محسن موسوی زاده | شهرآرانیوز؛ شلوغی و صف‌های طولانی در مقابل نانوایی ها، گلایه بسیاری از شهروندان مشهدی را درپی داشته است. براساس پیام های رسیده به شهرآرانیوز، برخی شهروندان مدت زمان انتظار در صف‌های نان را به خصوص در شیفت عصر ۳۰ تا ۴۵ دقیقه اعلام می‌کنند.
عده‌ای از شهروندان می‌گویند که برخی شب‌ها به دلیل طولانی بودن صف، نان به آن‌ها نرسیده و مجبور شده اند دست خالی به خانه برگردند. یکی از شهروندان در پیامکی به شهرآرا گفته است که چند روز قبل برای خرید ۳ عدد نان به مدت ۴۵ دقیقه در صف ایستادم. یکی دیگر از شهروندان نوشته است که این روز‌ها نانوایان زودتر از موعد تعطیل می‌کنند و برای همین در بسیاری از شب‌ها در هنگام برگشت به خانه نتوانسته است نان بخرد. یکی دیگر از شهروندان در پیامکی از روند کند پخت و توزیع نان در نانوایی محل خودشان انتقاد کرده و گفته است که با وجود شلوغی صف، تعداد محدود کارگران نانوایی سبب شده است زمان پخت و تحویل نان، طولانی و حوصله بر شود.
گفته میشود یکی از دلایل شلوغ شدن صف‌هایی نانوایی، افزایش تقاضای خرید نان توسط دامداری و مرغ داری‌های کوچک است. برخی نانوایان می‌گویند که گرانی نهاده‌های دامی سبب شده است برخی دامداری‌ها و مرغ داری‌ها سعی کنند با خرید نان یا نان خشک، دام و طیور خود را تغذیه کنند. پیش از این شهرآرا در ۵ اردیبهشت در گزارشی با تیتر «صف دامداران برای خرید نان خشک گران» این مسئله را بررسی کرده بود.
به گفته شهروندان، نانوایی‌ها در زمان‌های شلوغی صف‌ها سعی می‌کنند با محدود کردن عرضه نان به هر نفر، به مشتریان بیشتری نان بفروشند؛ براساس گزارش‌های رسیده به شهرآرا، هرچند شلوغی نان این روز‌ها در تمامی مناطق مشهد به چشم می‌خورد، این مسئله در مناطق حاشیه شهر بیشتر دیده میشود و موجب شده است صف برای خرید نان در این مناطق، طولانی‌تر باشد.
رئیس اتحادیه نانوایان مشهد در گفتگو با شهرآرا، با تایید طولانی شدن صف‌های نان در این شهر می‌گوید: بخشی از شلوغی صف‌ها به ساعت منع تردد برمی گردد. به دلیل محدودیت ساعت‌های رفت وآمد، نانوایان زودتر از زمان مقرر اقدام به پخت نان می‌کنند تا بتوانند شب را زودتر تعطیل کنند و قبل از منع ساعت تردد به خانه شان برسند. این مسئله سبب شده است در شیفت شب، صف نان شلوغ‌تر شود. مصطفی کشتگر می‌افزاید: بخشی دیگر از دلایل شلوغی صف‌ها به افزایش تقاضا برای نان برمی گردد. در چند وقت اخیر بسیاری از مواد غذایی مانند برنج و ماکارونی، گوشت و... گران شده است و همین مسئله سبب شده است تقاضا برای خرید نان افزایش یابد.
وی ادامه می‌دهد: افزایش تقاضا برای خرید نان توسط دامداری‌ها و مرغ داری‌های کوچک از روستا‌های اطراف مشهد، یکی دیگر از دلایل شلوغی است. نهاده‌های دامی به شدت گران شده و همین مسئله سبب شده است که دامداری‌های کوچک، افرادی را برای خرید نان به صف‌های نانوایی بفرستند. همچنین رشد تقاضای نان در روستا‌ها و به خصوص به منظور مصرف دام، سبب شده است برخی ساکنان روستا‌های اطراف مشهد برای تامین نان روزمره خود، به مشهد مراجعه کنند و صف‌های نان در این شهر شلوغ‌تر شود.
