محیط زیست رو به تخریب است و توجه به این نکته که اجتماع انسانی در بستر محیط طبیعی شمایل یافته است؛ امری بدیهی به نظر میرسد. از این رو هرگونه آسیب و تخریب در حوزه محیط زیست زندگی انسان را متاثر خواهد کرد. از آنجا که علم جامعه شناسی نیز به دنبال کشف ارتباطات و رفع مسائل زندگی بشر است، امروزه مفهوم جامعه شناسی محیط زیستی از جمله مفاهیم قابل توجه و مهمیست که میتواند تا حدی به بررسی و حل مسائل زیست محیطی جامعه از منظر تاثیرات ان بر زندگی و بشر و بالعکس کمک نماید.
باتوجه به موضوعات موجود بحث منابع تجدید پذیر و ضرورت شکل گیری ارتباط مناسب میان افراد با محیط زیستشان با علم به اینکه رفتار مخربانه انسان منجر به ایجاد میزان زیادی از مشکلات زیست محیطی شده است؛ شناسایی عوامل و سازو کار این ارتباط میزان تاثیرات مخربانه را کاهش دهد.
به بیان ساده محیط زیست تحت تاثیر بسیار عوامل اجتماعیست و بخش بزرگی از مدل رفتاری و عملکرد انسانها در حوزه محیط زیست تحت تاثیر محیط فرهنگی و اجتماعی آنهاست. عواملی، چون جامعه پذیری افراد، ارتباط او با محیط زیست و احساساتی، چون مسئولیت پذیری از جمله مسائل تاثیر گذار در محیط پیرامون اطراف و حفظ یا تخریب آن دارد.
بر این مبنا انسانها در فرایند جامعه پذیریشان و آمادگی برای حضور در جامعه تحت تاثیر فرهنگ جامعه شان میآموزند که چگونه با مسائل زیست محیطی برخورد کنند. ما امروزه با مفهومی به نام شهروندی محیط زیستی هستیم که به دنبال گنجاندن اصول جهانی محیط زیستی در قوانین و فرهنگ جوامع است. چنین شهروندی تعهد بیشتری نسبت به حفظ محیط زیست اطراف خود دارد و دارای حقوق و مسئولیتهایی در این حوزه است.
در حال حاضر کشور ایران علی رغم سابقه طولانی فرهنگی در ارتباط مناسب با محیط زیست که برجستهترین آنها برگزاری جشن نوروز است؛ مسائل زیست محیطی بسیاری دارد و متاسفانه در میان کشورهای دنیا از جایگاه مناسبی برخوردار نیست. این نگرانی که در اینده نزدیک ضربات مهلکی بر بدنه محیط زیست کشورمان وارد خواهد آمد تلنگریست که نیازمند اصلاح برخی آموزشها در فرایند جامعه پذیری از سنین کودکی است.
شهروندان میبایست حساسیت ویژهای نسبت به محیط پیرامون خود داشته باشند و دانش خود را در این زمینه بالا ببرد تا بتوانند این مسئولیت را بر دوش بکشند. این امر خیر و منفعت عمومی را به همراه داشته و در نتیجه به همگرایی، افزایش سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار خواهد انجامید.
ذکر این نکته حائز اهمیت است که علاوه بر اموزش، هنر نیز ابزار قدرتمندیست تا توجه افراد را به این حوزه معطوف سازد. برگزاری برنامههای فرهنگی مناسب، انواع اثار هنری دیداری و بهره گرفتن از ادبیات میتواند تاثیرات عمیقی در ذهن انسانها به جهت افزایش مسئولیت پذیری اجتماعی خواهد داشت. امروزه برگزاری نمایشگاههای مختلف هنری و بازنمایی موضوعات اشنا در اشکال دیگر توانسته است دنیایی را خلق نماید که افراد بیشتر متوجه بحرانهایی شوند که اثار مخرب جبران ناپذیری را برای ایندگان به دنبال خواهد داشت. در نهایت بهره گیری مناسب از اثار هنری نیز الزامی دارد که آن آموزش مناسب است. سرمایه گذاری مناسب در پرورش شهروندان مسئولیت پذیر و افرادی که از دانش مناسب بهرهمند هستند نهایتا کلید حل بسیاری از مسائل کنونی خواهد بود.