اضطراب هم مانند ترس، پاسخ ذاتی بدن به شرایط دشوار است؛ بنابراین طبیعی خواهد بود که افراد در برابر اتفاقات مرگآور یا بیماریزایی مانند همهگیری کرونا واکنشی منفی داشته باشند، اما این واکنش در طولانیمدت میتواند آثاری مخرب بر سلامتی افراد برجا گذارد.
از زمانی که همهگیری کووید۱۹ رخ داده است، زنان که در قالب سنتی افرادی حمایتگر در خانواده و در عین حال حساس هستند، بهطبع بیشتر در معرض آسیبهای ناشی از اضطراب که سلامتی آنها را نشانه میرود قرار میگیرند. در تأیید این موضوع، در یک مطالعه علمی مشخص شده است با اینکه همه افراد تحت تأثیر نگرانی و خستگی روحی ناشی از کرونا و قرنطینه هستند، عوارض جدی روحی روانی نظیر اضطراب، افسردگی، بیاشتهایی یا پرخوری عصبی، اختلال خواب و ناتوانی در انجام دادن کارهای روزمره در زنان ۳ برابر مردان است، به طوری که این مشکلات در ۲۷ درصد زنان جمعیت مورد مطالعه و ۱۰ درصد این مردان دیده شده است. (منبع: سایت بیمارستان خانواده)
به هر حال، تغییر سبک زندگی، مشکلات اقتصادی و بیکاری ناشی از این تغییرات و انتقال و تجمیع بیشتر فعالیتها مانند تحصیل فرزندان و انجام امور شغلی در خانه از سال گذشته تاکنون و نامشخص بودن پایانی برای این شرایط، علاوه بر خستگی جسمی، چالشهای روانی بسیاری برای زنان به دنبال داشته است.
این مسئله با توجه به اینکه بیشتر مسئولیتهای خانه و خانواده از امور منزل و مراقبت فرزندان و گاهی والدین تا پیگیری پیشرفت تحصیل آنلاین فرزندان به عهده بانوان است، بهعلاوه مراقبت و نگرانی بابت قرنطینه و بهبود افراد مبتلا به کرونا در خانواده، مشکلات مرگ همسر، خشونت و بدرفتاریهای درون خانواده همچنین قطع ارتباط با اقوام و دوستان میتواند تأثیر منفی بیشتری بر سلامت زنان در این روزها داشته باشد.
استفاده بیشازپیش از مواد شیمیایی برای ضدعفونی اشیا و لوازم جدید خریداریشده و همچنین گندزدایی وسایل خانه و بار اضافیای که این مسئولیت مداوم بر دوش زنان گذاشته است، تهیه اقلام بهداشتی و نظارت دائمی بر عمل به اقدامات پیشگیرانه و تکرار و یادآوری آن به اعضای خانواده، مراقبت از رعایت فاصله فیزیکی هنگام حضور در اجتماع و پرستاری از افراد مبتلا در خانواده، ناخودآگاه وظیفه روزمره زنان شده است. این موضوعات هم به نوبه خود میتوانند عامل آسیبهای جسمی و روانی مانند بیماریهای پوستی و ریوی تا وسواس و اضطراب در بلندمدت باشند.
در این شرایط، زنان باردار هم علاوه بر تهدیدهای سلامت جسم خود و فرزندشان، تحت فشارهای روانی و نگرانی بیشتری در دوره بارداری و زایمان قرار دارند که حمایت بیشتری از سوی خانواده را طلب میکند. از سوی دیگر، با اینکه تعداد زنان شاغل کمتر از مردان است، بالا بودن آمار بیکاری زنان و اینکه بیشتر در مشاغل پرخطری مانند آموزگاری، پرستاری، خبرنگاری و ... فعالیت میکنند و در ارتباط با جمع قرار دارند، نگرانی و آسیبهای بسیاری بر زندگی و سلامتی آنان در ارتباط با سلامت خود و خانوادهشان به جا میگذارد به طوری که طبق آمار، حدود ۷۰ درصد شاغلان بخش درمان را زنان تشکیل میدهند.
موضوع دیگری که در این روزهای کرونایی سلامت بانوان را تهدید میکند تعطیل شدن چکاپهای لازم دورهای مانند غربالگری سرطانهای پستان و رحم است که از ترس ابتلا به کرونا و مراجعه نکردن به مراکز درمانی، میتواند به فاجعهای برای آنان منتهی شود.
محدودیت حرکت و جابهجایی ناشی از قرنطینه و دورکاری از خطرات دیگری است که زنان را در معرض آسیبهایی، چون چاقی قرار میدهد. چاقی علاوه بر آثار روانی نارضایتی از خود در آنها میتواند عامل بروز بیماریهای قلبی، فشار خون، سکته مغزی، دیابت، انواع سرطانها، ورم معده، کبد چرب و کاهش ایمنی بدن و همچنین افزایش فشار بر مفاصل و بروز آسیبهای اسکلتی و دردهای مزمن باشد که خود اضطراب بیشتر را در پی خواهد داشت.
اما حقیقت این است که این همهگیری روی داده است و باید تلاش کنیم بهسلامت از این رویداد بگذریم؛ بنابراین بهترین پیشنهاد این است که زنان در مراقبت از خود پیشگام شوند. گام نخست در این زمینه ورزش و نرمش در خانه، خواب مناسب و مطالعه، تفریح و تغذیه سالم در منزل است. موضوع دوم حفظ ارتباط اجتماعی از طریق تلفن و تماسهای تصویری با دوستان و نزدیکان است.
همچنین پرداختن به معاینات دورهای نباید به فراموشی سپرده شود. از سوی دیگر، توزیع مسئولیت بین اعضای خانواده میتواند تا اندازهای از بار خستگی روحی و جسمی آنان بکاهد. به هر روی، زنان نیازمند آگاهی، هوشیاری و حمایت خانواده و جامعه هستند تا این دوران با تنش و آسیب کمتری سپری شود.