غزاله حسین‌پور| پیشینه کهن فرهنگی مشهد و خراسان، قند مکرر صحبت‌هایی بود که سخنرانان جشن هفتادسالگی ۲ دانشگاه مشهد به زبان آوردند.
آیین بزرگداشت هفتادمین سال تأسیس دانشگاه فردوسی و دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد بعدازظهر روز گذشته در تالار دکتر رحیمی‌زاده دانشکده علوم دانشگاه فردوسی برگزار شد.
این برنامه با حضور شخصیت‌های مطرح دانشـــگاهی، نماینــــدگان دانشــجویان، شخصیت‌های بلندپایه سیاسی و برخی دیگر از مدیران و اهالی فرهنگ همراه بود.
دریغ رئیس برای جدایی ۲ دانشگاه باسابقه
دکتر محمد کافی، رئیس دانشگاه فردوسی مشهد، خراسان را از دیرباز محل رفت‌وآمد دانش‌دوستان برای کسب علم خواند و تأکید کرد: امروز بر ماست که بار دیگر خراسان را با مرکزیت دانشگاه فردوسی و علوم‌پزشکی مشهد بنای یادگیری و یاد دادن کنیم.
او با اشاره به تاریخ مشترک آغازبه‌کار این ۲ دانشگاه، از اینکه در ادامه تبدیل به ۲ دانشگاه جدا از یکدیگر شده‌اند، ابراز تأسف و آرزو کرد که دوباره نام آن‌ها در سراسر کشور یکی شود و از یکدیگر بیاموزند.
کافی در بخشی دیگر از سخنانش خاطرنشان کرد: وظیفه‌ای بس بزرگ بر دوشمان است؛ اینکه به‌گونه‌ای برای آینده دانشگاه به پرورش نسل بپردازیم که در شأن شهر امام‌رضا (ع) و فردوسی بزرگ و خراسان نام‌آور باشد.
صحبت‌های رئیس دانشگاه فردوسی درباره یکی شدن ۲ دانشگاه هم‌ریشه مشهد، پاسخ همتای او را به دنبال داشت. دکتر سیدمحمدحسین بحرینی‌طوسی، رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد، از وجود توأمان موافقان و مخالفان ایده پیوستن دوباره این ۲ دانشگاه گفت. او همچنین از دشواری اداره دانشگاه تحت‌ریاستش به سبب وجود مسائل درمان و علوم‌پزشکی یاد کرد.
لزوم همکاری دانشگاه‌ها برای رفع مشکلات
حضور صاحب‌مقامان کشوری و استانی و شهری، یکی از ویژگی‌های این جشن بود. دکتر منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وقتی به روی سن رفت، صحبت‌هایی درباره پیشینه و جایگاه والای خراسان به زبان آورد. او خراسان را خطه نام‌آوران وصف کرد و درخشش بخش مهمی از تاریخ ایران در حوزه‌های گوناگون به‌ویژه علم و ادب و هنر و عرفان را از نام خراسان دانست.
غلامی اهمیت خراسان به‌عنوان بخشی از ایران اسلامی از گذشته تا کنون را برآمده از همت اندیشمندان و نخبگان آن برشمرد.
وزیر علوم در قسمتی از سخنرانی خود به تاریخچه دانشگاه‌های ایران اشاراتی داشت. او به دانشگاه جندی‌شاپور به‌عنوان نخستین دانشگاه جهان اشاره کرد که ۱۷۵۰سال پیش در زمان ساسانیان در ایران راه‌اندازی شد.
غلامی تصریح کرد: شاید یکی از دلایل شکوفایی علم و دانش بعد از اسلام در ایران و خراسان، سابقه آشنایی با مراکز علمی دیرینه بوده است.
او دانشگاه‌های فردوسی و علوم‌پزشکی مشهد را جزو دانشگاه‌های مهم کشور خواند و گفت: دانشگاه فردوسی یکی از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های کشور با موفقیت‌های بسیار است و می‌تواند برای نسل‌های آینده شبکه علمی بزرگی باشد. دانشگاه علوم‌پزشکی هم با توجه به ظرفیت‌های بالای خدمات در این خطه منشأ اثر بوده است.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به صحبت مطرح‌شده در ابتدای مراسم واکنش نشان داد و اظهار کرد: هیچ جدایی‌ای میان مراکز علمی نمی‌بینیم؛ بنابراین آرزوی پیوستن‌ها ذیل اثرگذاری بیشتر است.
او افزود: کار‌هایی که با همکاری رشته‌های مختلف انجام می‌گیرد، بسیاری از مشکلات جهان را حل می‌کند. بنابرابن باید روی همکاری بیشتر این دانشگاه‌ها تلاش کرد.
او از استادان خواست که به ساخته‌شدن شخصیت‌های علمی در آینده و حفظ این سلسله دانشمندان همت بگذارند تا اقطاع نسل بزرگان -که زیبنده این سرزمین نیست- اتفاق نیفتد.
در حوزه علم و فناوری وظیفه خود را به‌خوبی انجام داده‌ایم
غیبت برخی مدعوین صاحب‌منصب این مراسم، نکته درخور ذکر دیگری است؛ ازجمله وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که به جای او، معاون بهداشتش حضور پیدا کرده بود. دکتر علیرضا رئیسی هنگامی که پشت تریبون قرار گرفت، از پیشینه دانش پزشکی در ایران گفت. بر پایه سخنان او، قدمت و افتخار طب در ایران به بوعلی سینا، زکریای رازی و دانشمندانی از این دست برمی‌گردد؛ پزشکانی که افزون بر طبابت، حکیم نیز بوده‌اند.
