یکشنبه‌شب و در اوج هیاهوی اکران فیلم‌ها بود که فهرست نهایی نامزد‌های سیمرغ بلورین جشنواره فجر اعلام شد. این فهرست تا حد زیادی سلیقه داوران امسال و دبیر جدید جشنواره را بازنمایی می‌کند.
محمد عنبرسوز | شهرآرانیوز - یکشنبه‌شب و در اوج هیاهوی اکران فیلم‌ها بود که فهرست نهایی نامزد‌های سیمرغ بلورین جشنواره فجر اعلام شد. این فهرست تا حد زیادی سلیقه داوران امسال و دبیر جدید جشنواره را بازنمایی می‌کند. ترکیب شانس‌های سیمرغ امسال هم طبق معمول پرحرف‌وحدیث است و نکات عجیبی در آن به چشم می‌خورد؛ هرچند در برخی رشته‌ها هم به تمامی انتظار می‌رفت. در ادامه چند نکته ویژه از این فهرست را مرور می‌کنیم که تعداد نامزد‌های بخش‌های مختلف آن از سه تا شش مورد متغیر است.
رکوردداران
از ابتدا قرار بود هیئت داوران جشنواره همه فیلم‌های متقاضی واجد شرایط را تماشا کنند و نهایتا فقط فیلم‌هایی به اکران جشنواره دربیایند که حائز حداقل یک نامزدی شده باشند. بر همین اساس، هر شانزده فیلم نمایش داده شده در روز‌های اخیر نامزد سیمرغ دارند که از این میان
«بی‌همه‌چیز» ساخته محسن قرایی و
«یدو» اثر مهدی جعفری با نامزدی در سیزده رشته پیشتاز هستند. پس از این دو فیلم،
«زالاوا» اثر ارسلان امیری با ده و
«ابلق» نرگس آبیار با نه نامزدی در رده‌های بعدی قرار دارند.
معمای هوتن و هادی
یکی از مهم‌ترین نکات فهرست نامزد‌های امسال کاندیدا شدن دوباره پژمان جمشیدی برای فیلم «شیشلیک» است؛ اتفاقی که نشان می‌دهد این فوتبالیست سابق حسابی در سینما جا باز کرده و تحسین می‌شود. او در «
خط فرضی» هم به عنوان نقش اصلی حضور داشت. عرفان ابراهیمی برای «
مامان»، وحید رهبانی برای «
مصلحت»، پوریا رحیمی سام برای «
زالاوا» و پدرام شریفی برای «
بی‌همه‌چیز» دیگر نامزد‌های این بخش هستند.
کاندیدا شدن پدرام شریفی برای «
بی‌همه‌چیز» نشان می‌دهد که جشنواره فجر همچنان بر نادیده گرفتن هادی حجازی‌فر اصرار دارد. بسیاری از سینمادوستان معتقدند اگر قرار بود کسی از «
بی‌همه‌چیز» نامزد سیمرغ شود، آن فرد باید حجازی‌فر می‌بود. عجیب‌ترین اتفاق بخش مکمل مرد نیز، غیبت هوتن شکیباست؛ بازیگری که به عنوان نقش مکمل مرد دو فیلم «
ابلق» و «
تی‌تی» به جشنواره معرفی شده و حداقل برای یکی از این دو فیلم می‌توانست نامزد سیمرغ شود.
۱+۵
در بخش بهترین بازیگر نقش اول مرد نام پنج بازیگر بزرگ‌سال و یک بازیگر نوجوان به چشم می‌خورد. میلاد صویلاوی مزد اجرای خوبش در «
یدو» را گرفته و اولین بار است که هنرپیشه‌ای در این سن نامزد نقش اصلی مرد می‌شود. از بین پنج نفر دیگر، امیر نوروزی برای «
مامان» اولین نامزدی خود را تجربه می‌کند و نوید پورفرج هم، پس از نامزدی برای «
مغز‌های کوچک زنگ‌زده» در بخش مکمل، به رکورد جالب دو نامزدی برای تنها سه فیلم دست یافته است. محسن تنابنده برای «
روزی روزگاری آبادان»، پرویز پرستویی برای «
بی‌همه‌چیز» و
رضا عطاران برای «
روشن» سه چهره مهم بخش بازیگر اصلی مرد هستند که هر سه سابقه دریافت این سیمرغ را دارند.
در این بخش اما، شاید غایب‌ها از حاضران مهم‌تر باشند؛ جایی که، در کمال تعجب، محسن قصابیان برای اجرای کم‌نظیرش در نقش شهید ستاری فیلم «منصور» حتی نامزد هم نشده. علاوه بر این، داوران بازی پارسا پیروزفر محبوب و باتجربه در «تی تی» را هم نادیده گرفته‌اند و با این وصف، عجیب نیست که خبری از حامد بهداد برای «
گیج‌گاه» و حسام محمودی برای «
رمانتیسم عماد و طوبا» هم نباشد.
بانوان منهای یک نفر
ترکیب نامزد‌ها در دو بخش بازیگری زن از نقاط قوت فهرست است؛ زیرا بخش عمده‌ای از همین فهرست را بیشتر مخاطبان جشنواره هم پیش‌بینی می‌کردند. نادیده گرفتن هدیه تهرانی برای «بی‌همه‌چیز» یک جور لجبازی با سلیقه عمومی مخاطبان تلقی می‌شود داوران جشنواره حتما به دلیل این تصمیم سؤال‌پیچ خواهند شد.
