محمد عنبرسوز | شهرآرانیوز - در روز‌هایی که نمایش فیلم‌های تازه ایرانی به یک امر کمیاب تبدیل شده و مخاطبان آثار نمایشی با سریال‌های شبکه نمایش خانگی خودشان را سرگرم می‌کنند، «جنون» ساخته کامران قدکچیان از معدود آثار سینمایی است که راه اکران را در پیش گرفته و به واسطه روز‌های خلوت اکران آنلاین، از سوی مردم دیده شده است.
این فیلم که در گونه وحشت تولید شده، آخرین اثر قدکچیان نیست و از زمان تولیدش حدود چهار سال می‌گذرد؛ یعنی قبل از «جانان» اثر آخر این فیلم ساز باسابقه. «جنون» به لحاظ فرمی و ملاک‌های ارزش گذاری سینمای ایران اوضاع چندان خوبی ندارد و اگر خوش بینانه هم به آن نگاه کنیم، فیلم متوسطی لقب می‌گیرد. این فیلم اما، به چند دلیل می‌تواند برای سینمادوستان ایرانی درخور توجه باشد. در این مطلب نگاهی داریم به امکانات و محدودیت‌های «جنون».
اگر اهل سینمای کلاسیک باشید، شاید شنیدن عنوان «جنون» برای یک فیلم، شما را به یاد اثر شاخص آلفرد هیچکاک، فیلم ساز افسانه‌ای قرن بیستم، بیندازد. به نظر نمی‌رسد که انتخاب چنین اسمی برای یک فیلم متوسط ایرانی که در ژانر شباهت‌هایی با اثر اصلی دارد، چندان مناسب باشد؛ زیرا «جنون» قدکچیان نه گامی رو به جلو در سینما برمی دارد و اثر هیچکاک را به روزرسانی می‌کند، نه می‌تواند در حدی باشد که ادای دینی به جایگاه این غول سینمای کلاسیک و فیلم مهمش لقب گیرد. «جنون» با عنوان پرطمطراقش توقع مخاطب را بالا می‌برد و کارگردان را در نظر بیننده فردی مدعی جلوه می‌دهد؛ در حالی که اگر اسم ساده تری داشت، می‌توانست با کاهش انتظارات بیننده، منصفانه‌تر مورد قضاوت قرار گیرد.
گونه سینمایی فیلم‌های ترسناک، موسوم به ژانر وحشت، از مواردی است که سینمای ایران، در دهه‌های قبل، به آن بی اعتنا بوده و کمتر فیلمی با این گونه ساخته شده است. ژانر وحشت که در سینمای جهان بسیار محبوب و پرمخاطب است، در ایران نادیده گرفته شده؛ اما خوشبختانه چند سالی است که دوباره مورد توجه فیلم سازان ایرانی واقع شده و تولیدات درخوری در این گونه به مخاطبان عرضه شده اند.
شبکه نمایش خانگی در سال‌های اخیر سه عنوان سریال ژانر وحشت، به نام‌های «احضار»، «خواب زده» و «آن ها» را تولید و پخش کرده است. در سینما هم آثاری مثل «جنون» در رده پایین تولیدات اخیر ژانر وحشت قرار می‌گیرند، فیلمی مثل «آن شب» میان رده است و «زالاوا» ساخته ارسلان امیری اثر شاخص و بومی این ژانر به شمار می‌رود. کمترین فایده رونق و تکثر تولیدات گونه وحشت این است که تنوع را به سینمای ایران اضافه می‌کند؛ ضمن اینکه به طور کلی جامعه شرقی و سنتی ایران می‌تواند بستر مناسبی برای تولید آثار اصیل در گونه ترسناک باشد.
«جنون» به لحاظ شاخصه‌های اجرایی تحت تأثیر گونه وحشت هالیوود قرار دارد و کمتر خصلت بومی مهمی در آن به چشم می‌خورد. انتخاب لوکیشین خانه قدیمی و آن اتاقک چوبی عنصر اصلی بیشتر فیلم‌های ترسناک هالیوود است که برای یک خانواده ایرانی سه نفره با سبک زندگی شهری، چندان کارایی ندارد. استفاده از شاخصه دختر خردسال برای تظاهر به تسخیر شدن هم شاخصه کلاسیک سینمای وحشت است که برخی پلان‌های فیلم سعی دارند احتمالش را قوی جلوه دهند. شیوه فیلم برداری هم با کمترین خلاقیتی پیش می‌رود و تابع الگو‌های رایج دوربین در سینمای وحشت جهان است. ساخت موسیقی فیلم هم از جنس همان موسیقی دلهره آور فیلم‌های ترسناک خارجی است.
یکی از معدود نکات درخور توجه «جنون»، فیلم نامه قصه گوی آن است. نویسنده این اثر سعی کرده روابط علی و معلولی را به شکل اصولی در متن رعایت کند و از همین روست که درباره گذشته افراد، روابط آن‌ها و نیز توضیحاتی درباره مراسم زار اطلاعاتی به ما می‌دهد. با این همه، «جنون» بسیار دیر شروع می‌شود و وقت زیادی را در آغاز کار هدر می‌کند. در نیمه دوم و پس از مشخص شدن هویت شخصیت برسات هم، فیلم دچار نوعی افت ریتم می‌شود و نمی‌تواند ضرباهنگ خود را با انتظار مخاطب تنظیم کند. با این همه، همین که «جنون» سعی می‌کند در کنار ترساندن مخاطب پیامی ضمنی برای طرح و قصه‌ای برای تعریف کردن هم داشته باشد، خودش یک گام رو به جلو است.
ایفای نقش اصلی فیلم «جنون» بر عهده میترا حجار قرار گرفته که این بازیگر مشهدی هم اجرای به نسبت باکیفیتی از خود به نمایش می‌گذارد. حجار که سابقه‌ای طولانی در بازیگری دارد و تجربه نقش آفرینی در آثار مهم سینمای ایران را داشته، در سال‌های اخیر تا حدی از روز‌های اوجش فاصله داشته؛ اما باز هم می‌تواند نقش غزل را با استانداردی بالاتر از کلیت فیلم مقابل دوربین ببرد، هرچند که در چند برهه حساس از فیلم، نمی‌تواند ترس را به خوبی در چهره اش منعکس کند. کامبیز دیرباز در نقش امیر یک افسر پلیس است که شمایلی تیپ گونه و پیش بینی شده دارد و همین ناپختگی شخصیت باعث می‌شود نتواند توقعات مخاطب را برآورده کند. آشا محرابی، قربان نجفی و مجید جعفری دیگر بازیگران این فیلم هستند که همگی بازی‌هایی پایین‌تر از سطح متوسط ارائه داده اند.
جعبه فیلم‌ها