خانه مقبل السلطنه بــرخـلـاف دیــگـر بناهای‌تاریخی کوچه شـاهیـن فـر کـه در کوچه پس کوچه‌های آن هستند و خیلی به چشم نمی‌آیند، در همان ابتدای بازارچه سراب در حاشیه خیابان قرار گرفته است.
محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ نمایِ آجرخشتیِ چشم نواز این ساختمان و درِ چوبی آبی رنگ قدیمی اش باعث شده است که لابه لای ساخت وساز‌های جدید خیابان سراب گُم نشود. آن طور که سازمان میراث فرهنگی در اسناد ثبتی این خانه نوشته است قدمت این خانه به دوره قاجار می‌رسد و تیرماه سال ۱۳۸۲ هم در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است. این خانه تاریخی متعلق به میرزا ابوتراب خان مقبل السلطنه، از سران و صاحب منصبان دوره قاجار، بوده که در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی فوت کرده است. حال وروز خانه مقبل السلطنه که آجرکاری‌های متنوع و گسترده اش در میان خانه‌های تاریخی مشهد تقریبا بی نظیر است، شبیه بیشتر بنا‌های تاریخی مشهد، چندان خوب نیست و به دلیل نبود رسیدگی مناسب، بخش‌های زیادی از این بنا فروریخته است و نیاز اساسی به بازسازی دارد.
۲۳ تیرماه ۱۳۹۹ در صحن علنی شورای اسلامی شهر مشهد، طرح بسته تشویق تسهیلگری احیا و مرمت آثار تاریخی و بنا‌های واجد ارزش شهر مشهد در محلات تاریخی با اکثریت آرا به تصویب رسید؛ طرحی که در ذیل آن قرار بود به مالکان خانه‌های تاریخی مشهد، مشوق‌هایی برای بازسازی و بهسازی داده شود تا این بنا‌های با قدمت حفظ شوند. کارِ شناسایی و بررسی شرایط بناهایِ تاریخی هم به کمیته‌ای ده نفره با نام «بازآفرینی بافت‌ها و ابنیه تاریخی» واگذار شد. در اولین جلسه این کمیته، احیایِ ۳ خانه تاریخی شالچی، نوریان و الفتی تأیید شد، اما تصمیم گیری درباره یکی از مهم‌ترین خانه‌های تاریخی بازارچه سراب، یعنی خانه مقبل السلطنه، بدون هیچ توضیحی به جلسات بعدی این کمیته موکول شد؛ خانه‌ای که بازسازی آن بخشی از پروژه احیایِ بازارچه سراب است. آن طور که مسئولان شهری می‌گویند تا مکانیزمی برای بازسازی یا تملک این خانه پیدا نشود، ماجرایِ احیای آن همچنان در ابهام باقیخواهد ماند.
باید احیا می‌شد، ولی نشد
با کلید خوردن طرح احیایِ بازارچه سراب، زمزمه‌های بازسازی خانه مقبل السلطنه هم به گوش رسید و گویا قرار بود در جریان این احیا، دستی هم به سروروی این خانه به عنوان یکی از نماد‌های قدیمی خیابان سراب کشیده شود، اما چنین اتفاقی برای خانه مقبل السلطنه نیفتاد و احیایِ بازارچه سراب بدون بازسازی این خانه پایان یافت و افتتاح هم شد.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری مشهد و رئیس کمیته بازآفرینی بافت‌ها و ابنیه تاریخی دراین باره به خبرنگار ما می‌گوید: درباره ۳ خانه تاریخی شالچی، نوریان و الفتی، مالکان آن‌ها خودشان برای بازسازی قدم پیش گذاشته اند و به همین دلیل بازسازی آن‌ها در کمیته بازآفرینی تأیید شد و میراث فرهنگی اکنون به دنبال تهیه نقشه‌های فنی این خانه هاست تا بعد از تأیید وزارت میراث فرهنگی کار بازسازی آن‌ها شروع شود.
تصمیم گیری در جلسه آینده کمیته بازآفرینی بنا‌های تاریخی
محمدرضا حسین نژاد با بیان اینکه شرایط خانه مقبل السلطنه با بقیه کمی متفاوت است، می‌افزاید: این خانه هم در فهرست بنا‌های تاریخی واجد ارزش که پیش ازاین سازمان بازآفرینی و دفاتر توسعه محله شناسایی کرده اند قرار دارد، اما به دلیل مشکلات مالکیتی و تمایل نداشتن مالکش برای بازسازی، تصمیم گیری درباره آن به جلسات بعدی این کمیته موکول شده است.
او با اشاره به احتمال تملک این خانه توسط شهرداری می‌گوید: مالکان این خانه علاقه‌ای به بازسازی ندارند و بیشتر دنبال واگذاری این بنای تاریخی به شهرداری هستند. اینکه شهرداری مشهد مشابه خانه داروغه و توکلی بخواهد این خانه را هم تملک و بعد بازسازی کند، نیاز به تصمیم گیری‌های کلان دارد و اصولا باید بودجه‌ای باشد که بتوانیم خانه مقبل السلطنه را تملک کنیم. فعلا در حال تعیین و بررسی ساز و کار‌های موجود برای احیای این خانه تاریخی در بازارچه سراب هستیم و در جلسات آینده کمیته بازآفرینی بنا‌های تاریخی درباره آن تصمیم گیری خواهیم کرد.