زنان در طول تاریخ نقش‌های متفاوتی پذیرفته‌اند. نقش زنان پیش از اسلام با پس از آن متفاوت است. نقش آن‌ها پیش و پس از انقلاب اسلامی نیز تفاوت‌هایی اساسی دارد.
در دوران پهلوی اول و دوم، فرهنگ جامعه به‌شدت تحت سلطه فرهنگ بیگانه بود و به تبعیت از قوانین آن‌ها و بدون توجه به فرهنگ ایرانی، حقوقی برای زنان قائل شدند که پیش‌تر در جامعه آن‌ها وجود نداشت.
حق تحصیل، حق رأی و شرکت در انتخابات داده شد و حضور زنان در مجلس رقم خورد. سؤال مهم اینجاست که چرا زنان ایرانی با وجود رفاه ظاهری که حکومت پهلوی فراهم آورده بود به مبارزه برخاستند.
زنان در ذات خود ظرفیت کاریزماتیکی بسیار قوی به نام دین داشتند و با نوع نگاه ابزاری حکومت پهلوی به زنان به صورت ذاتی مخالف بودند. زن ایرانی می‌خواست فردی متفکر، خلاق و اهل ایده و مکمل مرد باشد، نه یک بدن و یک فرم زیبا.
او خود را عروسک نمی‌دید بلکه یک قهرمان بود برای ایجاد تغییرات اساسی در جامعه. او نقش خود را فراتر از چاپ عکس روی اجناس و پشت مجلات می‌دانست و علاقه‌ای نداشت الهه دل‌فریبی تنها نقش او باشد.
بنابراین، با وجود حق تحصیل در دوران پهلوی، خانواده‌های مذهبی دخترانشان را از تحصیل بازداشتند و زنانی که در مجلس حضور داشتند صرفا از زنان دولتی و منتسبان به همسر و خواهران شاه بودند. این در حالی بود که سایر زنان جامعه حضوری فعال نداشتند.
پس از انقلاب، زنان از نقش ساده، ناقص و ابزاری بیرون آمدند و بدعتی نو گذاشتند. شرایط بروز و ظهور زنان در جامعه فراهم آمد. آن‌ها توانستند با تعهد و تخصص خود، در فضایی امن ابراز وجود کنند و در تصمیمات کشور سهمی بسزا داشته باشند.
نقش دین و ذات نقش‌پذیری دختران و بانوان جامعه در راستای فرهنگ ایرانی‌اسلامی را می‌توان از دلایل اساسی شکست طرح‌های رضاخان دانست؛ لذا هرگاه نقش زنان در جامعه به‌درستی تعریف شده، با تعهد و تخصص در زمینه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، ورزشی و علمی به بهترین صورت ممکن بروز و ظهور یافته است.
گاهی نیز جلودار و مقدم بر مردان بوده‌اند و می‌دانند با بزک کردن و به نمایش گذاشتن خود برای ابراز وجود، به جایی نخواهند رسید.
رهبر معظم انقلاب در پیام خود به کنگره ملی ۱۷ هزار زن شهید، آزاده و جانباز در ۱۹ اسفند سال ۱۳۹۹ نقش بی‌تکرار و بی‌بدیل زنان را در صحنه‌های مختلف برمی‌شمارند و نزدیکی زنان به شرافت و طهارت مطلوب اسلام را مایه افتخار می‌دانند.
«قدرت ایمان راه مجاهدت‌های بزرگ را به روی زنان ایرانی گشود و صحنه‌های شگفت‌انگیز و کم‌نظیری از حضور شجاعانه و فداکارانه و مبتکرانه آنان در میدان‌های دشوار پدید آورد.
از تظاهرات شورانگیز روز‌های انقلاب تا دوران فراموش‌نشدنی دفاع مقدس، و از قهرمانی در صفوف نبرد تا دل بریدن از فرزند و همسر و فرستادن آنان به پیشباز خطر و تا خدمات پشت جبهه، و از حضور در جبهه علم و تحقیق و فناوری و درخشندگی در وادی ادبیات و هنر، تا هنرنمایی در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی و مدیریت‌ها، و سرانجام فداکاری در میدان سلامت و خدمت به بیماران در آزمون پرخطر اخیر، همه و همه، نشانه‌های اعتلای معنوی زن ایرانی است که به برکت نظام اسلامی و درس‌ها و ارزش‌گذاری‌های اسلام پدید آمده است.»