مسعود سلطانی | شهرآرانیوز؛ برای اینکه حال بازار مسکن را بفهمیم، باید نگاهی به آمار‌ها بیندازیم. هم اینک صنعت ساختمان در رکود به سر می‌برد، اما هزینه‌های ساخت مسکن هر روز افزایش پیدا می‌کند. معاملات مسکن به حداقل رسیده است و گویی تمام بازیگران این بازار، دست به ماشه منتظرند تا نخستین سیگنال سیاسی، آینده بازار را رقم بزند.
آمار‌ها حکایت از افزایش شدید هزینه تولید دارد. مرکز آمار ایران در گزارش «شاخص قیمت نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی در فصل بهار» اعلام کرد که تورم سالانه در گروه‌های اجرایی صنعت ساختمان، ۵/۹۳ درصد بوده است. این یعنی در بهار امسال، هزینه‌های اجرایی ساخت مسکن نسبت به سال گذشته تقریبا دوبرابر شده است. البته در دو ماه نخست تابستان نیز این روند افزایشی ادامه داشت و چه بسا اکنون، تورم سالانه هزینه‌های ساخت مسکن از مرز ۱۰۰ درصد هم عبور کرده باشد.
در این میان، اما رکود حاکم بر بازار معاملات مسکن تاحدی قیمت‌ها را سرکوب کرده است، به حدی که در برخی مناطق مشهد شاهد کاهش قیمت ۱۰ تا ۱۵ درصدی نرخ مسکن نسبت به اوایل امسال بوده ایم.
در این میان، تشکیل کابینه دولت سیزدهم موجب تقویت امید‌ها در بازار برای خروج صنعت ساختمان از بلاتکلیفی شده است. انتخاب رستم قاسمی به عنوان وزیر راه وشهرسازی و وعده ساخت یک میلیون مسکن در سال اگرچه هنوز منجر به تغییر در شرایط بازار نشده، موجب شده است بازیگران، تحولات این بازار را با دقت بیشتری دنبال کنند.
سخنگوی شورای شهر، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های شورای اسلامی شهر مشهد با اشاره به رکود تورمی حاکم بر بازار مسکن و سیاست‌های دولت در این زمینه گفت: بدون تردید ساخت یک‌میلیون واحد مسکونی که سیاست دولت سیزدهم است، این بازار را متحول خواهد کرد، با این حال باید اجازه بدهیم تا دولت مستقر شود و برنامه‌هایش را عملی کند. قطعا این کار تأثیرگذار است، اما زمان می‌برد.
موسی‌الرضا حاجی‌بگلو با اشاره به بازار مسکن و صنعت ساختمان در شهر مشهد تصریح کرد: شورای ششم نگاهی جدی به وضعیت بازار مسکن و به‌طور ویژه مسکن در مناطق حاشیه شهر دارد. در این دوره تصمیم گرفته ایم با همراهی دولت و جلب مشارکت مردم و بخش خصوصی به‌طور جدی به ساخت مسکن در مناطق پیرامون شهر اقدام کنیم.
وی افزود: تصمیم گرفته‌ایم از این یک میلیون واحد مسکونی وعده‌داده‌شده ازسوی دولت، ساخت ۵۰ هزار واحد مسکونی را در صورت همراهی دولت برعهده بگیریم.
البته رویکرد ما این است که واحد‌ها به‌طور ویژه در مناطق کم‌برخوردار و بافت فرسوده شهر ساخته شود. شهرداری نیز با تامین زمین و صدور پروانه ساختمان در این مسیر برای کاهش قیمت تمام‌شده مسکن تلاش خواهد کرد. نماینده شورای اسلامی شهر مشهد در کمیسیون ماده ۱۰۰ و ماده ۷۷ ادامه داد: اگر دولت اعتبار و تسهیلات لازم برای ساخت ۵۰ هزار مسکن را تامین کند، با همکاری شهرداری و بخش خصوصی این میزان مسکن ساخته خواهد شد و موجب ثبات قیمتی و رونق ساخت‌وساز مسکن در مشهد خواهد شد. علاوه بر این اقشار کم درآمد نیز می‌توانند از این طریق به تهیه مسکن اقدام کنند.
حاجی‌بگلو با اشاره به پروژه‌های ارزان‌قیمت مسکن که تا پیش از این در مشهد اجرا شده است، نیز گفت: بدون تردید با ساخت ۲۰۰ یا ۳۰۰ واحد مسکونی نمی‌توان تغییری در بازار مسکن مشهد ایجاد کرد. باید حداقل ۵۰ هزار واحد مسکونی ساخته شود تا این بازار سامان‌دهی شود. قطعا این کار با کمک دولت و بخش خصوصی در کنار شهرداری مشهد ممکن خواهد بود.
دبیر انجمن انبوه سازان خراسان رضوی با اشاره به شعار‌های دولت سیزدهم به شهرآرا گفت: ساخت یک میلیون مسکن در سال، نیازمند حمایت جدی از این صنعت است. باید زمین و تسهیلات مناسب در اختیار مردم گذاشته شود. نباید فراموش کنیم که در طرح ملی مسکن مهر در طول ۱۲ سال، تنها ۳ میلیون مسکن ساخته شد، آن هم در شرایطی که دولت درآمد‌های نفتی خوبی دراختیار داشت.
