حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ دوستان یکی از بهترین راه‌ها برای شناخت افراد هستند. خصوصا آنها که یار موافق هستند و در پیوند با فرد، حرف اول را می‌زنند؛ برای همین است که برای شناخت رسول خدا (ص)، باید به در خانه خود خدا رفت و با جست‌وجو در کلامش به کلیدواژه‌های برای شناخت پیامبر آخرینش رسید. قرآن حکیم به‌عنوان کلام وحی، بهترین معرف رسول گرامی اسلام (ص) است؛ منبع و مرجعی که در آیات متعدد آن شاخص‌های مختلف شخصیت و منش حضرت محمد (ص) یاد شده است. در ادامه، چند ویژگی برجسته این آخرین پیام‌آور را در کلام الهی با هم مرور می‌کنیم.
خدای محمد (ص) در سوره مبارک احزاب، آیه۲۱ سیره رسولش را به‌عنوان یک سرمشق برای ما معرفی می‌کند که باید به آن تأسی و از آن پیروی کنیم. «مسلما برای شما در زندگی، رسول خدا سرمشق نیکویی بود، برای آنها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد می‌کنند».
هرچند شأن نزول این آیه، جنگ «احزاب» است، اما مى دانیم که شأن نزول‌ها هرگز، مفاهیم آیات را محدود به خود نمى‌کنند و براساس این آیه، رسول خدا (ص) بهترین مقتدا و اسوه مؤمنان در این میدان و در همه میدان‌هاست؛ اسوه‌ای که با تأسی به آن به سعادت و خوشبختی خواهیم رسید.
پیامبر اسوه متعالی دارای ویژگی‌های بی‌شماری است که یکی از معروف‌ترین آنها اخلاق و منش اوست؛ اخلاقی که خداوند متعال در سوره قلم، آن را ستوده است و درباره‌اش چنین می‌فرماید: «به‌راستی که تو صاحب اخلاق عظیم و برجسته‌ای هستی». شیخ‌طوسی در ذیل این آیه می‌گوید: «کسی که خداوند او را به خلق عظیم بستاید، بالاتر از آن نمی‌توان مدحی کرد». اخلاق، کلیدواژه‌ای است که رسول خدا (ص) به کمال رساندن آن را یکی از دلایل بعثت خود معرفی می‌کند؛ همان ویژگی‌ای که رسول خدا (ص) با آن به دل‌ها حکومت کرد و به‌واسطه آن، افراد را به راه سعادت رهنمون ساخت.
خداوند متعال در آیه ۴۸ سوره فتح، بخش دیگری از ویژگی‌های رسول خدا (ص) و یارانش را برای ما بازگو می‌کند: «محمد (ص) فرستاده خداست و یاران و همراهانش بر کافران، بسیار قویدل و سخت و با یکدیگر بسیار مشفق و مهربان هستند.» پیامبر اکرم (ص) کانون عطوفت و مهربانی برای مؤمنان و مظهر صلابت و قاطعیت دربرابر دشمنان بود. ملاک مهر و قهر او، ایمان و کفر بود، نه قوم و قبیله و مال و ثروت؛ معیاری که برای یارانش نیز به یادگار گذاشت. در ادامه این آیه نیز به برخی دیگر از صفات پیامبر و یارانش مانند ستایش پروردگار همراه با کثرت و مداومت اشاره شده است.
برای ما که در روزگار پیامبر (ص) نزیسته‌ایم، درک اینکه ایشان شخصی از مردم و با مردم بودند، عجیب و دور از ذهن است، درحالی‌که خداوند متعال از این ویژگی رسول خدا (ص) به‌عنوان صفتی برجسته یاد کرده، با تعبیر بسیار دقیق و عمیق می‌فرماید: «به یقین، رسولی از خود شما به‌سویتان آمد که رنج‌های شما بر او سخت است و اصرار بر هدایت شما دارد و با مؤمنان، رئوف و مهربان است» (سوره توبه، آیه ۱۲۸). صفتی که موجب شده بود حضرت محمد (ص) حاکم دل‌های مردم و برای سعادت و نجاتشان درکنار آنان باشند تا بتوانند مردم را در مسیر هدایت، رشد و کمال قرار بدهند.
رحمت کلیدواژه دیگری است که با آن خداوند در قرآن کریم، پیامبر خود را معرفی کرده است: «و (ای رسول) ما تو را نفرستادیم مگر آنکه رحمت برای اهل عالم باشی» (سوره انبیا، آیه ۱۰۷). وجود پیغمبر خاتم سبب سعادت دو جهان مردمان است؛ چراکه عمل به آیین و برنامه‌ای که او با خود آورده است، ناکامی‌ها و بدبختی‌ها و بیدادگری‌ها و تباهکاری‌ها را پایان می‌دهد و سرانجام منتهی به حکومت صالحان باایمان بر معموره جهان خواهد شد و در پایان، آنان را به نعمت جاوید و سرمدی آخرت نائل خواهد کرد.