مرتضی اخوان | شهرآرانیوز؛ حکایت سرانه ورزشی و امکانات محله گلشهر مشهد، حکایت پر و خالی یک لیوان است. نیمه پر آن مجموعه ورزشی شیک گلشن در انتهای بولوار شهید آوینی است و نیمه خالی آن همان صفر مطلقی است که جلو آمار اماکن و زمین‌های ورزشی میانه‌های محله گلشهر است. گلشهر حکایت پرغصه جوانانی است که شور و شوق ورزش دارند، اما امکان ویژه‌ای برای این مهم ندارند.
بااین‌همه، شهرداری، اداره ورزش‌وجوانان و سپاه تلاش‌های کم‌وزیادی برای تجهیز این محله به اماکن ورزشی در بازه‌های مختلف داشتند، اما هیچ‌کدام نه کافی بوده است و نه بس! از مجموعه محمدتقی جعفریان اداره ورزش‌وجوانان ابتدای آوینی بگیرید تا مجموعه شیک و مدرن گلشن که همگی خوب هستند، اما حقیقت آن است که برای محله پرجمعیت گلشهر کافی نیست. بااین‌همه وجود ستاره‌های رزمی‌کار محله گلشهر سبب شده است در سال‌های گذشته سالن‌ها و باشگاه‌های ورزشی رزمی و تشکی خوبی در محله ایجاد شود.
درباره یکی از محلات قدیمی مشهد که پایگاه استعداد‌های رزمی است
روستای قدیمی منطقه که روزگاری پوشیده از زمین‌های زراعی و شالیزار بود، رفته‌رفته با فروش زمین‌ها از سوی کشاورزان و احداث ساختمان‌ها به شهر ملحق شد. روستای گلشن، بعد‌ها نام گلشهر به خود گرفت و امروز هم خیلی‌ها آن را به محله شهید آوینی می‌شناسند. با وجود این، گلشهر نامی آشناتر برای یکی از مناطق شهری پرجمعیت مشهد است؛ محله‌ای که از ابتدای بولوار شهید آوینی شروع می‌شود و انتهایش به مهرآباد وصل می‌شود.
جمعیت این محله بیش از ۷۵ هزار نفر است که شامل ۳ محله اصلی شهید آوینی، امیرالمؤمنین (ع) و نیزه می‌شود. گلشهر در ناحیه ۲ منطقه ۵ شهرداری مشهد واقع است. اصلی‌ترین خیابان‌های محله شرقی مشهد را با نام‌های شهید آوینی، سخاوت، کرامت، شفیعی، گل‌بو و یعقوبی می‌شناسند. ویژه‌ترین شاخصه محله، اما نه مختصات جغرافیایی آن، که ساکنان همین خیابان‌هاست. حدود ۷۰ هزار تبعه افغان در گلشهر مشهد ساکن هستند.
مردمانی که در کنار مشهدی‌ها زندگی مسالمت‌آمیزی را در سال‌های حضورشان داشتند و شغل بیشتر آنان هم کارگری ساختمانی است. گلشهر با حجم زیاد جمعیتش، اماکن و سرانه ورزشی زیادی ندارد. بااین‌همه ابتدا و انتهایش به چند مجموعه ورزشی مدرن مجهز است. با وجود این فقر امکانات در وسط گلشهر سبب شده است بسیاری از استعداد‌های محله سوخت شوند. از گلشن تا گلشهر روزی‌روزگاری پایگاه استعداد‌های رزمی بوده است و هنوز هم ستاره‌های رزمی‌کار زیادی در این محله وجود دارند.
در ابتدای گلشهر سالن تشکی شهید آوینی و گود باستانی رستم دستان است؛ ۲ سالن ورزشی پرکار. اما در انتهای گلشهر مجموعه ورزشی گلشن که شامل مجموعه آبی، سالن توپی، زمین چمن مصنوعی و زمین‌های روباز آسفالت است، به‌طور هم‌زمان هم برای آقایان و هم برای بانوان استفاده می‌شود. با وجود این یکی از مشکلات محله گلشهر این است که در ابتدا و انتهای این منطقه مجموعه ورزشی‌های خیلی خوبی وجود دارد، اما وسط گلشهر هیچ‌چیز نیست! گفته می‌شود وسط گلشهر تراکم ساختاری و ساختمانی زیاد و زمین حتی برای احداث زمین روباز ورزشی وجود ندارد. البته سالن ورزشی مالک‌اشتر در میانه‌های گلشهر متعلق به سپاه است که کمی بار فقر امکانات ورزشی محله را به دوش می‌کشد و جبران می‌کند.
