الهام ظریفیان | شهرآرانیوز؛ بیستمین جشنواره فیلم فجر مشهد که دوشنبه گذشته و هم زمان در سینما‌های هویزه، آفریقا، ویلاژ توریست، سیمرغ، برفی و پارک بازار آغاز شده بود، روز گذشته به کار خود پایان داد. از سال ۱۳۸۲ که از آن به عنوان نخستین سال برگزاری متوالی جشنواره فیلم فجر در مشهد یاد می‌کنند تاکنون علاقه‌مندان مشهدی سینما هرسال با اشتیاق منتظر برگزاری این رویداد بین المللی و آشنایی با سینمای روز کشورشان بوده اند.
باوجود همه فراز و فرود‌ها و حاشیه‌هایی که امسال درباره جشنواره فیلم فجر در فضای مجازی وجود داشت، برگزاری این رویداد سینمایی در مشهد با یک رشد به نسبت مهم برای علاقه‌مندان به سینما همراه بود. اختصاص سینما هویزه به اصحاب رسانه باوجود همه ناهماهنگی‌ها نکته مثبتی بود که تقریبا همه منتقدان و اصحاب هنر و رسانه در مشهد بر آن اتفاق نظر داشتند. در ادامه ما با دو فیلم ساز مشهدی و یک منتقد سینمایی درباره سطح کیفی فیلم‌های امسال و همچنین درباره برگزاری بیستمین دوره برگزاری جشنواره در مشهد گفتگو کردیم.
محمدمهدی خالقی، فیلم ساز مشهدی، نیز درباره جشنواره امسال و کیفیت فیلم‌ها می‌گوید: یک نکته خوب که امسال بیشتر شاهد آن بودیم این است که کم کم بعضی ژانر‌ها و سوژه‌هایی قابل فهم می‌شوند که در سینمای دنیا مانند هالیوود و حتی بالیوود زیاد امتحان شد ه اند. برای مثال گونه‌ای محتوایی از سینماکه من به آن پیشرفت می‌گویم و منظور فیلم‌هایی است که تلاش قهرمان را در یک مسیر خلاقانه و با کمک گرفتن از علم و دانش و فناوری نشان می‌دهد؛ یک ژانر امیدبخش و تکنولوژیک بسیار جذاب که سال هاست در سینمای آمریکا وجود دارد و امسال فیلم «گلهای باوارده» در جشنواره امسال نمونه‌ای از آن محسوب می‌شود.
خالقی می‌افزاید: در یک جشنواره کامل اگر ۲۴ فیلم داریم، حداقل ۱۰ ژانر شفاف و درست باید باشد که بتواند سلیقه‌های مختلف را جواب بدهد. این سلیقه‌های مختلف است که می‌تواند سینما را کم کم به استقلال مالی برساند و رشد مخاطب را به همراه بیاورد؛ مانند ژانر‌های ورزشی، انیمیشن، پلیسی و امنیتی، حادثه‌ای و در واقع گونه‌های دیگری به غیر از اجتماعی. او درباره حضور پررنگ فیلم اولی‌ها هم می‌گوید: چند فیلم اولی خوب داشتیم که در عین ایراداتی که در فیلم هایشان بود برای فیلم اول خوب کار کرده بودند؛ مانند «اتاقک گلی» و «کت چرمی». این نشان می‌دهد فیلم سازان جوان کم کم دارند جدی بودن مسئله را بیشتر درک می‌کنند.
خالقی همچنین درباره کیفیت برگزاری جشنواره در مشهد می‌گوید: ما نباید برگزاری جشنواره فیلم فجر مشهد را فقط برای امسال در نظر بگیریم، بلکه باید سیر رشد آن را طی بیست سال گذشته ببینیم. امسال نکته خوبی که وجود داشت این بود که سینمای رسانه‌ها تثبیت شد. سینمای رسانه‌ها در مشهد هیچ وقت هویت درستی نداشته است. من تا سه سال پیش خودم بلیت می‌خریدم. نباید این طوری باشد. کسی که تجربه سینمایی دارد یا خبرنگار سینماست و سال هاست دارد زحمت می‌کشد نباید برای جشنواره بلیت بخرد. امسال این مسئله حل شده بود و بچه‌ها دنبال بلیت نبودند.
