کریم‌پور - رافع | شهرآرانیوز، سیزدهم بهمن ۱۳۹۰ بود که علی نیکزاد، وزیر وقت راه‌وشهرسازی، از کلنگ‌زنی قطاربرقی مشهد-تهران با اعتباری بیش از ۴۱۰۰ میلیارد تومان خبر داد و گفت که براساس توافق با قرارگاه خاتم‌الاوصیا (عج)، این شرکت در مدت سه سال مسیر مشهد-تهران را برقی می‌کند و پس از بهره‌برداری، سرعت این قطار به ۲۲۰ کیلومتردرساعت می‌رسد.
دومین بار نیز هم‌زمان با دهه فجر سال ۱۳۹۴ بود که پروژه قطاربرقی مشهد-تهران کلنگ‌زنی شد. البته این بار با حضور، رئیس دولت وقف، عباس آخوندی که آن زمان بر کرسی وزارت راه‌وشهرسازی نشسته بود، در آن مراسم گفته بود با اجرای این پروژه سرعت سیر قطار به ۲۵۰کیلومتردرساعت می‌رسد و شمار مسافران سالانه این خط ریلی از ۱۳میلیون نفر به ۳۵میلیون نفر افزایش می‌یابد.
قطاربرقی مشهد-تهران پروژه‌ای بود که در اواخر سال ۱۳۸۴ استاندار خراسان‌رضوی مطرح کرد و در دستورکار هیئت‌دولت قرار گرفت و چهار سال پیش از کلنگ‌زنی، یعنی سال ۱۳۸۶ ردیفی در لایحه بودجه سالانه به خود اختصاص داد، البته فقط برای برقی‌شدن مسیر. با این حال در همه این سال‌ها همواره تأمین منابع مالی پاشنه آشیل اجرای پروژه بود.
براساس رقم‌های آلبوم سالانه کشور، میزان اعتبار هزینه‌شده برای این پروژه، پیش از برنامه پنجم توسعه یعنی پیش از سال ۱۳۹۰ بیش از ۷میلیاردو۲۶۰میلیون تومان بود، اما با ورود به برنامه پنجم توسعه، سیر نزولی اعتبارات تحقق‌یافته این ردیف نیز آغاز شد و بین سال‌های ۱۳۹۰تا ۱۳۹۵ مجموع بودجه تحقق‌یافته به حدود ۲۰۰میلیون تومان رسید. رقم‌های تصویب‌شده برای این ردیف بیش از این‌ها بود، اما از سال ۱۳۹۲تا ۱۳۹۵ هیچ‌یک تحقق نیافت. از سال ۱۳۹۶تا ۱۳۹۸ میزان اعتبار تحقق‌یافته به ۵ میلیاردو ۳۰۰ میلیون تومان رسید، اما در سال ۱۳۹۹ اعتبار مصوب این ردیف ۱۰۰میلیون تومان در نظر گرفته شد. پارسال این رقم به ۵۰۰میلیون تومان افزایش یافت و باز امسال بر اساس جدول‌های لایحه بودجه این رقم به ۱۰۰ میلیون تومان رسید.
در این مدت یک‌بار از شارژ حدود ۲ میلیاردیورویی قطاربرقی از سوی چینی‌ها خبر رسید، اما مدتی بعد خبر‌ها از خروج قطاربرقی از ریل چینی‌ها حکایت داشت؛ موضوعی که از خروج آمریکا از برجام نشئت می‌گرفت و سبب شده بود طرف چینی که وعده تأمین مالی این ابرپروژه را داده بود، بدعهدی کند و البته اولتیماتوم بی‌ثمر وزیر وقت راه‌وشهرسازی را در پی داشت و محمد اسلامی بهمن سال ۱۳۹۸ گفته بود: درصورتی‌که طرف خارجی تا پایان سال تکلیف خود را مشخص نکند، با کنسرسیوم جدید قرارداد خواهیم بست.
البته تلاش دولت برای تأمین مالی این ابرپروژه به همین‌جا ختم نشد و سال ۱۳۹۹ بود که غفاری، معاون وقت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه‌وشهرسازی، از تأمین مالی برخی پروژه‌های عمرانی کشور از طریق بورس خبر داده و گفته بود که یکی از این پروژه‌ها، قطاربرقی مشهد-تهران است؛ راهکاری که البته خبری از اجرا و تحقق آن نشد.
درباره سرنوشت پروژه قطاربرقی مشهد-تهران تاکنون وعده‌های بسیاری مطرح شده است؛ وعده‌هایی که یکی پس از دیگری پوچ شد. حالا گویا مسئولان بنا دارند برای این پروژه طرحی نو دراندازند که نام جدیدش «قطار سریع‌السیر مشهد-تهران» است؛ طرحی که معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان‌رضوی از راه‌اندازی آن به‌عنوان یکی از طرح‌های اولویت‌دار استان یاد می‌کند و می‌گوید: این پروژه با طرح برقی‌کردن قطار مشهد-تهران متفاوت است. راه‌اندازی قطاربرقی تهران-مشهد منتفی شده، اما پروژه قطار سریع‌السیر در برنامه‌های استان جای داده شده است.
خدایی با بیان اینکه این پروژه در سفر اخیر آیت‌ا... رئیسی به مشهد پیگیری شد و انجام مطالعات آن مدنظر قرار گرفت، تأکید می‌کند: تأمین اعتبار این طرح بر عهده دولت نخواهد بود. زیرا چنین پروژه‌ای رقم‌های سنگینی نیاز دارد که از محل‌هایی مانند فروش نفت تأمین خواهد شد.
او قطار سریع‌السیر مشهد-تهران را مگاپروژه‌ای می‌خواند که در فهرست پروژه‌های اولویت‌دار خراسان‌رضوی است.
خدایی اینطور ادامه می‌دهد: در حال مذاکره برای جذب سرمایه‌گذار و همچنین به‌کارگیری روش‌های دیگر برای تأمین اعتبار آن هستیم.
در گزارش‌های آتی پیگیر جزئیات این طرح خواهیم بود.