زمین خاکی معروف گلشهر که هرسال میزبان مسابقات لیگ فوتبال خاکی محلات مشهد است، به‌نام زمین خاکی «خداداد» مشهور است. زمینی که در خیابان صاحب‌الزمان ۱۲ واقع است و متعلق به اداره ورزش‌وجوانان است. محلی‌ها نام این زمین را زمین «خداداد» گذاشتند، زیرا روزگاری نه‌چندان دور خداداد عزیزی، غزال تیزپای فوتبال ایران، به آن زمین می‌رفته و فوتبال بازی می‌کرده است. الان هم این زمین پاتوق فوتبالی‌های خاکی است و مسابقات تربیت‌بدنی سپاه با نام «جام فوتبال خاکی محلات مشهد» در آنجا برگزار خواهد شد.
محله نیزه یکی از محلات گلشهر است که از قضا زمین و اماکن ورزشی در آن نیست. با وجود این تربیت‌بدنی شهرداری منطقه ۵ مدعی است که یک زمین خالی بزرگ در آن محله با کاربری خدماتی متعلق به شهرداری وجود دارد که درخواست‌های لازم برای تغییر کاربری زمین به مجموعه ورزشی داده شده است و اگر موافقت‌های لازم صورت بگیرد، به‌زودی در آنجا یک زمین ورزشی ساخته خواهد شد. اتفاقی که اگر رقم بخورد، بخش زیادی از مشکلات فقر امکانات و سرانه ورزشی محله را حل‌وفصل می‌کند.
مجموعه ورزشی مرحوم محمدتقی جعفریان، مدیرکل فقید اداره تربیت‌بدنی خراسان، در ابتدای آوینی است. این مجموعه جنب کلانتری آوینی واقع شده است و به‌لحاظ تقسیمات شهرداری در منطقه ۴ قرار دارد. با وجود این اهالی محله گلشهر هم می‌توانند از آن استفاده کنند؛ مجموعه‌ای شامل سالن توپی، زمین خاکی و زمین چمن که متعلق به اداره ورزش‌وجوانان مشهد است. با وجود این وقتی به آنجا می‌رویم با مجموعه‌ای فرسوده، بی‌استفاده و تا حدود زیادی تعطیل روبه‌رو می‌شویم. زمینی خاکی که وسطش علف هرز روییده و چمنی که گویا سال‌هاست از آن استفاده نشده است. از نبود نگهبانی دم‌در و در و تخته رنگ‌ورو رفته ورودی هم که بگذریم، گویی گرد تعطیلی و خرابی به روی این مجموعه پاشیده‌اند!
دغدغه اصلی اهالی محله‌های کم‌برخوردار در استفاده از امکانات ورزشی که نهاد‌هایی مثل شهرداری، آموزش‌وپرورش، آستان‌قدس و حتی اداره ورزش‌وجوانان مشهد و استان برای آنان فراهم می‌کنند، هزینه اجاره‌بهای استفاده از این امکانات است. وقتی با محلی‌ها صحبت می‌کنیم، همگی از این مسئله نالان‌اند و می‌گویند این امکانات هم برای بالاشهری‌هایی است که می‌آیند در محله ما و با اجاره این سالن‌ها و زمین‌ها از آن استفاده می‌کنند.
انتقاد درستی که مسئول تربیت‌بدنی شهرداری منطقه ۵ این‌چنین به آن پاسخ می‌دهد: کاری که ما کردیم، این بوده است که با استفاده از ظرفیت شورای اجتماعی محلاتمان، محلی‌ها را شناسایی کردیم تا در هفته چند سئانس به‌صورت سهمیه و رایگان در اختیار جوانان خود این محله قرار بگیرد. شورای اجتماعی محلات این تیم‌ها یا بچه‌ها را به ما معرفی می‌کند و با تأیید معاونت اجتماعی و شهردار منطقه زمین در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. دانیال نظری تصریح می‌کند: خیلی خوب است که ما در مناطق دیگر به‌ویژه مناطقی که محلات حاشیه‌شهری در آن است، این کار را انجام بدهیم تا مردم کم‌برخوردار این محلات بتوانند از این خدمات به‌صورت رایگان استفاده کنند.
مردم محله گلشهر خواستار افزایش اماکن ورزشی و رسیدگی به زمین‌های موجود هستند
بساط میوه‌فروشی‌اش چندان پررونق نیست؛ چند هندوانه، خربزه، کمی سبزی‌خوردن و چند دست جارودستی که برای فروش گوشه مغازه گذاشته است. اینجا هیچ نشانی از یک سوپر میوه مدرن بالاشهری نیست، اما همین مغازه برای محلی‌هایی که می‌خواهند مایحتاج روزانهشان را تأمین کنند، کافی است.
آقارسول درباره ورزش محله‌شان می‌گوید: مغازه من در جوار همین زمین خاکی است. زمین خاکی رهاشده‌ای که حتی بچه‌ها هم برای بازی به اینجا نمی‌آیند. او می‌افزاید: روزگاری شهرداری آمد و ۲ تیرک دروازه اینجا نصب کرد، اما گویا بعد با مالک زمین به توافق نرسید و زمین به‌حال خود رها شد. نه خط کشی شد و نه تمهیدی برای اطرافش اندیشیده شد. الان این زمین فقط پاتوقی برای خلاف‌کاران محله است. شب‌ها معتادان می‌آیند و یک گوشه بساطشان را پهن می‌کنند. سیدفؤاد یکی‌دیگر از ساکنان افغان محله است که درباره استعداد‌های ورزشی محله نظر جالبی دارد.
