هیچ دولتی بدون مشارکت مردم توانایی تداوم و پیشبرد اهداف خود را ندارد و شهرداری‌ها نیز از این امر مستثنا نیستند. بدون شک توسعه اجتماعی مستلزم مشارکت‌های مردمی در ابعاد مختلف است و در واقع بدون مشارکت نمی‌توان به توسعه اجتماعی مردم محور، فراگیر و پایدار دست یافت.
در فرایند توسعه اجتماعی، مشارکت آحاد جامعه مد نظر است و شهروندان قطع نظر از تعلقات قومی و علایق اعتقادی شان، امکان می‌یابند تا با توجه به صلاحیت و توانمندی ذهنی شان، در همه پدیده‌ها و متغیر‌ها اثرگذار باشند. توجه به مشارکت و تأکید بر نقش آن یکی از عوامل اصلی توسعه در جوامع در حال توسعه است.
در بررسی و ارزیابی این برنامه‌ها بهره گیری نکردن از مشارکت مردمی به عنوان عامل اصلی شکست برنامه‌های توسعه ارزیابی شده است. شهرداری‌ها نیز به عنوان یک ابر سازمان می‌توانند نقش مهمی در این امر داشته باشند و باید راه را برای مشارکت مردمی هموار کنند.
شهرداری سازمانی است حقوقی، محلی و مستقل که در محدوده شهر برای رفع نیاز‌های عمرانی، رفاهی و خدماتی مردم شهر که جنبه محلی دارد تشکیل می‌شود و منظور آن است که امور با مشارکت شهروندان حل و فصل شود؛
و از آنجا که بار اصلی تأمین هزینه‌های شهرداری بر دوش شهروندان است، آگاهی مردم از برنامه‌ها و مشاهده بهبود‌ها و تسهیلات، تضمین کننده مشارکت همه جانبه و از جمله مالی آن هاست و در پیشبرد و تحقق اهدف اقتصادی بسیار اساسی و الزامی است.
یکی از این راهکارها، تشکیل شرکت‌های مردم نهاد در قالب شرکت‌های تعاونی است که هم متضمن مشارکت است، هم برای اعضا منافع مادی و خدماتی در بر دارد. راه حل بهینه مشارکت مردمی است.
با اصلاح قوانین موضوعی موجود و اصلاح ساختار شهرداری‌ها به نفع ساختار جدید، انتظار می‌رود ساختار جدید در چارچوب استراتژی‌های شهرمحور، محله محور، تخصص محور و فرایندمحور، ساختار شهر‌ها را در قالب محلات، مناطق و شهر‌های هویت یافته، بازآفرینی کند و برای شهروندان امروزی سکونتگاهی شایسته بسازد.
شهرداری‌ها باید با تجدید ساختار و اصلاح روابط خود با شهروندان، جایگاه طراح، برنامه ریز و مجری خدمات شهری، طراحی و برنامه ریزی و عملیات‌های اجرایی بزرگ را برای خود محفوظ و در مقابل عملیات اجرایی خرد را به نهاد‌های مشارکتی واگذار و بر اجرای آن‌ها نظارت کنند.
شهروندان نیز با اصلاح ساختار فعلی محلات و مدیریت در شرکت‌های مردم نهاد محلی، با اتکا به اصول هفت گانه شرکت‌های تعاونی، سازمان یافته و در قالب کمیته‌های تخصصی محلات در حل و فصل مسائل محله خویش، اهتمام ورزند و با نهاد‌های مردمی بالادست منطقه و... ارتباط پویای تخصصی و سازمانی برقرار کنند و در مدیریت شهر، نقش جدی و مؤثری ایفا کنند.
این شرکت‌ها با سرمایه مردم شهر، تشکیل می‌شوند و منافع آن‌ها به خود شهروندان باز می‌گردد. آن‌ها همه مسائل محلات خود را مدیریت و بر عملیات اجرایی آن‌ها نظارت می‌کنند.
با سازمان دهی درست این شرکت‌ها انتظار می‌رود، نوعی رقابت سالم بین شرکت‌های مردم نهاد محلات مختلف به وجود آید که این خود سرآغاز دیگری برای تناسب و توسعه شهر با نیاز‌های مختلف مردم خواهد شد و ایجاد شهر سالم تحقق خواهد یافت.