مریم ملی | شهرآرانیوز - با سیبزمینیهای منظومه شمسی چقدر آشنایید؟ فیزیکدانها و ستارهشناسها به این اجرام نامنظم که از سیارهها کوچک‌ترند، سیارک میگویند. همین اجرام عجیب‌وغریب که گاهی شبیه دمبل‌اند و گاهی هم آدم را به یاد سیب‌زمینی میاندازند، این روزها منشأ شایعات و خبرهای علمی زرد شده‌اند. البته این ماجرا خیلی جدید نیست، ولی به لطف گروهها و کانالهای فضای مجازی، هرچندوقت یک‌بار حسابی بر سر زبانها میافتند. به‌طور قطع برای شما هم پیش آمده است که گوشیتان را برداشتهاید تا خبرهای روز را از طریق شبکهها اجتماعی دنبال کنید و به‌اصطلاح ببینید دنیا دست کیست و با این خبر روبه‌رو شدهاید که قرار است یک سیارک یا یک تکه‌سنگ آسمانی در فلان‌روز به زمین بخورد و بخشی از یک یا چند کشور را با خاک یکسان کند یا در حالتهای خیلی تخیلی قرار است در اثر برخورد آن زمین متلاشی شود و دنیا به پایان برسد.
کافی است چنین خبری را برای چندنفر بفرستید یا دربارهاش با دوستان و آشنایان صحبت کنید. احتمالا این را خواهید شنید که «برو بابا! هر یکی‌دو هفته یک‌بار از این خبرها میآد. همهش چرندوپرنده و...». قبل از اینکه درباره سیارک‌ها و احتمال برخوردشان با زمین صحبت کنیم، شاید بد نباشد ببینیم با دست‌به‌دست‌کردن شایعات یا اخبار غلوشده علمی که به‌اصطلاح به آن‌ها «شبهعلم» میگویند، داریم با خودمان و دیگران چه میکنیم. شاید بعضی از خبرها حسابی برایمان جالب باشد یا دوست داشته باشیم ماجرای از بین‌رفتن‌زمین در چند روز آینده را ما به دیگران خبر بدهیم و اولین‌نفری باشیم که دلهرههای بیدلیل را در دل دیگران میاندازیم، ولی احتمالا حواسمان نیست که با این کار دیگران را درباره خبرهای علمی بیاعتماد میکنیم. تا حدی که اگر رویداد علمی مهمی در راه باشد و خبرش در خبرگزاریها و شبکههای اجتماعی منتشر شود، دیگر کسی آن را باور نمیکند و درباره تمام پدیدهها و رخدادهای علمی و به‌خصوص نجومی بدبینی عمومی رخ میدهد. همه آنچه گفتیم، به بهانه عبور یک سیارک جدید از نزدیکی زمین است که خبر دقیق و درستش از خبرگزاریهای رسمی و معتبر منتشر شده است، اما همچنان بعضی سایتها و شبکههای اجتماعی علاقهمندند از پایان دنیا خبر بدهند و از سنگی که به‌زودی زمین را درهم میکوبد! اما سیارکی که در راه زمین است، واقعا برای ما خطرساز خواهد بود؟ این جرم سنگی که TGL۲۰۲۰ نام دارد، یکی از سیارک‌های گروه آپولو است. مدار این گروه از سیارک‌ها با زمین تداخل دارد و آن‌ها هنگام گذر از فضا از نزدیکی سیاره ما میگذرند. عرض این سیارک بین ۴۳تا۱۰۰ متر است. این سنگ آسمانی حدود ۴۹ هزارو ۲۴۵ کیلومتربرساعت سرعت دارد و پیش‌بینی می‌شود جمعه، ۲ آبان‌ماه، با کمال آرامش از نزدیکی زمین عبور کند. سیارک TGL۲۰۲۰ حتی در نزدیکترین حالتش، بیش از ۱۱ میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد. پس به هیچ‌وجه جای نگرانی نیست و میتوانید بعدازظهر جمعهتان را روی کاناپه خانه لم بدهید و با یک چای داغ و خیالی آسوده از تعطیلی لذت ببرید.
بیشتر سیارک‌های منظومه شمسی در جایی بین مدار مشتری و مریخ قرار گرفته‌اند و به دور خورشید میچرخند. تعدادی هم بعد از مدار سیاره کوتوله پلوتو و در مرزهای انتهایی منظومه شمسی به دور خورشید می‌گردند. بیشتر آن‌ها آن‌قدر کوچکاند که از زمین با چشم غیرمسلح دیده نمیشوند. بیشترشان سنگی هستند و از جنس آهن و نیکل و سیلیکات. هرکدام دمای سطحی متفاوتی دارند و میزان نوری که از ستاره مرکزی بازتاب می‌کنند، با هم فرق دارد. سیارک‌ها و دنبالهدارها، بقایای مهمی از لحظات اولیه شکلگیری منظومه شمسی هستند. شبیه تکههای پازلی که رازهای پیدایش این منظومه و احتمالا حیات را در خودشان دارند. به همین دلیل است که سیارک‌ها مورد توجه محققان هستند و در طول این سالها کاوش‌گرهای زیادی برای جست‌وجو در سطح سیارک‌ها به فضا فرستاده شده‌اند. ابعاد یک سیارک از شعاع یک‌کیلومتر تا چندصدکیلومتر متغیر است. بزرگترین سیارکی که می‌شناسیم، «سرس» نام دارد و شعاعش حدود ۴۵۷کیلومتر است.
امروزه بودجه‌های بیشتری برای انجام مطالعات درباره کاوش آسمان برای شناسایی سیارک‌ها به دانشگاه‌ها و مراکز علمی اختصاص داده می‌شود. این روزها درباره سیارک‌هایی که از فاصله‌ای بسیار نزدیک از کنار زمین عبور می‌کنند، اخبار بیشتری می‌شنویم و همین باعث می‌شود خیلیها بپرسند که آیا می‌شود برخورد یک سیارک با زمین را پیش‌بینی و از آن جلوگیری کرد؟ براساس مطالعات اخیر دانشمندان دانشگاه جانزهاپکینز و دانشگاه مریلند، منهدم کردن یک سیارک کار آسانی نخواهد بود. دانشمندان این ۲ دانشگاه با کمک یک روش مدل‌سازی رایانهای موفق شده‌اند برخوردهای این اجرام به زمین را شبیه‌سازی کنند. آن‌ها قبل از این فکر می‌کردند هرچقدر جسم آسمانی در حال سقوط بزرگ‌تر باشد، راحتتر خُرد می‌شود. علت را هم در این می‌دانستند که احتمال وجود شکاف و ترک در اجرام بزرگ‌تر بیشتر است. آن‌ها امیدوار بودند بتوانند از اندازه بزرگ سیارک‌ها علیه خودشان استفاده کنند، اما اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که سیارک‌ها از آنچه تصور می‌کردند، محکمتر هستند و برای خُرد کردن کامل آن‌ها نیروی بیشتری نیاز است. پی‌بردن به خواص فیزیکی سنگ‌ها در آزمایشگاه که به اندازه مُشت انسان هستند، آسان است و دانشمندان درک کاملی از آن‌ها دارند، اما کشف ویژگی‌های اجرامی به‌اندازه یک شهر بسیار پیچیده و سخت است.
منابع: خبرگزاری مهر؛ سایت سیناپرس؛ روزنامه اطلاعات