شعر و ادبیات یکی از مؤلفه‌های جدی در جریان‌های سیاسی و اجتماعی تاریخ ایران است. در مبارزات انقلاب اسلامی نیز شاعران تأثیر جدی در حرکت و جهت دهی انقلاب داشتند و بسترآفرین نهضت اسلامی بودند؛ از مسجد جوادالائمه گرفته تا حسینیه ارشاد. ازاین رو، پیشینه جلسه‌ها و تشکل‌های ادبی پس از انقلاب را باید در پیش از انقلاب جست وجو کرد.
پس از بهمن ۵۷ شاعران و هنرمندان برای پیشبرد اهداف انقلاب به فکر پایه گذاری محافلی افتادند که می‌شود گفت هسته اصلی شعر انقلاب شد و نخستین آن پایگاهی به نام «اندیشه و هنر اسلامی» بود که حلقه اولیه و جدی کانون مواج شعر انقلاب به شمار می‌آید و پس از آن بود که رفته رفته این مجموعه بزرگ هنری به یک ابَرسازمان هنری و رسانه‌ای تبدیل شد و امروز با نام «حوزه هنری انقلاب اسلامی» شناخته می‌شود. این نهاد از ابتدای دهه ۱۳۶۰ به سازمان تبلیغات اسلامی پیوست و یکی از نهاد‌های مهم نظام اسلامی در زمینه فرهنگ و هنر شد.
حوزه هنری نخستین پایگاهی بود که ادبیات و هنر انقلاب را نمایندگی کرد و نام‌های آشنایی از پیشکسوت‌ها در کنار نام‌هایی جوان‌تر مانند قیصر امین پور، موسوی گرمارودی، حسن حسینی، محمد علی مردانی، ساعد باقری، سهیل محمودی، سلمان هراتی، علی معلم، علیرضا قزوه، مشفق کاشانی، محمد حسین جعفریان، مهرداد اوستا، سپیده کاشانی، طاهره صفارزاده و ... از این پایگاه ادبی به گوش رسید؛ نام‌هایی که در دهه‌های بعد نام و آوازه‌ای بیشتر یافتند.
البته حوزه هنری گذشته از ادبیات در بستر‌های هنری نیز توسعه یافت و در سینما، موسیقی و هنرهای تجسمی نیز تولیدات ارزشمندی را آفرید و هنرمندان صاحب نامی به فهرست هنرمندان انقلاب افزود.
بعد‌ها هسته اولیه دفتر ادبیات شکل گرفت و با هدف گسترش تولیدات مکتوب در زمینه ادبیات پایداری فعالیت خود را ادامه داد. این روز‌ها ادبیات پایداری و تولیدات این دفتر، یکی از نقاط افتخارآمیز تاریخ فعالیت حوزه هنری است. در سال‌های بعد هم دفتر شعر جوان، مرکزی برای استعدادیابی جوانان در حوزه شعر شد.
کسانی مانند هدایت ا... بهبودی نیز سال ۱۳۶۷ به همراه مرتضی سرهنگی دفتر «ادبیات و هنر مقاومت» را تأسیس کردند و سنگ بنای دفتر «ادبیات انقلاب اسلامی» را در حوزه هنری گذاشتند؛ دفتری که با هدف منابع ادبی، تاریخی با موضوع انقلاب اسلامی متولد شد. این نهاد در شهر‌های دیگر نیز گسترش یافت که مهم‌ترین شاخه حوزه هنری در مشهد پا گرفت و سال‌های بعد نام شاعران نامداری از خراسان و مشهد شنیده شد که از این نهاد سر بر آورده بودند.
نمی‌توان از مرکزی دیگر که بسترساز ادبیات بعد از انقلاب شد و در استعدادیابی شاعران نوجوان و جوان اثرگذار بود، نام نبرد؛ این پایگاه مهم کانون شاعران و نویسندگان آموزش و پرورش بود که دست کم در مشهد تربیت کننده شاعران بی شماری شد که امروز از چهره‌های شناختهشده شعر و ادبیات اند.
از دیگر نهاد‌های ادبی بعد از انقلاب که حدود سه دهه پس از انقلاب تأسیس شد، مؤسسه فرهنگی هنری «شهرستان ادب» است.
این مؤسسه که در ۱۳۸۹ پا گرفت، توانست پایگاهی برای تولید و تربیت استعداد‌های جوان شعر کشور در حوزه ادبیات انقلاب شود. راه اندازی گروه‌های شعر و داستان و چاپ شمار زیادی کتاب در حوزه شعر و داستان به همراه جلسات منظم شعرخوانی و نقد آثار و کارگاه داستان، نشست‌های تخصصی ادبی، فراخوان‌های شعر با موضوع‌های مختلف از فعالیت‌های این مؤسسه است.
برگزاری دوره تخصصی شعر جوان «آفتابگردان ها» در راستای کشف و بالندگی بیشتر استعداد‌های جوان شعر کشور و تأسیس اولین «مدرسه رمان» در این مؤسسه را می‌توان از مهم‌ترین فعالیت‌های ادبی سال‌های اخیر در فضای شعر و داستان کشور به
حساب آورد. این مؤسسه که مدیرعامل آن هم علی محمد مؤدب، شاعر مشهدی است، در شهر‌های مختلف ازجمله مشهد، جلسات ادبی مستمر دارد.