نگرشی نو به طرح‌های تفصیلی با تمرکز بر حاشیه شهر مشهد

ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ آمار می‌گوید، حدود یک میلیون و۲۵۰هزار نفر از مجاوران بارگاه امام مهربانی‌ها در حاشیه کلان شهر مشهد زندگی می‌کنند. گستره این سکونتگاه‌های غیررسمی شامل ۱۳ درصد از مساحت مشهد است. این چند جمله کوتاه براساس آخرین گفته‌های مسئولان درباره وضعیت حاشیه مشهد نوشته شده است.

لازم نیست آن‌ها را شنیده یا خوانده باشید، کافی است گذرتان به یکی از این محله‌ها افتاده باشد و وضعیت زندگی در این بافت‌ها را دیده باشید، آن وقت متوجه وضعیت تکان دهنده شرایط آموزشی، درمانی، ورزشی، عمرانی و... در آنجا می‌شوید. کمبود‌ها وکاستی‌ها این مناطق به جایی رسید که به یکی از دغدغه‌های مقام معظم رهبری در طول سال‌های اخیر تبدیل شد، تاجایی که ایشان در یکی از سفر‌های خود در سال۹۳ در جمع مسئولان خراسان رضوی، دستور دادند که مسائل حاشیه شهر مشهد، سامان دهی و رسیدگی شود.

مسئولان شهری و استانی در دوره‌های مختلف در این مسیر تلاش‌هایی کرده اند، اما اکنون باتوجه به گرانی مسکن، تورم، کاهش قدرت اقتصادی مردم و... مشکل‌های حاشیه مشهد همچنان درحال افزایش است و نیاز به نگاهی ملی دارد تا با مدیریتی جهادی بتوان بر آن پیروز شد.

اکنون با آغاز به کار ششمین دوره مدیریت شهری مشهد با رویکردی جهادی و با شعار «مشهد؛ جهان شهر برکت و کرامت»، امید است که با همکاری دیگر بخش‌ها در سطح ملی و استانی، شاهد تغییرات چشمگیری در حاشیه شهر باشیم.

منابع مالی را به حاشیه می‌بریم

مجید طهوریان عسکری، عضو شورای اسلامی شهر مشهد و یکی از اعضای کمیسیون ویژه سامان دهی حاشیه شهر مشهد، درباره برنامه‌ها و دیدگاه‌های شورای ششم برای حل مشکلات حاشیه شهر به شهرآرا می‌گوید: بی شک در دوره ششم می‌بینید که برای ایجاد عدالت متوازن و متقارن در شهر، منابع مالی خود را به سمت مناطق حاشیه‌ای سوق می‌دهیم و کمک می‌کنیم که فاصله عرفی شمال و جنوب شهر در یک دوره چهارساله به کمترین حد ممکن برسد.

به گفته او موضوع حاشیه شهر یک موضوع فرادستی است که مجموعه مدیریت شهری، توانایی حل بخشی از آن را دارد. مهم‌ترین عاملی که می‌تواند مشکل این بخش از شهر را حل کند، پای کار آمدن دستگاه‌های حاکمیتی و دولتی است. او ادامه می‌دهد: اگر قرار است تسهیلی در قوانین شهرسازی یا نظام مدیریت شهری صورت بگیرد، باید هم شورای شهر مشهد و هم در زمینه‌هایی مجلس شورای اسلامی به این موضوع ورود پیدا کنند تا قوانین بالادستی را برای توسعه و آبادانی شهر به نحوی تنظیم کنیم که براساس وضع موجود بتواند پاسخ مناسبی برای رفع مشکلات حاشیه شهر به ما بدهد.

توجه به کرامت شهروندی در طرح تفصیلی شهری

عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر مشهد به چهار محور اصلی مورد توجه شورای ششم در حل مشکلات اساسی حاشیه شهر اشاره می‌کند و می‌افزاید: اولین محور مربوط به بحث‌های شهرسازی است. شورای پنجم شهر درماه‌های پایانی فعالیت خود، پیگیر تصویب طرح تفصیلی شمال و شمال شرق مشهد بود، با این حال ما در شورای ششم با آغاز فعالیت خود از کمیسیون ماده ۵ و استانداری درخواست به تعویق انداختن این موضوع را کردیم تا طرح تفصیلی شمال و شمال شرق به شورای ششم بیاید و بتوانیم نگاه خود را براساس شعار «مشهدالرضا؛ جهان شهر برکت و کرامت» در طرح تفصیلی که منطبق با حاشیه شهر نیز است، اعمال و نقش کرامت بیشتر را برای زندگی شهروندی در این طرح جاری کنیم.

