلیله باعث کاهش گلوکز و کلسترول خون در سگ‌های دیابتی شده است.
در مطالعات بالینی روی انسان دیابتی نیز اثر بخشی این داروی گیاهی در کاهش قند خون مشاهده شده است. در یک مطالعه تجویز روزانه یک گرم عصاره خشک هیدروالکلی بذر شنبلیله به بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ به مدت ۲ ماه موجب کنترل قند خون شد.
وی تاکید کرد: علاوه بر شنبلیله، رعایت رژیم غذایی و ورزش نیز هر دو می‌توانند در کنترل و کاهش قند خون بیماران دیابتی نوع ۲ موثر باشند. در دو مطالعه مشابه دانه شنبلیله سطح قند خون را در افراد دیابتی نوع ۲ بهبود بخشید. اما اثر بخشی این داروی گیاهی در تعدادی از مطالعات بالینی رد شده است.
منبع:همشهری آنلاین