محمد عنبرسوز | شهرآرانیوز - تعداد رویداد‌های سینمایی که به سینمای جریان اصلی اختصاص نداشته باشند، در ایران بسیار کم است. اغلب جشنواره‌های سینمایی در کشورمان ترجیح می‌دهند بر بخش سینمای داستانی و فیلم‌های بلند اجتماعی متمرکز شوند. در واقع، کمتر رویدادی به دور از هیاهوی پایتخت، به اهداف فرهنگی بلندمدت نظر دارد و سعی می‌کند در عین توجه به مرکزیت‌زدایی، ایده‌های متفاوتی را هم امتحان کند.
در میان رویداد‌های مختلف سینمایی، جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در سیوچهارمین دوره خود به بلوغ درخوری دست یافت که رویدادی باثبات و اثرگذار محسوب می‌شود. از جشنواره‌ای حرف می‌زنیم که با روش‌هایی همچون المپیاد فیلم‌سازی، برگزاری کارگاه، استفاده از خبرنگاران نوجوان و پخش وسیع در فضای مجازی و حقیقی سالن‌های مختلف کشور، اهداف فرهنگی سینمادوستان نسل بعد را مد نظر قرار داده است.
سیوچهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان که به لحاظ طراحی و اجرا از استاندارد بالایی برخوردار بود، علاوه بر برگزاری آبرومند در بخش حضوری و نمایش آثار در سالن‌های مختلف سراسر کشور، به لحاظ پخش مجازی هم از پلتفرم تیوا و صفحات رسمی جشنواره در آپارات و اینستاگرام به صورت رایگان در اختیار مخاطبان نوجوان قرار گرفت تا طیف وسیعی از علاقه‌مندان نسل آینده را با سینما آشتی دهد.
فیلم‌های برتر این رویداد سینمایی در روز‌های اخیر در سینما هویزه مشهد نیز به نمایش درآمدند. البته تعداد سالن‌های سینمایی که در سراسر کشور فیلم‌های این جشنواره را روی پرده بردند، چندان زیاد نبود، ولی همین که یک رویداد سینمایی توانست در استان‌های دیگر هم فیلم‌هایش را برای مخاطبان علاقه‌مند اکران کند، رشد بزرگی برای همکاری فرهنگی بین اداره‌های ارشاد استان‌هایی غیر از پایتخت محسوب می‌شود. ارتباطی که در این مورد، بین استان خراسان رضوی به خوبی برقرار شد.
سیوچهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان به نحوی برگزار شد که هیچ شباهتی با رویداد‌های سینمایی پیش‌بینی شده و فرمایشی مرسوم نداشت. جشنواره فیلم‌های کودک و نوجوان که حالا، با پشت سر گذاشتن سی‌وسه دوره برگزاری، یکی از پرسابقه‌ترین رویداد‌های سینمایی پس از انقلاب اسلامی محسوب می‌شود، با استفاده از تجربیات سال‌های قبل خود به بلوغی دست یافت و لحن و هویت منحصربه‌فردی برای خودش دست‌وپا کرد. بر همین اساس، این جشنواره می‌تواند افق روشنی را پیش روی خود ببیند و امیدوار باشد که ذائقه مخاطب نسل بعدی سینمای ایران را از کودکی با استاندارد آثار فاخر تربیت کند.
شاخصه‌های متفاوت برگزاری سیوچهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان از چند روز قبل از شروع این رویداد یکی یکی خودشان را نشان دادند و در زمان مراسم افتتاحیه نیز کاملا مخاطبان را غافل‌گیر کردند. از نحوه ورود محمد سلوکی به صحنه مراسم افتتاحیه و گرامیداشت یاد نوجوان قهرمان علی لندی با صورتک‌های او، گرفته تا استفاده از خبرنگاران نوجوان، خواندن آرزو‌های بچه‌ها، پشتیبانی از المپیاد فیلم‌سازی، کارگاه‌ها، کتابخانه دیجیتال و...، دلایل زیادی وجود دارد تا بتوانیم جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان را، یک رویداد سینمایی متمایز لحاظ کنیم.
جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان در سیوچهارمین دوره برگزاری خود، علاوه بر بخش‌های جنبی و متنوعش، در دو بخش ملی و بین‌المللی، برنامه‌ریزی شد که آثار مختلف در این دو بخش به رقابت با یکدیگر پرداختند. عصر سه‌شنبه ۲۰ مهر نامزد‌های بخش ملی از سوی دبیرخانه سیوچهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان اعلام شد که این فهرست تولیدات برتر را، در هشت رشته مختلف، معرفی کرد.
