سرزنش و آن حس حقارت منفور

بعد از آن همه سخت گیری، با مردی ازدواج کردی که معتاد از آب درآمد؟ همه مسئولیت‌های همکارانت را می‌پذیری، اما باز هم قبولت ندارند. اغلب به محض اینکه مشغول کار‌های خانه می‌شوی، غذایت می‌سوزد. فرزندی که بعد از عمری زحمت بزرگ کردی، از ایران رفت و تنهایت گذاشت. در یک ماه گذشته، بدبیاری آورده‌ای و ٣ بار تصادف کرده ای، و ....
این‌ها شاید اتفاقاتی ساده و گاه همه گیر باشند، اما می‌توانند روز‌ها و شب‌های متوالی حتی سال‌های سال جوانی و میان سالی و سالمندی شما را مثل زهر تلخ کنند. در واقع، نه اتفاقات بلکه فکر‌های بعد از آن، فکر‌هایی که شما را رها نمی‌کنند، سرزنش‌های مداومی هستند که باعث می‌شوند دنبال مقصر بگردید و همیشه هم انگشت اتهام به سوی خودتان باشد که مقصر اصلی همه ماجرا‌ها و بدبیاری‌های زندگی تان هستید.
حس سرزنشگری در جامعه ما بیشتر یک حس زنانه است تا مردانه، زیرا در خانواده، دختران مسئول هر کاری تلقی و برای هر اتفاقی سرزنش و گاه تحقیر می‌شوند، حتی برای آسیب دیدن فرزند کوچک‌تر در بازی. این حس سرزنشگری به تدریج در زنان درونی،  و با آن‌ها بزرگ می‌شود. وقتی همسر یا مادر هستند، بیش از همه حس سرزنشگری دارند. اگر خواستگار نداشته باشد، ایراد از اوست. اگر شوهرش به دنبال خیانت باشد، او زنانگی نکرده است. اگر فرزندش سربه راه و اهل درس خواندن نباشد، مادرش او را خوب تربیت نکرده است و هزار و یک بهانه دیگر.
زنی که به طور مداوم از خودش به علت مشکلات ریز و درشت زندگی انتقاد می‌کند، یعنی روزی چند بار تکرار می‌کند که «تو بد هستی» و همین باعث بروز احساس حقارت در او می‌شود. سرزنش کردن مدام البته اوضاع را از این هم بدتر می‌کند، چون سرزنش یکی از دلایل مهم ابتلا به «افسردگی» است. حتما زنان افسرده‌ای را دیده اید که صبح تا شب خودشان را لعن و نفرین می‌کنند. روزی چند بار سرگذشت رقت بارشان را برای خود شرح می‌دهند، خودشان را بدبخت‌ترین موجود روی زمین می‌دانند و علت این بدبختی هم خودشان هستند. در مواقع شکست، به طور حتم خود را فردی نالایق، احمق و بی مسئولیت می‌دانند. از سوی دیگر، ابتلا به افسردگی موجب کاهش اعتماد به نفس و بروز احساس پوچی و بی ارزشی در بیمار می‌شود و این تکرار‌های مداوم بدبختی، درد‌های گذشته را سنگین‌تر می‌کند.
همه ما روزی تصمیمی اشتباه گرفته و عواقب آن را دیده ایم، اما در اتفاقات گوناگون، ما تنها فرد مقصر و مؤثر ماجرا نیستیم. مشکلاتی که از سر گذرانده ایم باید ما را قوی‌تر و باتجربه‌تر کند، نه ضعیف‌تر و افسرده تر. سرزنش مداوم خودمان باعث می‌شود برای پوشاندن و ترمیم آن «حس حقارت»، تصمیم‌هایی بگیریم که اوضاع را وخیم‌تر کند. این در حالی است که باید به خودمان کمک کنیم مسائل را بدون بزرگ نمایی و مقصر جلوه دادن خود و بی گناه نشان دادن دیگران، ببینیم و حل کنیم. مشکلات قدیمی را گوشه ذهنتان باقی نگذارید و برای باز کردن گره آن‌ها هرچه زودتر اقدام کنید.