به گزارش شهرآرانیوز، شقایق هادی زاده، با تاکید بر اهمیت نقش سبک زندگی سالم در پیشگیری و کنترل دیابت گفت: دیابت یکی از بیماری های مزمن و رو به افزایش است که ارتباط مستقیمی با سبک تغذیه ناسالم و کم تحرکی دارد به دلیل همین پیامدهای گسترده یک روز جهانی به نام روز دیابت نام گذاری شده است.
وی با اشاره به اینکه اضافه‌وزن و چاقی از مهم‌ترین عوامل بروز این بیماری هستند، بیان کرد: معمولاً در کسانی که اضافه‌وزن دارند، احتمال ابتلا به دیابت بیشتر است؛ به همین دلیل در مراحل اولیه، کاهش وزن ۷ تا ۱۰ درصدی از وزن اولیه می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در کنترل بیماری داشته باشد.
هادی زاده افزود: در بیماران مبتلا نیز همین میزان کاهش وزن می‌تواند از شدت بیماری بکاهد و حتی نیاز آنها به مصرف دارو را کم کند.
این متخصص تغذیه با اشاره به علائم هشداردهنده دیابت گفت: پرنوشی، پرادراری و تغییرات وزن از شایع‌ترین نشانه‌ها هستند.
وی ادامه داد: کاهش وزن شدید را بیشتر در دیابت نوع یک مشاهده می‌کنیم؛ اما تغییرات وزنی، از جمله افزایش وزن، در بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت نیز دیده می‌شود.
وی با اشاره به باور غلط حذف کامل کربوهیدرات از رژیم غذایی بیماران دیابتی گفت: اولین چیزی که به ذهن بسیاری از بیماران می‌رسد، حذف کربوهیدرات است، درحالی‌که این نگاه اشتباه است.
وی ادامه داد: ما همیشه توصیه می‌کنیم بیماران از کربوهیدرات‌های پیچیده یا کامل استفاده کنند. نان‌های سبوس‌دار یا کامل و انتخاب برنج قهوه‌ای به جای برنج سفید می‌تواند به تنظیم بهتر قند خون کمک کند.
متخصص تغذیه کلینیک دیابت رویان با تأکید بر اینکه حذف کامل کربوهیدرات در بیماران دیابتی به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، گفت: بدن برای تأمین انرژی روزانه به کربوهیدرات نیاز دارد و کربوهیدرات یکی از منابع اصلی تولید انرژی در بدن است.
وی افزود: در کنار مصرف کربوهیدرات‌های کامل، توصیه می‌شود بیماران همراه وعده‌های اصلی از سبزیجات، سالاد کاهو یا سبزی خوردن استفاده کنند، زیرا این مواد می‌توانند از نوسانات قند خون، به‌ویژه افزایش قند پس از غذا، جلوگیری کنند.
این متخصص تغذیه رویان جهاد دانشگاهی درباره اصول کلی رژیم غذایی مناسب بیماران دیابتی بیان کرد: بهتر است وعده‌های غذایی در سه وعده‌ی اصلی صبحانه، ناهار و شام و دو تا سه میان‌وعده بین روز تقسیم شود.
وی ادامه داد: توصیه ما مصرف غذا‌های کامل مانند نان سبوس‌دار همراه با منابع پروتئینی در وعده‌های اصلی است. برای نمونه یکی از صبحانه‌های مناسب برای بیماران دیابتی مصرف تخم‌مرغ در کنار نان سبوس‌دار یا ترکیب جوی دوسر (اوت‌میل) همراه با شیر است.
وی تأکید کرد: در وعده‌های ناهار و شام نیز باید ترکیبات پروتئینی مانند گوشت، مرغ یا حبوبات در کنار مقدار متناسبی از کربوهیدرات‌ها مانند برنج یا نان قرار گیرد. غذا‌هایی مانند عدسی و خوراک لوبیا نیز گزینه‌های بسیار مناسبی در برنامه غذایی این بیماران هستند.
هادی‌زاده با بیان اینکه رویکرد‌های تغذیه‌ای جدید بر مصرف متعادل مواد غذایی تأکید دارند، گفت: برخلاف گذشته که حذف کامل برخی مواد غذایی توصیه می‌شد، امروز بر مصرف کنترل‌شده تأکید می‌کنیم؛ مگر در موارد خاص.
وی توضیح داد: مواد غذایی بسیار شیرین مانند شیرینی‌ها، شکلات، قند و شکر که حاوی قند‌های ساده هستند باید شدیداً محدود شوند یا در مواردی که قند خون فرد تنظیم نیست، حذف شوند.
وی افزود: غذا‌های شور، فست‌فود‌ها و مواد غذایی حاوی اسید‌های چرب ترانس و چربی‌های اشباع نیز باید تا حد امکان حذف یا محدود شوند، زیرا این ترکیبات باعث مقاومت به انسولین شده و بر روند درمان اثر منفی می‌گذارند.