این فیلم ساز با اشاره به برگزاری نشست‌های نقد و بررسی فیلم‌ها از سوی پاتوق فرهنگ مشهد و همچنین پوشش رسانه‌ای کامل جشنواره از سوی رسانه‌ها می‌گوید: اینکه چنین نشست‌های منظمی در شهری به جز تهران برگزار شود یک اتفاق خیلی خوب است. او همچنین به نقاط ضعف میزبانی امسال مشهد می‌پردازد و می‌گوید: ناهماهنگی‌هایی هم وجود داشت که یک دلیل اصلی آن به نبود یک اتاق عملیات مشترک برمی گشت. سه چهار سازمان وسط بودند و هرکدام سعی داشتند بخشی از کار را به دست بگیرند. یکی از مناقشات امسال که می‌شد به طرز بهتری آن را حل کرد بلیت فروشی سالن رسانه‌ها بود. به مهمانان و عوامل کارت میهمان داده بودند، ولی وقتی می‌رفتی روی صندلی می‌نشستی، یک نفر می‌آمد تو را بلند می‌کرد و می‌گفت جای اوست. من خودم وقتی می‌دیدم مردم عادی بلیت می‌خرند و به سالن رسانه‌ها می‌آیند، لذت می‌بردم؛ چون واقعا دوست دارم با مردم فیلم ببینم. من این را دوست دارم، ولی نباید وقتی به من کارت میهمان می‌دهند به مردم بلیت دارای شماره صندلی بفروشند.
می‌توانستند بلیت را بدون شماره صندلی بفروشند و مردم عادی هم هرجایی که خالی بود بنشینند. خالقی همچنین به اکران نشدن همه فیلم‌های جشنواره در مشهد اشاره می‌کند و می‌افزاید: نیامدن برخی فیلم‌ها به ضعف مسئولان ما و نبود قدرت چانه زنی شان برمی گردد. باید مدیران ما پیش از جشنواره به مدیران تهران می‌فهماندند که مشهد با همه شهر‌های دیگر متفاوت است و همه فیلم‌ها در مشهد نیز مانند تهران باید اکران شوند. ولی در مجموع امسال سینمای رسانه‌ها در مشهد بسیار گرم و پرشور بود و به ویژه حضور مردم خیلی به ایجاد این نشاط کمک می‌کرد.
مهدی آب بر، دیگر فیلم ساز مشهدی، اما جشنواره امسال فیلم فجر را به نسبت سال‌های قبل «بدتر» ارزیابی می‌کند و می‌گوید: فیلم نامه ها، موضوعات، بازی ها، تصویربرداری‌ها و همه عناصری که شاکله یک فیلم را تشکیل می‌دهند، در بیشتر فیلم‌های امسال از سطحی پذیرفتنی برخوردار نبودند. اما می‌توان با دیده اغماض نگاه کرد، چون بیشتر فیلم اولی بودند و ارزش این جشنواره به همین بود که به فیلم اولی‌ها میدان داد.
او می‌افزاید: با این حال اشتباهی که فیلم اولی‌ها داشتند این بود که مانند اغلب ما ایرانی‌ها از مشاور استفاده نکردند. مشاوران خوبی داریم که می‌توانند نظرات سازنده‌ای در طراحی صحنه، تصویربرداری، صدا و به ویژه فیلم نامه به کارگردان‌های جوان بدهند. به نظر می‌رسد برخی دوستان جوان دچار این توهم بودند که همه کار‌ها را خودشان بلدند. این باعث می‌شود که لطمه بخورند و البته بازخوردش را در نمایش عمومی فیلم‌ها خواهند دید. امیدوارم برایشان تجربه تلخی نشود و در کار‌های بعدی حتما از مشاوران خوب استفاده کنند.
آب بر در عین حال برگزاری بیستمین جشنواره فیلم فجر در مشهد را اتفاق بسیار خوبی می‌داند و تأکید می‌کند:ناهماهنگی‌هایی هم هرسال وجود دارد، اما نکته مثبت امسال نسبت به سال‌های پیش این بود که من شاهد بودم همه دارند تلاش می‌کنند یک کار آبرومند ارائه دهند. اگر هم یک عده ناراضی هستند، به خاطر فیلم هاست و ربطی به برگزار کننده ندارد؛ چون فیلم‌ها حاصل شرایط اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی هر کشوری هستند.
