خوش بینی حال جامعه را خوش می‌کند

جامعه به حُسن ظن نیاز دارد چنان که جسم آدمی به روح. بی روح، جانی نیست و بی «خوش پنداری» جامعه نمی‌تواند به سوی پیشرفت، قامت راست کند. وقتی اکثریت مردمان، نگاهشان به خوبی است و برای بهتر شدن روزگار تلاش می‌کنند، دل را به بدگمانی اجاره دادن، به قیمت از دست رفتن آن تمام خواهد شد. ما فردی از فراوان افراد جامعه هستیم باید رفتار‌ها یمان به هماهنگی با هم برسد تا شاهد سامان جامعه باشیم.

این را در کلام معیار مولا امام علی (ع)، چنین می‌خوانیم که: إِذَا اسْتَوْلَى الصَّلَاحُ عَلَى الزَّمَانِ وَ أَهْلِهِ ثُمَّ أَسَاءَ رَجُلٌ الظَّنَّ بِرَجُلٍ لَمْ تَظْهَرْ مِنْهُ حَوْبَهٌ فَقَدْ ظَلَمَ وَ إِذَا اسْتَوْلَى الْفَسَادُ عَلَى الزَّمَانِ وَ أَهْلِهِ فَأَحْسَنَ رَجُلٌ الظَّنَّ بِرَجُلٍ فَقَدْ غَرَّرَ؛ چون نیکوکارى بر زمانه و مردم آن غالب آید و کسى به دیگرى گمان بد برد، که از او فضیحتى آشکار نشده، ستم کرده است و اگر بدکارى بر زمانه و مردم آن غالب شود و کسى به دیگرى گمان نیک برد خود را فریفته است.  

بر این اساس باید به هژمون و جوِ غالب نگاه کرد. وقتی سنگِ نیکی در ترازوی بازار است، بدگمانی فقط خود آدمی را به روزگار بد می‌اندازد. وقتی روز‌ها با بدی به شب پیوند می‌خورد، اتهام به دیگران به ضرر آدمی‌ می‌انجامد. شناخت درست جامعه ما را نجات می‌دهد. باید متناسب با این شناخت رفتار‌های خود را تنظیم کرد. البته این نهایت تکلیف اجتماعی ما نیست بلکه باید برای بهتر شدن اوضاع و عادلانه شدن رفتار‌ها بکوشیم تا بتوانیم بستر را برای حسن نیت فراهم کنیم. 

این عین صواب و توسعه دهنده زیبایی هاست چه در حدیث همواره راهنمای امام علی (ع) می‌خوانیم: حُسنُ النِّیّةِ جَمالُ السّرائِر، حُسن نیت، زیبایی باطن انسان است.  و، چون زیبایی باطن، جلوه‌های بیرونی پیدا کند، جامعه، که محضر خداست به دفتر تحریر تقدیرات نیکو هم تبدیل خواهد شد چه همان گونه که امیر مومنان (ع) می‌فرمایند،  اِنَّ ا... یُحِبُّ أَنْ تَکونَ نِیّةُ الانسانِ جَمیلةً؛ خدا دوست دارد که انسان همیشه خیرخواه و خوش نیت باشد.

 وقتی در امتداد خواستِ خداوند جمیل و محبِ جمال حرکت کنیم، به پاداشی نیکو از حضرت او هم تکریم خواهیم شد چه باز در حدیث علوی چنین درس می‌گیریم که: عَلی قَدرِ النِّیةِ تکونُ مِنَ ا... العَطِیَّة؛ فضل و رحمت الهی برای هر کس بر حسب نیّت و اهداف اوست. چون نیتمان خوب باشد، خوبی دریافت خواهیم کرد. سنتِ خدا بر این است که به نیت‌ها و سعی و کوشندگی ما نگاه کند نه به نتیجه آن.

 الاعمال بالنیات همین گزاره را تأکیدی همیشگی می‌کند. خوش گمان باشیم. خوبی را برای همه به دعا مسئلت کنیم، آن وقت هم حال جامعه خوش خواهد شد و هم ما به خوشحالی و نیک عاقبتی خواهیم رسید. این رسم الخط ایمان است. سرمشق همه مشق‌هایی که به شوق باید نوشت.