رئیس اتحادیه نانوایان مشهد سیاست حذف نانوایی‌های آزادپز را یکی دیگر از دلایل شلوغی نانوایی‌ها می‌داند و می‌گوید: دولت، نانوایی‌های آزادپز را به نیمه یارانه‌ای تبدیل و برای آن‌ها نرخ مصوب تعیین کرده است. همین مسئله سبب شده است تهیه آرد آزاد توسط آن ها، صرفه اقتصادی نداشته باشد و عرضه نان ازسوی این نانوایی‌ها کاهش بیابد.
در گذشته به دلیل اینکه نانوایی‌های آزادپز در هر ساعت روز نان پخت می‌کردند، دسترسی شهروندان نیز به نان بیشتر بود، اما اکنون این مسئله محدود شده است. کشتگر به خروج کارگران ماهر از نانوایی‌ها هم اشاره می‌کند و می‌گوید: ثبات قیمت نان از سال ۹۸ و درنتیجه تغییر نکردن دستمزد‌ها سبب شده است بخشی از کارگران ماهر از صنف نانوایی‌ها خارج شوند. این افراد معتقدند که نمی‌شود زندگی را با دستمزد دو سال قبل اداره کرد. کمبود کارگر ماهر نیز باعث شده است روند پخت نان و تحویل آن به مشتری در نانوایی ها، طولانی‌تر و بر میزان شلوغی‌ها افزوده شود. وی معتقد است که اصلاح قیمت نان، میتواند مشکل کمبود نیروی ماهر را در نانوایی‌های مشهد حل کند.
یک مقام آگاه در اتاق اصناف مشهد هم در گفتگو با شهرآرا، ضمن تایید افزایش تقاضای نان توسط دامداری‌ها می‌گوید: وقتی قیمت سبوس در بازار به کیلویی ۷ هزار و ۲۰۰ تومان رسیده است، مشخص است که دامداران برای تغذیه دام خود به خرید نانی که ارزان است، روی بیاورند. وی درباره اصلاح قیمت نان نیز می‌گوید: این مسئله همچنان درحال بررسی است، اما هنوز میزان افزایش قیمت نان مشخص نشده است.
سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز دیروز در نشست خبری خود گفت که نان، مصرف کننده جدید پیدا کرده است. به دلیل افزایش قیمت علوفه و خشک سالی، برخی ده نفره در صف می‌ایستند و صدتاصدتا نان می‌خرند تا بتوانند خوراک دام خود را تامین کنند. نان برای این افراد، کیلویی ۳ هزار تومان و ارزان‌تر از خوراک دام تمام میشود.
جواد خزاعی افزود: اکنون هرکیسه آرد یارانه ای، با نرخی نزدیک به ۳۵ هزار تومان و هر کیسه آرد نیمه یارانه‌ای با نرخ حدود ۶۰ هزار تومان به دست نانوا می‌رسد، درحالی که هر کیسه در بازار آزاد تا ۲۴۰ هزار تومان فروش می‌رود. این اختلاف سبب عرضه خارج از شبکه آرد شده است.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در همین نشست، علت ایجاد مشکل در حوزه نان را چندنرخی بودن آرد دانست و گفت: «باید رویه‌ها را محکوم کنیم، نه فرد یا دامدار را». به گفته سیدحسن حسینی، در خراسان رضوی هر ماه نزدیک به ۲۰ هزار تن گندم درقالب کیلویی ۹۰۰ تومان در نانوایی‌های نیمه یارانه‌ای توزیع میشود، این درحالی است که هر کیلوگندم امسال با هزینه حمل، برای دولت بیش از ۶ هزار تومان تمام میشود. به دلیل این اختلاف، برخی کارخانه دار‌ها و نانوایی‌ها تخلف می‌کنند و حواله گندم ۹۰۰ تومانی را تبدیل به آرد ۲۱۰ هزار تومانی می‌کنند و آن را به واحد‌های صنعتی می‌فروشند.
وی افزود: گندم موردنیاز ما در حوزه صنف و صنعت استان، ۱۵ هزار تن است که سازمان غله ۲۳۰۰ تن از آن را تامین می‌کند؛ یعنی نزدیک به ۱۳ هزار تن ظرفیت خالی در کارخانه‌ها وجود دارد که بخشی از آن از خارج استان و از گندم ۹۰۰ تومانی تامین میشود. این کمبود باعث میشود زمینه برای عرضه آرد خارج از شبکه فراهم شود.