او می‌گوید: ما اینجا رزمی‌کاران خوبی داریم، اما میدان نمی‌بینند که خودشان را نشان بدهند! او می‌افزاید: اگر بچه‌های محله میدان مسابقه و تمرینی داشته باشند، شما شک نکنید در کوچه به جان هم نمی‌افتند. البته سالن هست، اما ببخشید پول خون پدرشان را می‌گیرند. بعد هم می‌گویند ما زیر قیمت سالن را به شما می‌دهیم! بله زیر قیمت بالاشهر است، اما به خدا بچه‌های این محله کشش پرداخت این شهریه‌ها را ندارند. این می‌شود که دست آخر بی‌خیال ورزش می‌شوند و می‌روند پی دعوا. محمدصالح یکی از جوان‌های محله است که به ادعای خودش سال‌ها در زمین خاکی واقع در خیابان صاحب‌الزمان فوتبال بازی کرده است.
محمدصالح می‌گوید: پاتوق من و بچه‌های محله زمین خاکی است. باور کنید من نه، ولی برخی از رفقایم آن‌قدر فوتبالشان خوب است که اگر یکی باشد استعداد این‌ها را ببیند، می‌توانند مسی شوند.
وی می‌افزاید: متأسفانه فقط به ما غر می‌زنند که چرا در خیابان ول می‌گردید، اما هیچ‌وقت نمی‌گویند به‌جز یک زمین خاکی مگر چه امکان ویژه دیگری برای ورزش گذاشتید. از طرفی آن‌قدر گرفتار معیشتمان هستیم که دیگر وقت ورزش نداریم.
محمدصالح اضافه می‌کند: یکی از رفقای برادرم فوتبالیست خوبی بود، اما به‌دلیل اینکه مجبور بود مخارج خانواده را بدهد، چند سال پیش سر تمرینات تیم خاکی محله حاضر نشد و بعد هم رفته‌رفته فوتبال را کنار گذاشت.
یکی‌دیگر از محلی‌های گلشهر ساکن نیزه است. او می‌گوید: باز خوب است اول و آخر گلشهر ۲ زمین و سالن وجود دارد. برای ما بچه‌های نیزه که هیچ‌چیز نیست! یعنی اگر بخواهیم ورزش کنیم باید تا محله آوینی برویم. انگار همه جمعیت نیزه می‌توانند هر روز بلند شوند و تا مجموعه ورزشی گلشن یا جعفریان بروند. میرطاهر علوی اضافه می‌کند: بهانه زمین خالی بهانه خوبی نیست. در همین نیزه یک زمین خالی خیلی خوب است که به‌نظرم می‌توانند در آنجا زمین فوتبال بزنند.
نمای یک
گود ورزش باستانی و زورخانه‌ای «رستم دستان» یکی از اماکن ورزشی محله گلشهر است که در همان ابتدای گلشهر و در محله شهید آوینی واقع شده است. این زورخانه در کنار سالن تشکی کشتی واقع شده است و علاقه‌مندان به ورزش باستانی صبح‌ها چراغش را روشن نگه می‌دارند. بافت سنتی و زیبای این گود و هم‌جواری‌اش با سالن کشتی و مسجد از نکات جالب توجه آن است که با استقبال ورزشکاران روبه‌رو شده است.
نمای دو
سالن تشکی شهید آوینی به‌طرز معناداری در کنار یکی از کتابخانه‌های محله احداث شده است؛ سالنی که در کنار در ورودی آن نیمکتی قرار دارد که چراغ مطالعه و کتاب نمادین روی آن نصب شده است. این تقارن معنادار عبارت مشهور «فرهنگی‌ورزشی» را که بر نام بسیاری از باشگاه‌های ورزشی کشورمان است، در ذهن تداعی می‌کند. باشگاه‌هایی که البته بسیاری‌شان ورزشی هستند، اما هیچ نشانی از فرهنگی‌بودن ندارند!
نمای سه
مجموعه ورزشی مرحوم محمدتقی جعفریان از مجموعه‌های قدیمی اداره ورزش‌وجوانان مشهد است که در خیابان شهید آوینی واقع شده، اما، چون در سمت چپ خیابان است جزو منطقه ۴ شهرداری به‌حساب می‌آید. با وجود این محلی‌های گلشهر هم می‌توانند از امکانات این مجموعه استفاده کنند. البته زمین خاکی این مجموعه آن‌قدر بی‌استفاده بوده است که جلو دروازه‌اش علف بیابانی سبز شده است! گویی کسی به فکر آن نیست.