رئیسی در این مراسم گفت: امروز تعداد پزشکانی که از دانشگاه‌های مختلف ما دانش‌آموخته می‌شوند، به اندازه‌ای است که در تمام کشور به ازای هر ۲۵۰۰نفر یک پزشک کار می‌کند.
معاون وزیر بهداشت یادآور شد که حدود ۳ دهه پیش، از هر ۱۰۰۰تولد زنده ۱۲۰نفر از بین می‌رفته‌اند و از هر ۱۰۰۰زن باردار بیش از ۲۷۰نفر می‌مرده‌اند؛ درحالی‌که امروز از هر ۱۰۰۰نوزاد کمتر از ۹نفر فوت می‌کنند و مرگ مادران باردار هم به زیر ۱۸نفر از ۱۰۰۰ نفر رسیده است. او این پیشرفت را حاصل کار دانش‌آموختن این دانشگاه‌ها خواند.
رئیسی در ادامه برشمردن موفقیت‌های ۴ دهه اخیر، به کامیابی ایران در حذف بیماری سرخک اشاره کرد که ۲ هفته پیش گواهی آن را دریافت کرد؛ درحالی‌که هنوز در اروپا و آمریکا صدهاهزار نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. او وعده داد که تا سال۲۰۲۰ میلادی بیماری مالاریا نیز در کشور ریشه‌کن شود
معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ابراز کرد: در حوزه پژوهش، دانشگاه‌های کشور به سند چشم‌انداز خیلی نزدیک شده‌اند و در منطقه رتبه یک را داریم. در همین دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد ۷نفر جزو یک‌درصد دانشمندان دنیا هستند.
رئیسی تأکید کرد: ما در حوزه علم و فناوری وظیفه خود را در راستای توسعه کشور خوب انجام داده‌ایم. اگر بقیه هم وظیفه خود را خوب انجام دهند، می‌توانیم کشوری در شأن نام ایران اسلامی داشته باشیم.
راه‌اندازی دانشکده هنر امری ضروری است
جشن هفتادسالگی ۲ دانشگاه قدیمی مشهد یک میهمان سرشناس هنرمند هم داشت. داریوش ارجمند، بازیگر پیش‌کسوت سینما و تلویزیون و تئاتر ایران، بزرگ‌ترین افتخار خود را شاگردی دکتر علی شریعتی در دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد و افزود: به همت دکتر شریعتی در صحنه تئاتر و هنر مشهد کار‌های بسیاری کردیم.
انتقاد این هنرمند از جای خالی دانشکده هنر در دانشگاه فردوسی، از تأمل‌برانگیزترین مباحثی بود که در این برنامه مطرح شد. او گفت: چرا کسی همت نمی‌کند که این دانشگاه بزرگ صاحب دانشکده هنر شود؟ خراسان جایگاه بزرگی در هنر معاصر داشت. این خطه شایسته داشتن این دانشکده است و من از وزیر و رئیس دانشگاه می‌خواهم همت کنند تا دانشکده هنر تأسیس شود؛ اگرچه می‌دانم چه مشکلاتی وجود دارد و سختی‌هایش را هم چشیده‌ام.
او با تأکید بر این اعتقاد که دانشگاه فردوسی باید مهد هنر باشد، اضافه کرد: فردوسی تنهاست؛ زیرا طبیب روح و روان و شخصیت تاریخی ما بوده است. امام رضا (ع) هم تنهاست؛ زیرا جای یک حوزه مهم علمی مربوط در این دانشگاه خالی است.
ارجمند اظهار کرد: شهر مشهد با همه مشقت‌ها آدم‌های بزرگی به هنر کشور اهدا کرده و شخصیت‌های بزرگی در ادبیات و هنر و مذهب داشته است. پشت قباله زبان ما، خراسان است و متعلق به این خاک.
او آرزوی خود را گشایش دانشکده هنر در مشهد بیان کرد و با اشاره به جایگاه بلند سینماگران مشهدی در راه بردن سینمای کشور، ظرفیت ایشان را برای تدریس آموخته‌های خود یادآور شد.
مفتخر شدن به خادمی امام هشتم (ع) در هفته گذشته، مطلب دیگری بود که ارجمند به زبان آورد و آن را نهایت لطف امام رضا (ع) در پاسخ تلاش‌هایش در این شهر دانست.
در حاشیه
جشن و آیین بزرگداشت هفتادمین سال تأسیس دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه علوم‌پزشکی با حاشیه‌هایی نیز همراه بود. این مراسم با نظم و اجرای مناسبی برگزار شد، اما کاستی‌هایی نیز داشت. غیبت میهمانان شاخصی که در فهرست برنامه‌ها اعلام شده بود، مهم‌ترین این کاستی‌ها بود. دکتر محمدرضا شفیعی‌کدکنی، شاعر نامدار خراسانی و استاد بلندآوازه ادبیات فارسی، غایب بزرگ این جشن بود که اعلام شد با توجه به بیماری از حضورنیافتن خود عذرخواهی کرده است. استاندار خراسان‌رضوی و شهردار مشهد دیگر غایبان شناخته‌شده بودند. از طرفی بنا بود که از رؤسا و دانش‌آموخته‌های پیشین دانشگاه‌های میزبان تجلیل شود که این اتفاق نیفتاد.
این آیین برنامه‌هایی جانبی هم داشت که شاهنامه‌خوانی استاد محمد یگانه، خواننده موسیقی شمال خراسان، اجرای زنده موسیقی کیوان ساکت، هنرمند مطرح مشهدی، و رونمایی از تمبر و فرش یادبود مراسم از آن جمله است.
حضور رئیس و برخی اعضای شورای اسلامی شهر مشهد به‌عنوان میهمان، موضوع دیگری است که می‌توان به این گزارش افزود.