درباره شیر شتر و خواص بی‌نظیرش | سلامتی با طلای سفید صحرا

به گزارش شهرآرانیوز؛ چند سالی می‌شود که بازار‌های شهرمان از انحصار شیرگاو خارج شده و لبنیات حیوانات دیگری مانند شتر به آن راه یافته‌است. لبنیاتی که از پس گذشت چندین‌سال هنوز نتوانسته‌اند جایگاه واقعی خودشان را در سفره غذایی مردم پیدا کنند. یکی از این گروه‌های لبنی، شیر شتر است که به آن طلای سفید صحرا گفته می‌شود و از دیرباز در بسیاری از فرهنگ‌ها و تمدن‌ها افزون‌بر یک نوشیدنی مغذی، دارویی شفابخش هم محسوب می‌شده‌است.

برای همین قصد داریم در گزارش امروزمان به کمک دکتر مرتضی کاشانی‌نژاد، استادیار گروه فناوری‌های سبز موادغذایی مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع‌غذایی به بررسی فواید تغذیه‌ای و درمانی شیرشتر بپردازیم که توسعه فرهنگ مصرف آن در جامعه راهکاری برای تقویت امنیت غذایی و سلامت جمعیت در مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی آینده است.

ارزش تغذیه‌ای شیر شتر

یک لیوان شیرشتر ۱۰۰ کالری انرژی دارد.

• پروتئین = حدود ۳ تا ۳.۵ درصد
• چربی = ۳.۵ تا ۴ درصد
• لاکتوز = بسیار کم در برخی نژاد‌های آن
• آب = ۸۶ تا ۸۸ درصد

گرم و معتدل

در منابع طب‌سنتی شیر شتر طبع گرم و رو به اعتدالی بیان شده‌است که این طبع گرم اشتها‌آور و محرک نیروی جنسی است.

چند خاصیت بی‌نظیر شیر شتر

• وجود پروتئین‌های ویژه‌ای که خاصیت ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی دارند و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند.
• منبع ویتامین‌های گروه B به‌ویژه B۲ و B۱۲ و عناصر کمیابی مانند روی و منیزیم است که نقش حیاتی در سوخت‌وساز بدن دارند.
• وجود ترکیبات زیست‌فعال و آنزیم‌های خاص که آن را برای افراد حساس به لاکتوز، گزینه‌ای عالی می‌کند.

مزیت شیر شتر نسبت به شیر گاو

• ۳ برابر ویتامین C بیشتر
• مواد معدنی و پروتئین‌های ایمنی‌بخش بیشتر
• پروتئین و چربی زود هضم‌تر
• لاکتوز کمتر
• ۱۰برابر آهن بیشتر
• چربی و کلسترول کمتر
• کلسیم بیشتر
• اسید‌های آمینه متیونین، والین، فنیل‌آلانین، آرژنین و لوسین بیشتر

شیر و این همه فراورده‌

بسته به نوع غذا و اقلیم محل پرورش شتر، شیر آن کمی شور یا طعمی نسبتا شیرین دارد که می‌توان آن را مستقیم یا با افزودن به نوشیدنی‌های گرم و سرد دیگر مصرف کرد. با‌این‌همه، تنوع لبنیات آن بسیار زیاد است:

• شیر
• پنیر
• ماست
• دوغ
• بستنی
• پودر شیرخشک
• محصولات تخمیری مانند کفیر
• آغوز*

*از آغوز شتر به‌عنوان ماده‌ای سرشار از آنتی‌بادی و پروتئین‌های درمانی در طب‌سنتی و نوین استفاده می‌شود.

برخی فواید سلامتی شیر شتر

کنترل دیابت

برخی ترکیبات پروتئینی و آنزیم‌های خاص شیر شتر مشابه انسولین در بدن عمل می‌کنند، ازاین‌رو مصرف منظم این شیر می‌تواند در تنظیم قندخون و کاهش نشانه‌های دیابت نوع ۱ و ۲ مؤثر باشد.