متخصص تغذیه مرکز دیابت رویان جهاد دانشگاهی، با رد تصورات غلط درباره سالم بودن چربی‌های حیوانی مانند دنبه برای بیماران دیابتی گفت: این باور کاملاً اشتباه است. افرادی که دیابت دارند در معرض عوارض قلبی–عروقی هستند و مصرف این چربی‌ها می‌تواند وضعیت آنها را بدتر کند.
وی افزود: با توجه به سبک زندگی کم‌تحرک امروزی، استفاده از چربی‌های حیوانی به‌سرعت موجب افزایش وزن می‌شود و همین اضافه‌وزن می‌تواند کنترل دیابت را دشوارتر کرده و خطر بروز عوارض را افزایش دهد.
هادی‌زاده با اشاره به رژیم‌های غذایی توصیه‌شده برای دیابتی‌ها گفت: رژیم مدیترانه‌ای به دلیل ماهیت ضدالتهابی خود می‌تواند تأثیر بسیار خوبی بر کنترل دیابت داشته باشد.
وی درباره "رژیم کتو" اعلام کرد: رژیم کتو به دلیل تمرکز بر مصرف پروتئین و چربی – البته در صورت استفاده از چربی‌های سالم – ممکن است در کوتاه‌مدت تأثیراتی داشته باشد، اما استفاده طولانی‌مدت از آن توصیه نمی‌شود و اگر قرار بر اجرا باشد باید در دوره‌های کوتاه‌مدت باشد.
متخصص تغذیه کلینیک دیابت رویان در توضیح باور‌های رایج درباره نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های رژیمی گفت: بسیاری از بیماران به دلیل میل شدید به طعم شیرین، به سمت محصولاتی می‌روند که با شیرین‌کننده‌های مصنوعی تولید شده‌اند.
وی افزود: اگرچه این محصولات قند ساده ندارند و اثر مستقیمی بر افزایش فوری قند خون نمی‌گذارند، اما مصرف طولانی‌مدت آنها دو مشکل جدی ایجاد می‌کند.
به‌گفته وی، نخست اینکه شیرین‌کننده‌های مصنوعی چند برابر شیرین‌تر از شکر هستند و استفاده مداوم از آنها موجب افزایش میل به شیرینی می‌شود. دوم اینکه مطالعات نشان داده این محصولات می‌توانند فلور میکروبی روده را تغییر دهند و بدن را مستعد مشکلات جدید کنند؛ از جمله تشدید عوارض مرتبط با دیابت.
این متخصص درباره مدیریت تغذیه در کودکان و نوجوانانی که دیابت را از سنین پایین تجربه می‌کنند، اظهار کرد: این گروه معمولاً آمادگی روانی کافی برای پذیرش بیماری ندارند و همین موضوع باعث افزایش تمایلشان به شیرینی‌ها، نوشابه، بستنی و انواع کیک می‌شود.
وی گفت: در برنامه غذایی کودکان دیابتی معمولاً حذف کامل این مواد توصیه نمی‌شود؛ بلکه اصولی‌ترین کار، کنترل میزان کربوهیدرات مصرفی در هر وعده و جلوگیری از نوسان قند خون است.
وی افزود: مصرف خوراکی‌های شیرین در کودکان باید محدود، موردی و به‌عنوان جایزه باشد؛ آن هم فقط در صورتی که کودک در طول هفته رژیم غذایی‌اش را رعایت کرده باشد.
این متخصص تغذیه تأکید کرد: خانواده‌ها می‌توانند شیرینی‌ها یا میان‌وعده‌های سالم‌تر مانند کیک خانگی با آرد کامل یا شکلات‌های رژیمی دست‌ساز را جایگزین محصولات صنعتی کنند.
وی درباره اینکه برخی می‌گویند «خوردن شیرینی بعد از غذا به هضم کمک می‌کند» توضیح داد: این موضوع مربوط به افراد سالم است، نه بیماران دیابتی. در افراد سالم، خوردن مقدار کمی شیرینی پس از غذا موجب ترشح انسولین و در مواردی افزایش اشتها می‌شود، اما در بیماران دیابتی این روند می‌تواند باعث افزایش قند خون و ایجاد مشکل شود.
هادی‌زاده تأکید کرد: بیماران دیابتی باید تا حد امکان مصرف شیرینی‌های بیرونی مانند کیک و کلوچه را محدود کنند و درصورت مصرف، آن را فقط به‌صورت موردی و بین روز انجام دهند.
وی درباره مصرف قند‌های طبیعی مانند خرما، کشمش و انجیر خشک اظهار کرد: این مواد قابل مصرف‌اند، اما باید با احتیاط و به‌صورت محدود استفاده شوند. اینکه تصور کنیم قند طبیعی قند خون را بالا نمی‌برد، نادرست است؛ میزان و زمان مصرف اهمیت زیادی دارد و باید زمانی مصرف شوند که قند خون بیمار در وضعیت کنترل‌شده باشد.
منبع: ایسنا