در بین عرب مرسوم بود که هرکسی غیر از نام اصلی، کنیه و لقب داشت و گاهی این کنیه‌ها و لقب‌ها زیاد بود. کنیه با کلمه «اب» برای مردان و «ام» برای زنان شروع می‌شود و معمولا کنیه افراد با نام فرزندشان پایان می‌یابد. اما لقب، کلماتی است که حکایت از اوصاف نیک افراد دارد و گاهی حاکی از اوصاف زشت است. حضرت عباس (ع)، فرزند شجاع امیرالمؤمنین امام‌علی (ع) و یاور بزرگ امام‌حسین (ع)، نخستین فرزند دلاور حضرت‌ام‌البنین (س) و پرچمدار سپاه عاشورا و دانشمند و جانباز مکتب اهل‌بیت (ع)، نیز کنیه‌ها و لقب‌های زیبایی داشتند که به‌مناسبت میلاد باسعادتشان برخی از آنها را مرور می‌کنیم.
ابوالفضل مشهورترین لقب حضرت عباس (ع) است (منتهی‌الامال، ج یک، ص ۲۷۸ و ص ۲۷۹). او را به این سبب ابوالفضل نامیده‌اند که فرزندی به نام فضل داشته است. اگر فرزندی به این نام هم نمی‌داشت، سزاوار این کنیه بود؛ چون او مظهر همه فضیلت‌ها و ارزش‌ها و کرامت‌ها بود. کمیت اسدی، شاعر ولایی، در وصف حضرت عباس (ع) چنین سروده است: «ابوالفضل ان ذکرهم الحلو/ شفاء النفوس من اسقام: ابوالفضل از جوانمردانی بود که یاد و ذکر شیرینش، مثال شفای درد انسان‌هاست». (مقاتل‌الطالبین، ص ۸۲)
حضرت عباس (ع) بسیار خوش‌سیما و زیبا بود، از این‌رو آن بزرگوار را ماه بنی‌هاشم نامیدند. (مقاتل‌الطالبین، ص ۸۲) او نه‌تنها بین علویان ماه بود، بلکه در جهان اسلام نیز پس از امامان (ع) ماه بود و با روی زیبا همچون ماه در راه خدا شهید شد و درکنار امام زمان خویش، از حماسه‌سازان انقلاب عاشورا در سرزمین کربلا بود.
از محبوب‌ترین و زیباترین لقب‌های حضرت عباس (ع)، سقا بود. او آب‌آور خیام اباعبدا... الحسین (ع) شد و چندمرتبه در ایام حصر کربلا برای اهل‌بیت و اصحاب آب آورد. در روز عاشورا نیز امام‌حسین (ع) به او فرمودند: «اطلب لهولاء الاطفال قلیلا من الماء: برای بچه‌ها کمی آب بیاور!». (بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۴۱). او صدای کودکان را شنید که العطش العطش! می‌گفتند به طرف نهر علقمه رفت، آب برداشت و در راه آوردن آب به خیمه‌ها، شهید شد.
از لقب‌های پرافتخار حضرت عباس (ع)، پرچمداری سپاه برادرش اباعبدا... الحسین (ع) است. آری؛ پرافتخارترین پرچم‌ها در سرزمین کربلا برافراشته شد و پرچمداری آن بر دوش حضرت ابوالفضل قرار گرفت. روز عاشورا زمانی که تنهایی برادر را دید، به برادر عرض کرد: «یا اخی! هل من رخصه؟ای برادرم! اجازه نبرد و میدان رفتن می‌دهی؟ امام‌حسین (ع) به‌شدت گریست و فرمود یا اخی! انت صاحب لوائی؛ای برادرم! تو صاحب پرچم منی!». (بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۴۱)
حضرت عباس (ع) با ایمان و یقین و اخلاص و تصدیق و وفاداری و تقوا و ورع و یاری دین خدا و ولایتمداری و صبر و پایداری، دارای قدرت الهی بزرگی شد که با اذن پروردگار، حاجت‌های مردم را برآورده می‌سازد. او همه هستی خویش را فدای اسلام و سنت نبوی و اهداف مقدس قرآنی کرده و در راه خدا جان‌بازی کرد و «باب‌الحوائج» نامیده شد.