نعمت ا... ظریف افزود: بخش مهمی از هزینه‌های مسکن، صرف امور اداری و زمین می‌شود. اگر دولت بتواند این دو هزینه را حذف کند یا به حداقل برساند، قیمت تمام شده مسکن برای مردم کاهش می‌یابد، با این حال نباید فراموش کنیم که اکنون هزینه ساخت هر مترمربع واحد مسکونی در مشهد حدود ۸ میلیون تومان است و تسهیلات ۳۰۰ میلیونی ساخت مسکن درنهایت حدود ۳۰ درصد هزینه‌های ساخت مسکن را پوشش می‌دهد.
وی افزود: جامعه هدف دولت در ساخت یک میلیون واحد مسکونی، قشر ضعیف جامعه است. قطعا تسهیلات ۳۰ درصدی نمی‌تواند نیاز این قشر را پاسخ دهد. در طرح مسکن مهر برخی با ۱۵ میلیون تومان صاحب خانه شدند. ولی اکنون ارزش پول ملی آن قدر کاهش یافته است که کسی با ۳۰۰ میلیون تومان هم خانه دار نمی‌شود، از این رو دولت برای جلب همراهی بانک‌ها و اختصاص تسهیلات قوی‌تر باید پیگیری جدی کند.
دبیر انجمن انبوه سازان خراسان رضوی با اشاره به طرح اقدام ملی مسکن در دولت دوازدهم گفت: در دولت قبل، تلاش شد که برای طرح اقدام ملی، زمین رایگان تامین شود، اما در شهر مشهد زمین مناسبی تامین نشد. ظریف با اشاره به شرایط کنونی بازار مسکن گفت: اکنون بازار مسکن در رکود تورمی به سر می‌برد. ساخت وسازی صورت نمی‌گیرد و معاملات هم به حداقل رسیده است. قیمت هر پاکت سیمان از ابتدای سال تاکنون از ۱۶ هزار تومان به ۴۰ هزار تومان رسیده است و قیمت فولاد نیز از کیلویی ۱۱ هزار تومان به ۱۸ هزار تومان. دستمزد نیروی کار هم تقریبا دوبرابر شده است.
وی ادامه داد: معتقدم ساخت یک میلیون مسکن در سال، موجب فعال شدن بیش از ۳۰۰ رسته شغلی و بهبود اقتصاد کشور می‌شود. اما نباید فراموش کنیم که اگر حتی ۱۰۰ هزار مسکن از این یک میلیون سهم مشهد باشد، بازهم تأثیر محسوسی بر قیمت مسکن در این کلان شهر نخواهد گذاشت، اما شرایط بازار را بهبود خواهد بخشید.
این انبوه ساز و فعال بازار مسکن تصریح کرد: نباید فراموش کنیم که صنعت ساختمان در ایران تحت تأثیر متغیر‌های زیادی است. اگرچه ۹۰ درصد نهاده‌های ساختمانی تولید داخل است و حتی صادر هم می‌شود، قیمت دلار بر همین تولیدات داخلی نیز تأثیرگذار است، پس سیاست خارجه و مذاکرات نیز بر بازار مسکن تأثیر خواهد گذاشت.
ظریف ادامه داد: با وجود این گستردگی عوامل، معتقدم اگر دولت در اقدامی سریع، زمین و تسهیلات بانکی برای ساخت مسکن را فراهم کند، به محض اینکه نخستین قسط از این تسهیلات پرداخت شود، جو روانی بازار شکسته می‌شود و معادلات فعلی در بازار مسکن به نفع رونق این بازار تغییر می‌کند.
اما به اعتقاد رئیس اتحادیه مشاوران املاک مشهد، قرار نیست کاهش قیمتی در بازار مسکن رخ دهد. علی مرادزاده در این باره به شهرآرا گفت: از ابتدای سال تاکنون، بازار مسکن در مشهد و تمام نقاط کشور در رکود است. برخی سازنده‌ها یا فروشنده‌های مسکن برای اینکه بتوانند دیون خود را پرداخت کنند، مسکن خود را زیر قیمت فروختند، از این رو شاهد کاهش قیمت ۱۰ تا ۱۵ درصدی در بازار بودیم. اما از ابتدای امسال تاکنون هزینه ساخت مسکن حداقل ۳۰ درصد افزایش یافته است و این مسئله در آینده بر قیمت مسکن تأثیرگذار خواهد بود.
وی افزود: در هفت سال گذشته، ساخت مسکن در مقایسه با نیاز بازار ناچیز بوده است، پس ساخت سالانه یک میلیون مسکن در آینده نزدیک، موجب تحول در این بازار نمی‌شود. اگر دولت هزینه تولید این خانه‌ها را با عرضه زمین رایگان و پروانه رایگان کاهش دهد، در خدمت رسانی مناسب و اختصاص مسکن ارزان قیمت به جامعه هدف، موفق خواهد شد، اما بعید است این اقدام، موجب کاهش قیمت در بازار مسکن شود.