ضدحساسیت

شیر شتر افزون‌بر اینکه برخی پروتئین‌های حساسیت‌زای شیر گاو را ندارد، ترکیباتی دارد که واکنش‌های حساسیت‌زا را کاهش می‌دهد.

بهبود اوتیسم

به‌علت وجود پروتئین‌های خاص و مواد سوخت‌وساز منحصر‌به‌فرد در شیر شتر اضافه کردن آن به رژیم‌غذایی افراد اوتیسمی می‌تواند برخی نشانه‌های رفتاری و اختلالات گوارشی آنها را بهبود بخشد.

مقابله با استرس و بیماری‌های مزمن

شیر شتر دارای مواد آنتی‌اکسیدانی، فاکتور‌های ضدالتهابی و پپتید‌های تنظیم‌کننده ایمنی است که می‌تواند در مقابله با استرس اکسیداتیو و پیشگیری از بیماری‌های مزمن مفید باشد.

سلامت دستگاه گوارش

اسید‌های چرب زنجیره متوسط و ترکیبات زیست‌فعال شیر شتر، تعادل میکروبی روده را حفظ و تقویت ویتامین‌ها و جذب مواد مغذی را در دستگاه گوارش افزایش می‌دهد.

کمک به لاغری

پروتئین زیاد و چربی کم شیر شتر آن را به یک نوشیدنی عالی برای همه تبدیل کرده‌است، به‌ویژه افرادی که قصد لاغرشدن دارند.

راهنمای مصرف و نکات ایمنی

هنگام خرید شیر شتر باید به تازگی، پاستوریزه بودن و مجوز‌های بهداشتی آن دقت کرد. مصرف شیر غیرپاستوریزه می‌تواند به انتقال برخی بیماری‌های مشترک انسان و دام منجر شود.

شیر شتر باید در یخچال نگهداری و بین سه تا پنج روز پس از تولید مصرف شود. ولی فراورده‌های پاستوریزه یا خشک شده آن مانند پودر شیر قابلیت ماندگاری طولانی‌تری دارند.

افرادی که سابقه آلرژی یا بیماری‌های گوارشی خاصی دارند، برای مصرف منظم این شیر بهتر است با پزشک مشورت کنند؛ هرچند شیر شتر آلرژی‌زایی کمتری دارد.

خانم‌های باردار، بیماران مزمن یا کسانی که دارو‌های خاصی مصرف می‌کنند، در مصرف هر نوع شیر یا فراورده آن باید رعایت احتیاط را داشته‌باشند تا از تداخلات احتمالی دارویی یا واکنش‌های ناخواسته پیشگیری شود.

چالش‌های صنعت شیر شتر

• تولید پایین و محدودیت جغرافیایی مناطق در پرورش شتر
• نیاز به فناوری‌های متفاوت و سرمایه‌گذاری جدید به نسبت شیر گاو برای تولید فراورده‌های آن و نگهداری.
• قیمت بالای این محصولات به‌علت نبود زیرساخت‌های لازم برای جمع‌آوری، حمل، تبدیل به فراورده‌های مختلف و بازاریابی آن.
• آگاهی کم عمومی و حمایت‌های ضعیف دولتی از این صنعت برای توسعه مصرف داخلی و گسترش بازار‌های جهانی.

شیر شتر در طب‌سنتی

• برای درمان سوءهاضمه و اسهال، زخم معده، بی‌نظمی‌های بدن، یبوست و حتی افزایش قدرت باروری تخمدان توصیه می‌شود.
• در درمان بیماری‌های طحال، بواسیر، جاری شدن ادرار و خون قاعدگی و نیز تقویت نیروی جنسی مفید است.
• ماده آنتی‌باکتریال و آنتی‌ویروس قوی آن بدن را از باکتری سل پاک می‌کند.
• مصرف منظمش سبب تقویت بینایی می‌شود.
• به‌علت صفرایی بودن طبع شتر، شیر این حیوان لاغرکننده و انرژی‌زاست.