به گزارش شهرآرانیوز؛ طبق این مطالعه جدید که در نشریه Communications Biology منتشر شده، مصرف کافئین نه‌فقط هنگام بیداری، بلکه در خواب نیز بر فعالیت مغز تأثیر می‌گذارد. پژوهشگران دانشگاه مونترآل می‌گویند این ماده محرک پیچیدگی سیگنال‌های مغزی در خواب را افزایش می‌دهد و حالت «بحرانی» فعالیت مغز را تقویت می‌کند؛ حالتی که در آن مغز بین نظم و آشفتگی تعادل دارد. همچنین این تأثیر مخرب بیشتر در جوانان مشاهده شده است.
کریم جر‌بی، استاد روان‌شناسی و پژوهشگر مؤسسه هوش مصنوعی کبک (Mila) که یکی از محققان این مطالعه بوده، درباره حالت بحرانی مغز می‌گوید:
«بحران نقطه‌ای در میانه است که در آن فعالیت مغز هم منظم هم منعطف است. در این حالت، مغز بهینه عمل می‌کند، می‌تواند اطلاعات را مؤثرتر پردازش کند، سریع سازگار شود، بیاموزد و با چابکی تصمیم بگیرد.»
«جولی کریر»، دیگر محققی که در این پروژه حضور داشته، نیز در ادامه توضیح می‌دهد:
«کافئین مغز را تحریک کرده و آن را به حالت بحرانی می‌برد که هوشیارتر، بیدارتر و واکنش‌پذیرتر است. هرچند این حالت در روز برای تمرکز مفید است، ممکن است شب‌ها در روند استراحت اختلال ایجاد کند؛ زیرا مغز نه می‌تواند به‌درستی آرام بگیرد نه به‌خوبی بازیابی شود.»
در این مطالعه، محققان فعالیت مغز ۴۰ بزرگسال سالم را در ۲ شب متوالی بررسی کردند. در یک شب داوطلبان ۲ نوبت کافئین (سه و یک ساعت پیش از خواب) مصرف کردند و شبی دیگر به آنها دارونما داده شد.
نتایج این آزمایش نشان می‌دهد کافئین پیچیدگی سیگنال‌های مغزی را افزایش داده و باعث فعالیت پویاتر، اما کمتر قابل‌پیش‌بینی نورون‌ها می‌شود. این مسئله به‌ویژه در مرحله خواب بدون حرکت سریع چشم (NREM) برجسته‌تر بوده است.
در کنار این تغییرات، امواج مغزی نیز تحت‌تأثیر قرار گرفته‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد کافئین امواج آهسته‌تر مانند تتا و آلفا را که با خواب عمیق مرتبط هستند، کاهش داده و در مقابل، فعالیت امواج بتا را افزایش داده که بیشتر با بیداری و درگیری ذهنی همراه هستند.
به گفته جر‌بی، حتی در خواب، مغز افرادی که کافئین مصرف کرده‌اند، در وضعیت فعال‌تری قرار دارد و فرصت بازیابی کامل را از دست می‌دهد. این وضعیت می‌تواند دلیل اختلال در فرایند‌های حافظه و بازیابی ذهنی در شب باشد.
علاوه‌بر این موارد، محققان می‌گویند تأثیر کافئین در جوانان بین ۲۰ تا ۲۷ سال بسیار شدیدتر از افراد میانسال (۴۱ تا ۵۸ سال) بوده؛ به‌ویژه در مرحله REM که مربوط به رؤیابینی است. کریر می‌گوید:
«تراکم بیشتر گیرنده‌های آدنوزین در مغز جوانان باعث می‌شود کافئین اثر قوی‌تری بر این گروه سنی بگذارد. با افزایش سن، این گیرنده‌ها کاهش می‌یابند و پاسخ به کافئین نیز کمتر می‌شود.»
باتوجه‌به مصرف گسترده کافئین در سراسر جهان، پژوهشگران بر اهمیت درک بهتر اثرات پیچیده آن بر مغز در سنین مختلف تأکید کرده‌اند و معتقدند برای بررسی نقش این تغییرات عصبی در سلامت شناختی و عملکرد روزانه باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
منبع: دیجیاتو