محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ سال۱۳۰۷ هجری‌شمسی کاروان‌سرایی به نام سرای عزیزا... اُف در دل بازار معروف عباسقلی‌خان مشهد در محله عیدگاه ساخته وپس‌از مدتی به یکی از تجارتخانه‌های مهم شهر و بازار‌های پررونق مشهد تبدیل شد.
در طی سال‌های گذشته و برخلاف دیگر بنا‌ها و خانه‌های تاریخی، این کاروان‌سرای ارزشمند نودوچهارساله از گزند تخریب در طرح‌های مختلف بافت اطراف حرم دور مانده و رسیدگی‌نکردن به وضعیت سرای عزیزا... اف، استفاده نامناسب از بنا و فرسوده‌شدن آن، این بنای تاریخی را در وضعیت بدی قرار داده بود، تا‌آنجا‌که مدیران میراث فرهنگی استان از بحرانی‌بودن وضعیت این سرا خبر دادند و مرمت اضطراری و استحکام‌بخشی بنا به‌سرعت آغاز شد؛ البته از چهارسال پیش تا امسال به‌دلیل کمبود و حتی نبود اعتبار مناسب، این پروژه مهم بار‌ها یا متوقف شده یا به‌کندی پیش رفته است.
حالا آن‌طور‌که سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث استان گفته، بالاخره بودجه مناسب برای مرمت سرای عزیزا... اف از‌سوی شهرداری و دولت تأمین شده است و از این به بعد، فرایند مرمت این بنای تاریخی ارزشمند سرعت می‌گیرد.
فروردین۱۳۹۷، میراث فرهنگی استان و شهرداری مشهد به‌صورت رسمی اعلام کردند که سرای عزیزا... اف به‌دلیل فرسودگی و نداشتن ایمنی باید به‌سرعت تخلیه و بعد هم مرمت شود. پروژه‌ای که قرار بود نهایتا هجده‌ماهه به بهره‌برداری برسد، بار‌ها و بار‌ها به‌دلیل کمبود اعتبار متوقف شد و حتی قرارگرفتن بازار در فهرست مجتمع‌های ناایمن هم باعث نشد که مدیران استانی در سطوح مختلف بودجه بیشتری به مرمت این بنا اختصاص دهند.
یک‌سال‌و‌نیم پس از آغاز مرمت بازار، پروژه فقط ۲۰درصد پیشرفت فیزیکی داشت. درحالی‌که شهرداری و شورای شهر مشهد از آغاز فرایند مرمت سرای عزیزا... اف در‌کنار میراث بود و چند‌باری اعتبار‌هایی در قالب‌های مختلف و بودجه به این پروژه مهم اختصاص داده بود، ۲۵خرداد۱۴۰۱، شورای شهر مشهد در مصوبه‌ای، ۲میلیارد و ۴۰۰میلیون‌تومان بودجه به مرمت این بنای تاریخی اختصاص داد تا سرعت کار بیشتر شود؛ چند روز بعد از این مصوبه هم سید‌جواد موسوی، مدیرکل میراث فرهنگی استان، اعلام کرد که علاو‌ه‌بر اعتباری که شهرداری به این پروژه اختصاص داده، قرار است از اعتبارات استان و مصوبه سفر ریاست‌جمهوری به مشهد هم بودجه مرمت سرای عزیزا... اف تأمین شود تا کار این سرای نودوچهارساله زودتر به سرانجام برسد.
این درحالی است که شهرداری مشهد پیش از این و در ابتدای کار ۴۰۰میلیون‌تومان به پروژه اعتبار اختصاص داده و پس‌از پلمب این کاروان‌سرا توسط دادستانی، مغازه‌هایی در بازار عدالت و عباسقلی‌خان را در‌اختیار کسبه این بازار گذاشته بود.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان‌رضوی در گفتگو با شهرآرا درباره آخرین وضعیت مرمت سرای عزیزا... اف و ماجرا‌های مربوط به تأمین بودجه برای این بنای تاریخی گفت: بخش‌های زیادی از کار‌های مربوط‌به حفاظت اضطراری بنا انجام شده است. برای طرح جامع مرمت و استحکام‌بخشی هم مشاور به‌کارگیری شده و یکی‌دو‌باری برای ارائه طرح و تصویب آن به جلسه شورای فنی میراث آمده است.
در نشست‌های دیگر باید طرح مرمتی تکمیل و بررسی شود تا کار برای عملیات اجرایی به پیمانکار واگذار شود. احسان‌زهره‌وندی با اشاره‌به مذاکرات جدی میراث با شهرداری و شورای شهر برای همکاری بیشتر در موضوع حفاظت و مرمت از این بنای تاریخی ادامه داد: مدیریت شهری از ابتدا پای کار حفاظت و مرمت این بنا هستند و مشارکت خوبی با میراث در این امر داشته‌اند و این مشارکت نیز ادامه خواهد داشت.
وی با بیان اینکه با اعتبار پیش‌بینی‌شده در مصوبه سفر ریاست‌جمهوری به مشهد، کار مرمت سرای عزیزا... اف جمع می‌شود، تصریح کرد: از اعتبارات سفر استانی مبلغ بسیار خوبی برای سرای عزیزا... اف درنظر گرفته شده که این روز‌ها مکاتبات مربوط‌به تخصیص آن انجام شده است و منتظر ابلاغ آن هستیم. با تخصیص این مبلغ، موضوع مرمت سرای عزیزا... اف هم در حیاط کوچک که امروز درگیر مرمت و استحکام‌بخشی آن هستیم و هم در حیاط بزرگ که مالک خصوصی دارد و میراث فقط حق مشارکت دارد، کاملا جمع خواهد شد و به ثمر می‌نشیند.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی با تأکید بر سرعت مناسب بررسی و تصویب طرح مرمتی این بنای تاریخی در شورای فنی میراث بیان کرد: این طرح تا دو ماه آینده در شورای فنی به‌صورت کامل تصویب می‌شود، ولی کار را متوقف و معطل نکردیم، بلکه برای تسریع در فرایند مرمت بازار، طرح مرمتی هر مرحله که آماده بود، در شورای فنی بررسی، تأیید و ابلاغ شد تا کار روی زمین نماند و فاز‌به‌فاز جلو برود. وی ادامه داد: بنا مشکل سازه‌ای دارد و این کار نیازمند دقت زیاد و کار مضاعف است و فکر می‌کنم با این اوصاف اجرای مرمت این بنا یک سال و اندی زمان ببرد.
طولانی‌شدن و توقف‌های گاه‌وبی‌گاه روند مرمت بازار بیش از همه به کسبه حیاط کوچک بازار که مجبور به تخلیه مغاز ه‌هایشان شدند، ضرر زد؛ موضوعی که زهره‌وندی نیز آن را تأیید کرد و گفت: تلاش می‌کنیم پروژه به‌سرعت اجرا شود تا کسبه به حق و حقوقشان برسند و امیدواریم که بتوانیم سرای عزیزا... اف را خوب، سالم و مرتب تحویل آن‌ها بدهیم. در این سال‌ها کار مرمت سرای عزیزا... اف فقط به‌علت بودجه و اعتبار قفل شده بود و جلو نمی‌رفت و هیچ مانع دیگری غیر از این وجود نداشت.