اگر به شرکت‌های تبلیغاتی سری بزنید و بسته‌های خدمات آن‌ها را جویا شوید، قیمت‌های متفاوتی دریافت خواهید کرد که از چندصدهزار تومان تا چند میلیارد تومان متفاوت است. اما دقیقا چقدر باید در این بخش هزینه کرد تا بهترین نتیجه ممکن را به دست آورد؟ برای پاسخ به این سؤال کلیدی و بسیار مهم عوامل مختلفی را باید در نظر گرفت.
عماد پورشهریاری | شهرآرانیوز - کمتر کسی است که اهمیت و جایگاه بازاریابی دیجیتال و حضور در فضای مجازی را دست کم بگیرد. با افول تأثیرگذاری تبلیغات سنتی مانند تیزر‌های تلویزیونی و تبلیغات محیطی، بیشتر شرکت‌ها و برند‌های تجاری فعالیت‌های خود را در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی متمرکز کرده اند. میزان هزینه کرد این کسب وکار‌ها در حوزه بازاریابی دیجیتال البته کاملا متفاوت است. برخی شرکت‌ها به ویژه کسب وکار‌های کوچک تر، همه هزینه‌های تبلیغاتی را معطوف به این حوزه می‌کنند و برخی فقط کوچک‌ترین سهم را برای حضور دیجیتالی خود صرف می‌کنند. اگر به شرکت‌های تبلیغاتی سری بزنید و بسته‌های خدمات آن‌ها را جویا شوید، قیمت‌های متفاوتی دریافت خواهید کرد که از چندصدهزار تومان تا چند میلیارد تومان متفاوت است. اما دقیقا چقدر باید در این بخش هزینه کرد تا بهترین نتیجه ممکن را به دست آورد؟ برای پاسخ به این سؤال کلیدی و بسیار مهم عوامل مختلفی را باید در نظر گرفت.
منظور بازاریابی دیجیتال دقیقا چیست؟
بیش از هر چیزی باید مشخص کنیم این هزینه مربوط به چه بخش‌هایی می‌شود. پاسخ ساده است، هرگونه فعالیتی که برند و کسب وکار شما در فضای مجازی و در بستر اینترنت انجام می‌دهد، دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی محتوایی است. این فعالیت‌ها از طراحی وب سایت، ساخت ویدئو و تولید محتوا تا تبلیغات کلیکی، اینفلوئنسر مارکتینگ و نیروی انسانی متخصص را در بر می‌گیرد.
بزرگی کسب وکار
نخستین عامل تأثیرگذار در بودجه بندی، اندازه و بزرگی کسب وکار است. طبیعی است که هراندازه مجموعه بزرگ‌تر باشد، بودجه بازاریابی دیجیتال هم بیشتر خواهد شد. اما از آنجایی که کوچک و بزرگ بودن یک مفهوم نسبی است، بهتر است معیار‌های خود را براساس درصد در نظر بگیریم. اگر قصد دارید جایگاه خود را در بازار حفظ کنید و دچار کاهش فروش نشوید، پیشنهاد می‌شود ۵ تا ۷ درصد سود شرکت در این حوزه سرمایه گذاری شود. اما اگر قصد توسعه دارید و سهم بیشتری از بازار می‌خواهید، باید این عدد را بین ۷ تا ۱۵ درصد در نظر بگیرید.
عمر کسب وکار
از عوامل دیگری که باید در برنامه ریزی مالی خود به آن توجه کنید، عمر کسب وکار است. هراندازه تعداد سال‌های فعالیت شما کمتر باشد، نیازمند هزینه کردن مبلغ بیشتری هستید. اگر عمر برند شما کمتر از ۵ سال است، بد نیست بودجه بازاریابی دیجیتال خود را تا ۲۰ درصد افزایش دهید. بخش عمده‌ای از این ۲۰ درصد سهم ایجاد هویت و آگاهی از برند شما خواهد شد. پس از این مدت می‌توانید همان پیشنهاد‌های پاراگراف‌های قبل را اجرا کنید.
نوع کسب وکار
مخاطبان و نوع فعالیت‌های برند شما در تعیین و تخمین بودجه نقش کلیدی دارند. طبیعی است که برنامه بازاریابی یک شرکت B۲B مثلا حمل ونقل بار دریایی، با یک شرکت B۲C برای مثال برند چیپس یا کفش، کاملا متفاوت باشد. براساس آمار وب سایت Web Strategy در سال ۲۰۲۰ شرکت‌های ارائه دهنده خدمات مستقیم به مشتری بیشترین میزان بودجه (۹/۱۸ درصد برای مجموع امور بازاریابی و نه صرفا بازاریابی دیجیتال) را در این بخش هزینه کرده اند. حوزه آموزش با ۱۲ درصد دوم است و مؤسسات مالی، بیمه، رسانه ها، بهداشت، فناوری، حمل ونقل و انرژی حدود ۹ درصد را صرف بازاریابی کرده اند. در انتهای جدول هم مشاوره، خرده فروشی، معدن و ساخت وساز قرار دارند.