الناز شاکردوست برای «ابلق» نامزد سیمرغ بازیگر نقش اصلی زن شده و اجرایش در «تی‌تی» مورد توجه دوران قرار نگرفته است. در کنار او، رویا افشار برای «مامان» و ستاره پسیانی برای «یدو» نامزد‌های پرامیدتر این بخش هستند و ملیسا ذاکری برای «ستاره بازی» و الناز حبیبی برای «رمانتیسم عماد و طوبا» هم می‌توانند برنده سیمرغ شوند. دیگر نامزد بازیگر نقش اصلی زن نازنین فراهانی است که با نقش کوتاه و مؤثرش به این مهم دست یافته است.
در بخش بهترین بازیگر نقش مکمل زن نامزدی الهام شفیعی برای «روزی روزگاری آبادان» و آزیتا حاجیان برای «خط فرضی» از نکات سؤال‌برانگیز فهرست است. گیتی معینی و گلاره عباسی هم برای «ابلق» نامزد شده‌اند که شانس نفر اول بیشتر به نظر می‌رسد.
بخش‌های کم‌مخاطب
رقابت بر سر سیمرغ بلورین در ده رشته فیلم‌برداری، تدوین، جلوه‌های ویژه بصری و میدانی، موسیقی، چهره‌پردازی، صحنه، لباس، صدابرداری و صداگذاری تابع قواعد فنی است و سخت می‌توان درباره آن‌ها گمانه‌زنی کرد. با این حال، شانس سیمرغ بامداد افشار در رشته موسیقی و مرتضی نجفی در فیلم‌برداری، برای «یدو»، بسیار زیاد است. این دو نفر سال گذشته هم سیمرغ گرفته‌اند و بعید نیست موفقیت خود را تکرار کنند. در بخش جلوه‌های ویژه میدانی ایمان کرمیان برای دو فیلم نامزد شده و به تنهایی دو سوم شانس سیمرغ دارد.
ایمان امیدواری برای «
ابلق» شانس اصلی سیمرغ چهره‌پردازی است و بهزاد جعفری طادی هم با نامزدی برای دو فیلم «
شیشلیک» و «
مصلحت» در رشته طراحی لباس و یک نامزدی برای «
مصلحت» در بخش طراحی صحنه، شانس بالایی برای دریافت سیمرغ دارد. از میان شش نامزد رشته بهترین صداگذاری، سه نامزدی به نام امیرحسین قاسمی ثبت شده که با
«یدو»، «خط فرضی» و «زالاوا» نصف راه سیمرغ را پیموده. عماد خدابخش هم با دو نامزدی برای تدوین «
بی‌همه‌چیز» و «
گیج‌گاه» (در میان چهار نامزد موجود) شرایط مشابهی دارد.
تلاش برای معادل‌سازی اوریجینال
یکی از مهم‌ترین تصمیمات داوران امسال جشنواره فجر جدا کردن سیمرغ فیلم‌نامه اقتباسی از فیلم‌نامه اوریجینال است که نمی‌دانیم باید آن را فیلم‌نامه اصلی ترجمه کنیم یا نه! این اتفاق به سبک مراسم اسکار رخ داده و از جهاتی می‌تواند برای سینمای ایران خوش‌یمن باشد. در بخش بهترین فیلم‌نامه اقتباسی، نام سه فیلم «یدو»، «روزی روزگاری آبادان» و «بی‌همه‌چیز» به چشم می‌خورد. در بخش بهترین فیلم‌نامه اصلی هم «زالاوا»، «مامان» و «تی تی» نامزد شده‌اند. جالب اینکه ارسلان امیری و آیدا پناهنده، که به ترتیب کارگردانی «زالاوا» و «تی‌تی» را بر عهده دارند، هر کدام دیگری را برای نوشتن فیلم‌نامه‌اش همراهی کرده و تا اینجای کار دو سوم سیمرغ به حاصل کار این دو نفر اختصاص یافته است.
کارگردانی
در بخش بهترین کارگردانی، مطابق انتظار، نامزد‌های سیمرغ بهترین کارگردان فیلم‌اولی، از فیلم‌سازان باتجربه جدا شده که رویکرد بحث‌برانگیزی است. نکته عجیب اینکه جمعا از میان شانزده فیلم نهایی جشنواره امسال هفت فیلم متعلق به فیلم‌سازان فیلم‌اولی بوده و شش تای آن‌ها نامزد سیمرغ مذکور شده‌اند. در بخش بهترین کارگردانی هم نام چهار فیلم‌ساز برتر امسال به چشم می‌خورد که عبارت هستند از نرگس آبیار برای «ابلق»، ارسلان امیری برای «زالاوا»، محسن قرایی برای «بی‌همه‌چیز» و مهدی جعفری برای «یدو».
دقیقا همین چهار فیلم نامزد سیمرغ بهترین فیلم هم هستند که مهم‌ترین سیمرغ جشنواره محسوب می‌شود. نکته عجیب در این مورد نامزد نشدن محمدحسین مهدویان، یکی از موفق‌ترین کارگردان‌های چند سال اخیر سینمای ایران، است که با «شیشلیک» در جشنواره حضور داشت. ضمن اینکه ارسلان امیری، برای «زالاوا»، هم‌زمان نامزد سیمرغ بهترین کارگردان فیلم‌اولی و بهترین کارگردانی شده که دقیقا مشخص نیست این اتفاق با چه رویکردی رخ داده است.