چهار فیلم «خانه»، «فضای زندگی»، «کرونا با ما چه کرد، ما با کرونا چه کردیم» و «یک ویروس تاج‌دار» نامزد‌های بخش کرونا‌روایت این جشنواره بودند.
«آشمچز»، «یک اشتباه دیجیتالی» و «پش مش» در بخش وب‌سری، «آی دی»، «باد‌های پاییزی، باد‌های بهاری و دو کبوتر» و «گذشته» در بخش پویانمایی کوتاه و فیلم‌های «خبرنگار»، «راز قلعه» و «سوییپر» نیز در بخش بهترین فیلم داستانی بلند نامزد شدند. این در حالی است که پنج فیلم کوتاه داستانی «برنده»، «درختان خیابان ولیعصر یا امپرسیون»، «عملیات طبقه دوم»، «منم سمیرا» و «وادیار» در بخش مختص به خود با یکدیگر رقابت کردند.
جوایز اصلی بخش ملی هم در انحصار چهار فیلم قرار گرفت. «پسران دریا» به کارگردانی افشین هاشمی و تهیه‌کنندگی پرویز نشان، «لیپار» به کارگردانی حسین ریگی و تهیه‌کنندگی سعید خانی و «میان صخره‌ها» به کارگردانی مختار عبداللهی و تهیه‌کنندگی محمد احمدی سه فیلمی هستند که در بخش‌های بهترین کارگردانی و مسابقه سینمای ایران نامزد شدند. در بخش بهترین فیلم‌نامه نیز «بامبالا» به نویسندگی امیرمحمد عبدی، در کنار «پسران دریا» (نوشته افشین هاشمی و حسین قاسمی جامی) و «لیپار» (نوشته حسام فرهمند و حسین ریگی)، ترکیب نامزد‌ها را تشکیل دادند. حضور افشین هاشمی در بین نامزد‌های سیوچهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان بار دیگر به مسئولان سینمای ایران یادآوری کرد که استعداد‌های این حوزه باید مورد حمایت قرار گیرند تا سینمای کودک و نوجوان بتواند با امثال این هنرمند که دغدغه سینمای کودک و نوجوان را دارد، در مسیر فتح قله‌های تازه قرار بگیرد.
مهم‌ترین بخش سیوچهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، رقابت آثار مختلف در رده بین‌المللی بود که در دو بخش آثار داستانی و پویانمایی کوتاه و آثار بلند داستانی جریان داشت. تا زمان تنظیم این مطلب هنوز فهرست نامزد‌های این بخش مشخص نشده است؛ اما آثار مختلف از کشور‌های آلمان، روسیه، ترکیه، پرو، سوییس، ایتالیا، ایسلند، لهستان، مکزیک و ایران در بخش کوتاه این رقابت حضور دارند. سه فیلم کوتاه «تی‌یره»، «برای بار دوم» و «آی‌دی» آثار ایرانی این بخش هستند که با همتایان خارجی خود رقابلت می‌کنند.
در بخش آثار بلند داستانی نیز فیلم‌هایی از کشور‌های هند، اسپانیا، روسیه، نروژ، قطر، ترکیه، کرواسی، لوکزامبورک، جمهوری چک، اسلوونی، بوسنی، آلمان و ایران حضور دارند. از ایران فیلم «پسران دریا» ساخته افشین هاشمی که بر محور یک قهرمان نوجوان ساخته شده و در خطه جنوب جلوی دوربین رفته است، در بخش بین‌المللی هم با همتایان خود رقابت می‌کند.
علاوه بر این، «یدو» فیلم تحسین شده مهدی جعفری که در جشنواره فیلم فجر سال گذشته بسیار موفق ظاهر شد و روی آنتن تلویزیون هم رفت، دیگر نماینده ایران در بخش بین‌الملل جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان است که فقط در این بخش از رقابت شرکت داده شده است. «یدو» با توجه به روایت قصه‌اش بر مدار سه فرزند کودک و نوجوان مادری که حاضر نیست از وطنش کوچ کند، انتخاب مناسبی برای آبروداری سینمای ایران محسوب می‌شود. به‌علاوه، این فیلم که به همت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تولید شده، به واسطه پرداختش به موضوع دفاع مقدس، می‌تواند از لحاظ ملی نیز گزینه مطلوب سینمای ایران برای ارائه به جهان باشد.
جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان که به مرکزیت اصفهان برگزار شد، هم زمان در استان‌های دیگری همچون خراسان رضوی هم جریان داشت و آثار برجسته این رویداد سینمایی در پردیس سینمایی هویزه مشهد اکران شدند. در همین راستا، رئیس اداره سینمایی و سمعی - بصری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خراسان رضوی، در گفتگو با شهرآرا، گفت: داوران کوچک جشنواره خراسان سه فیلم «بام بالا»، «شهر گربه ها» و «پسران دریا» را به عنوان فیلم‌های برگزیده این رویداد معرفی کردند.
سید حجت طباطبایی، در حاشیه مراسم پایانی سی وچهارمین دوره جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان در مشهد افزود: جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان مشهد شب گذشته در مراسمی با معرفی فیلم‌های برگزیده از دیدگاه داوران در پردیس سینمایی هویزه به کار خود پایان داد. او همچنین درباره کیفیت برگزاری این رویداد در استان خراسان رضوی توضیح داد: سی وچهارمین جشنواره بین المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در مشهد هم زمان با مراسم اصلی این رویداد در اصفهان، از ۱۶ تا ۲۰ مهر ۱۴۰۰، در پردیس سینمایی هویزه شهر مشهد نیز، با نمایش فیلم‌هایی از این جشنواره، برگزار شد.
رئیس اداره سینمایی و سمعی – بصری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی درباره آثار به نمایش درآمده در این رویداد سینمایی خراسان رضوی افزود: فیلم‌های داستانی «پسران دریا»، «یدو»، «لیپار»، «داستان‌های هزار و یک روز»، «بام بالا»، «برزنگی»، «بلیت»، «شهر گربه ها»، «میان صخره ها» و پویانمایی‌ها و فیلم‌های کوتاه «آی دی»، «دوچرخه باز»، «باد‌های پاییزی، باد‌های بهاری و دو کبوتر» «ستارگان زیر باران»، «برای بار دوم»، «درختان خیابان ولیعصر یا امپرسیون»، «عملیات طبقه دوم»، «منم سمیرا» و «وادیار» در ۵ روز و در ۲ نوبت سیانس‌های ۱۷ تا ۱۹ و ۱۹ تا ۲۱ در پردیس سینمایی هویزه مشهد به نمایش درآمدند.
طباطبایی درباره شیوه ارزیابی این آثار نیز گفت: داوران این جشنواره ۲۵ نفر از کودکان و نوجوانانی بودند که به صورت داوطلب برای داوری فیلم‌ها اعلام آمادگی کردند؛ این داوران کودک و نوجوان با حوصله فیلم‌ها را تماشا کردند و دقت و نشاط ایشان حاکی از آن بود که فیلم‌های جشنواره توانسته سرگرمشان کند و پیام‌های آموزشی لازم را در برداشته باشد.
او درباره بخش‌های جنبی این رویداد گفت: در کنار برگزاری این جشنواره، تلاش شد تا کارگاه‌های مختلف بازیگری، کارگردانی و فیلم نامه نویسی برای کودکان نیز برگزار شود که تمرینات مرتبط با این کارگاه‌ها در رشته‌های نقاشی، عکاسی و فیلم سازی به دبیرخانه جشنواره ارسال شد. رئیس اداره سینمایی و سمعی، بصری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی درباره نتیجه حاصل شده نیز توضیح داد که فرم نظرسنجی برای کودکان و نوجوانان داور تهیه شده بود و آن‌ها در نهایت سه فیلم «بام بالا» به کارگردانی سید جمال سید حاتمی، «شهر گربه ها» اثر سید جواد هاشمی و «پسران دریا» ساخته افشین هاشمی را به عنوان فیلم‌های برگزیده خود معرفی کردند. سی و چهارمین جشنواره بین المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان با مشارکت سازمان سینمایی، بنیاد سینمایی فارابی و شهرداری اصفهان ۱۶ تا ۲۱ مهر (هشتم تا ۱۳ اکتبر ۲۰۲۱) در دو بخش ملی و بین المللی برگزار شد.
برندگان سیوچهارمین جشنواره فیلم کودک و نوجوان اعلام شد + فهرست جوایز
«شهر گربه‌ها»، فیلمی ملی یا غربی؟ | صحبت‌های پرحاشیه سیدجواد هاشمی