برای محاسبه ساده تر، اگر محصول شما B۲C و کالایی است بین، ۲ تا ۴ درصد به کف بودجه دیجیتالی خود اضافه کنید. در صورتی که به صورت B۲B خدمات فعالیت می‌کنید، می‌توانید تا یک درصد از بودجه خود کم کنید.
سهم دیجیتال از کل بودجه بازاریابی
اگر بخواهیم نسبت بودجه بازاریابی دیجیتال و همه هزینه‌های بازاریابی یک شرکت را بررسی کنیم، باید همه عواملی را که گفته شد، لحاظ کنیم و البته بسیاری شاخص‌های دیگر را مدنظر قرار دهیم. این عدد‌ها خیلی به کسب وکار‌ها و شرایط وابسته هستند. برای مثال در یک سال گذشته به دلیل شیوع بیماری کرونا در جهان، تخصیص بودجه‌ها در حوزه بازاریابی به شدت تغییر کرد و آموزش‌های آنلاین، رشد تجربه نشده‌ای را پشت سر گذاشتند.
با این حال اگر بخواهید کار را ساده کنید تا به یک تخمین حدودی برسید، می‌توانید بودجه دیجیتال را ۵۰ درصد کل بودجه بازاریابی لحاظ کنید. هراندازه درآمد و کار شما بیشتر به فضای مجازی متکی بود و نیروی انسانی بیشتری در این بخش استفاده کردید، این عدد را افزایش دهید.
کسب وکار‌های صفرکیلومتر
اگر بخواهیم میزان سرمایه گذاری در حوزه بازاریابی دیجیتال را به سود معطوف کنیم، تکلیف برندی که هنوز وارد بازار نشده است چه می‌شود؟ اگر در این وضعیت هستید و می‌خواهید کار جدیدی را راه بیندازید، باید هدف گذاری‌های خود را مدنظر بگیرید. تفاوت دیگر اینکه ممکن است برنامه ریزی شما برای سال‌های نخست به سود چشمگیری برسد، بنابراین باید درصد تعیین شده را براساس بودجه لحاظ کرد و نه سود. برای مثال در شرکت‌های B۲C خدماتی ۲۰ درصد بودجه صرف بازاریابی می‌شود، اما این مقدار ۹/۱۱ درصد سود این شرکت هاست.
بودجه شما اختصاصی است
مخاطب، فعالیت و ویژگی‌های شما ممکن است با نزدیک‌ترین رقیب شما هم متفاوت باشد. برای هیچ ۲ مجموعه‌ای نمی‌توان مبلغ یکسانی لحاظ کرد. اینجاست که تجربه‌های به دست آمده از گذشته به شدت تعیین کننده می‌شود. به همین دلیل باید به جزئی‌ترین شکل ممکن همه فعالیت‌ها و مبالغی را که در این حوزه صرف می‌کنید، ضبط کنید و در سال‌های بعد براساس همین اطلاعات و شرایط وقت تصمیم بگیرید.
دقت کنید در این مستندسازی آماری، نیروی انسانی، درآمد کسب شده از فضای مجازی به صورت مستقیم و غیرمستقیم، هزینه‌های توسعه زیرساخت، بودجه هر یک از روش‌ها و قالب‌های ارائه شده، خرید رسانه و ارزش واقعی برند خود را رصد کنید.
بودجه حرفه‌ای ببندید
چیزی که در اختیار شماست، درآمد، سود و کل بودجه است. بهتر است کارشناسی باتجربه، محاسبه دقیق بودجه مناسب بازاریابی و بازاریابی دیجیتال را اندازه گیری کند. بسیاری از عدد‌هایی که در این یادداشت مطرح شده اند، مربوط به کل جهان یا ایالت متحده است که آمار دقیق تری در این حوزه منتشر می‌کنند. شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی هر کشور ممکن است این عدد‌ها را به اندازه چشمگیری جابه جا کند.
نکته بسیار مهم‌تر در بودجه بندی بازاریابی دیجیتال، اختصاص و تقسیم متناسب این مبلغ در حوزه‌های مختلف است. چه اندازه از بودجه را باید صرف ساخت و توسعه زیرساخت کرد؟ چه نسبتی را به خرید رسانه اختصاصی دهیم یا در کدام حوزه بازاریابی محتوایی باید بیشتر هزینه کرد؟ چقدر برای سئو پول بدهیم یا چقدر می‌توانیم در اینستاگرام هزینه کنیم؟
علاوه بر پاسخ به این سؤالات، محاسبه و بودجه ریزی‌های حرفه ای، مجموعه‌ای از فرمول‌ها و نمودار‌های مختلف هستند که متخصصی حرفه‌ای از پس آن برمی آید. این یادداشت مختصر و خلاصه فقط می‌تواند یک تخمین کلی برای برنامه ریزی‌های شما فراهم کند.