محمدمعین وطن‌خواه | شهرآرانیوز؛ یکی از قرارداد‌های مهم و کاربردی که با هدف پرداخت بدهی میان طلبکار و بدهکار منعقد می‌شود قرارداد کفالت است. براساس ماده ۷۳۴ قانون مدنی، کفالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین در مقابل طرف دیگر، احضار شخص ثالثی را تعهد می‌کند. بر این اساس، به شخصی که نسبت به احضار دیگری متعهد می‌شود، کفیل و شخص ثالث را مکفول می‌نامند. اگرچه استفاده از قرارداد کفالت نسبت به گذشته کمتر شده است، به معنای بی‌اهمیتی این قرارداد نیست. امروزه کاربرد قرارداد کفالت را حتی در پرونده‌های کیفری و صدور قرار‌های تأمین از سوی دادگاه و دادسرا شاهد هستیم.
برای آشنایی با معنای کفالت در حقوق و قوانین مربوط ابتدا باید با طرفین این قرارداد آشنا شویم. ماده ۷۳۴ قانون مدنی توضیح می‌دهد شخصی که متعهد است شخص ثالث را در مکانی حاضر کند، کفیل نامیده می‌شود.
در مقابل، طرف دیگر این عقد مکفول‌له خواهد بود و شخص ثالث نیز مکفول نامیده می‌شود. طرفین عقد کفالت در واقع کفیل و مکفول‌له هستند و آن‌ها این عقد را امضا می‌کنند.
با اینکه طرفین عقد کفالت دو شخص هستند، برای انجام شدن این توافق، به یک رابطه دیگر میان اشخاص نیاز است که به واسطه آن لازم باشد که از کفالت استفاده شود.
نکته حائز اهمیت این است که آیا کفالت مقید به زمان خاصی است یا خیر. اگر در عقد کفالت، مکان تسلیم مکفول تعیین نشده باشد، کفیل موظف است مکفول را در محل تنظیم قرارداد تسلیم کند.
در حقیقت، کفیل باید مکفول را در زمان و مکان معینی که در قرارداد کفالت قید شده است، حاضر کند. در غیر این صورت، همانند این است که تعهد خود را ایفا نکرده باشد و باید از عهده حقی که به گردن مکفول‌له دارد برآید.
هم‌چنین اگر مکفول‌له تقاضای احضار مکفول را در زمان و مکان دیگری غیر از آنچه که در عقد کفالت مقرر شده است مطالبه کند، کفیل ملزم به قبول نیست.
اولین فرض اجرای تعهد است. زمانی که کفیل به تعهد خود عمل کند و شخص ثالث را نزد مکفول ٌله حاضر نماید، قرارداد کفالت به اتمام می‌رسد.
براساس ماده ۷۴۶ قانون مدنی، اگر خود شخص ثالث در موعد مقرر در مکان مورد نیاز حاضر شود، دیگر نیازی به مداخله کفیل نیست و تعهد او برداشته می‌شود.
سومین موردی که موجب خاتمه قرارداد کفالت می‌شود، فوت کفیل است. در قرارداد کفالت، کفیل متعهد می‌شود شخص ثالث را نزد مفکول‌له حاضر کند، اما با فوت کفیل، این تعهد از دوش او برداشته می‌شود.
در مرحله اول، مقام قضایی با صادر کردن قراری، از متهم می‌خواهد شخصی را به عنوان کفیل معرفی کند. در این مرحله، مقام قضایی باید مبلغ معینی را به عنوان ضمانت تعیین کند که پرداخت آن با کفیل خواهد بود.
پس از معرفی یک شخص دارای اعتبار توسط متهم، در صورتی که فرد تعیین‌شده از سوی مقام قضایی تأیید شود، قرارداد کفالت با انجام تشریفات قانونی منعقد و تکالیف هر یک از طرفین مشخص می‌شود.
با انجام مراحل ذکرشده، مقام قضایی مکلف است ضمن صدور قرار کفالت با آزادی متهم موافقت کند. گفتنی است که قرار کفالت باید به امضای شخص کفیل و قاضی برسد تا واجد اعتبار قانونی شود.