محمد کلاته ملایی، منتقد سینما، درباره برگزاری بیستمین جشنواره فیلم فجر در مشهد می‌گوید: هر مخاطب علاقه‌مند به سینمایی دوست دارد هم زمان با برگزاری جشنواره فجر در تهران، فیلم‌ها را در شهر خودش تماشا کند. با توجه به محدودیت‌های مسافت و کار خیلی از علاقه مندان نمی‌توانند به تهران بروند؛ بنابراین برگزاری آن تقریبا هم زمان با تهران به ویژه برای ما علاقه‌مندان نکته مثبتی است. اینکه چند روز دیرتر هم برگزار می‌شود، اتفاقا خوب است، چون باعث می‌شود اطلاعاتی قبل از اکران فیلم‌ها به دستمان برسد.
او به اختصاص سینما هویزه به اصحاب رسانه در جشنواره امسال اشاره می‌کند و می‌گوید: بدون شلوغی و ازدحام معمول توانستیم فیلم‌ها را با تمرکز در کنار همکارانمان مشاهده کنیم و حس و حال جشنواره تقریبا در مشهد نیز مشابه سازی شد. این کم کاری نیست و باید از مسئولان و دست اندرکاران تشکر کرد. البته معمولا ناهماهنگی‌هایی هم چه در مشهد و چه در تهران، به ویژه در بلیت فروشی بوده است و گلهای نیست.
او درباره فیلم‌های امسال جشنواره که در مشهد به اکران درآمدند می‌گوید: معمولا هرساله در جشنواره فجر شاهد چهار یا پنج فیلم خوب هستیم و بقیه فیلم‌ها اغلب متوسط و ضعیف اند. این منحصر به امسال نیست. اما تفاوتی که امسال با سال قبل داشت این بود که تحریم کردن جشنواره از سوی برخی هنرمندان باعث ورود بیشتر کارگردان‌های فیلم اولی به جشنواره شد. وی ادامه می‌دهد: اگر سال‌های پیش کارگردان‌های جوان به خاطر اسم خیلی از فیلم سازان و بزرگان سینما پشت در جشنواره می‌ماندند، امسال راحت‌تر توانستند فیلم هایشان را به بخش اصلی مسابقه برسانند. این اتفاق بدی نیست، چون به نسل جوان میدان داده شد. از سویی پیش بینی می‌شد که از آن‌ها شاهد فیلم‌های خیلی خوبی نباشیم.
او می‌افزاید: این اتفاق خوبی برای سینمای ماست که کم کم باید خودش را از زیر یوغ خیلی از اسم‌هایی که بیخودی بزرگ شده اند کنار بکشد و به جوان‌ها یی میدان بدهد که در آینده می‌توانند فیلم‌های خیلی بهتری بسازند. حتی آن‌هایی که فیلم‌های ضعیفی در جشنواره داشتند. تاحدود زیادی فیلم‌هایی جایزه گرفتند که فیلم‌های خوبی بودند و این طور نبود که به این دلیل که فلان ارگان پشت فیلمی بوده، جایزه گرفته باشد.
پنجمین جشن سیمرغ سینمای خراسان رضوی که هرساله هم زمان با برگزاری جشنواره فیلم فجر در مشهد برگزار می‌شد، به شهریور ماه سال آینده موکول شد. رئیس انجمن سینمای جوان مشهد دراین باره به شهرآرا گفت: سال گذشته این جشن به خوبی برگزار شد. اما از آنجا که برگزاری آن هم زمان با جشنواره فیلم فجر مشهد باعث می‌شد به عنوان یک بخش جنبی این جشنواره در نظر گرفته شود، تصمیم گرفتیم برگزاری جشن سیمرغ سینمای خراسان رضوی را به ۲۱ شهریور و هم زمان با روز ملی سینما موکول کنیم.
سید وحید حسینی افزود: جشنواره فیلم فجر در مشهد از ساعت ۱۵ آغاز می‌شد و ما فیلم‌های جشن سینمای سیمرغ خراسان را تنها می‌توانستیم در صبح اکران کنیم. خیلی از هنرمندان به دلیل مشغله‌های کاری نمی‌توانستند حضور داشته باشند؛ از این رو تصمیم گرفتیم این رویداد را به زمان دیگری موکول کنیم که هم اکران فیلم‌ها بعدازظهر باشد و هم اینکه فرصتی داشته باشیم که جلسات نقد و بررسی و کارگاه برگزار کنیم. وی تأکید کرد: به احتمال زیاد اواخر اسفند فراخوان این جشن را منتشر می‌کنیم تا فیلم‌ها تا تیر ماه به دست ما برسد.