نقش حمایتی در رفع مشکلات اجتماعی

طهوریان عسکری دومین محور اساسی در مشکلات حاشیه شهر مشهد را مربوط به حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی می‌داند و می‌گوید: شورای ششم ارتقای سطح مولفه‌های زندگی شهروندی تا موضوعات هویتی، دینی و مذهبی و مقابله با معضلات اجتماعی را وظیفه خود می‌داند. هرچند حل اساسی مشکلات اجتماعی به دست مردم امکان پذیر است، ما به عنوان پشتیبان و حامی به سراغ معتمدان محلی، فعالان اجتماعی، شورا‌های اجتماعی محلات، نهاد مقدس مسجد که مرکز تحولات محله است، پایگاه‌های بسیج، تشکل‌ها و سمن‌های فعال در حاشیه شهر خواهیم رفت تا با کمک یکدیگر، سطح سرانه‌ها و فرهنگ شهروندی متناسب با نیاز محله در حاشیه را ارتقا دهیم.

توجه ویژه به راه‌های مواصلاتی حاشیه شهر

وی حمل ونقل را سومین محور اساسی مورد توجه در حاشیه شهر می‌داند و می‌افزاید: ما در شورای ششم و کمیسیون ویژه سامان دهی حاشیه شهر تلاش می‌کنیم که راه‌های مواصلاتی و دسترسی‌ها به این مناطق، باز و رفت و آمد در حاشیه شهر راحت‌تر شود که این موضوع، باعث افزایش ضریب امنیت در این مناطق نیز خواهد شد.

عضو شورای شهر با اشاره به بافت ریزدانه‌ای و وجود پلاک‌های کوچک فراوان در حاشیه شهر می‌گوید: اگر بخواهیم یک ماشین آتش نشانی را درصورت لزوم برای نجات جان همشهریان وارد این مناطق کنیم، امکان پذیر نخواهد بود، بنابراین باید تلاش کنیم که مسیر‌های مواصلاتی در این محله‌ها هم برای مردم و هم برای شبکه خدمت رسان شهر هموار شود.

حرکت به سمت اقتصاد تولیدمحور در حاشیه شهر

طهوریان عسکری ادامه می‌دهد: در حوزه عمرانی نیز باید پروژه‌هایی تعریف کنیم که از طریق آن‌ها اقتصاد حاشیه شهر فعال شود. طبیعی است که وقتی توسعه را به سمت منطقه‌ای خاص می‌بریم، این پیشرفت باعث افزایش فعالیت اقتصادی در آن منطقه می‌شود، از این رو تعریف پروژه‌های اقتصادی با نگاه درآمدی و استفاده از افراد بومی به این بخش کمک خواهد کرد. به گفته او، شهر مشهد از نظر اقتصادی یک شهر خدمت محور است، اما در حوزه حاشیه شهر نگاه ما حرکت به سمت اقتصاد تولیدمحور است که از طریق آن علاوه بر تغییر در وضعیت اقتصادی، شغل نیز ایجاد خواهد شد.

مردم بگویند چه می‌خواهند

عضو کمیسیون ویژه سامان دهی حاشیه شهر مشهد در ادامه به تصویب طرح دوفوریتی شورای ششم در اولین جلسه حضور خود در شورای شهر اشاره می‌کند و می‌گوید: براساس این طرح، مناطق حاشیه شهر و محلات هدف طرح بازآفرینی شهری می‌توانند پروژه‌های موردنیاز مردم را تا سقف ۱۰ میلیارد تومان تعریف کنند.

یعنی مردم بگویند چه نیازی دارند و ما در مجموعه مدیریت شهری از منابعی حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد تومان در بازه زمانی یک سال پیش رو، پروژه‌های مورد نیاز آن‌ها را در ۷۰ محله زیرپوشش طرح بازآفرینی و حاشیه شهر عملیاتی کنیم. این یک اتفاق بی نظیر است که برای اولین بار خود مردم پروژه تعریف می‌کنند و ما باتوجه به نیاز آن‌ها خدمات را در محلات مدنظرشان فعال می‌کنیم.