حضرت فاطمه معصومه (س) مرآت و مظهر حضرت فاطمه زهرا (س) است و همه مؤمنان در حرم کریمه اهل بیت (س) میهمان و زائر حضرت زهرا (س) هستند. سالروز ولادت حضرت فاطمه معصومه (س)، دختر گرامی امام موسی کاظم (ع)، با عنوان روز «دختر» نام گذاری شده است. همه ساله مردم ما این روز بزرگ را ارج می‌نهند.
امید حسینی نژاد | شهرآرانیوز - انسان موجودی است که هم صعود، ارتقا و پروازش و هم سقوط و به زمین خوردنش محدودیتی ندارد. مقصد انسان تا اسماء الحسنای پروردگار و ذات ربوبی ادامه پیدا می‌کند. انسان اگر در صراط مستقیم قرار گیرد و هدایت الهی را بپذیرد آیت عظمی و کبری و مظهر صفات، جلال و کمال الهی می‌شود. در مقابل اگر انسان از مسیر مستقیم خارج شد و هدایت الهی را نپذیرفت به اسفل السافلین سقوط کرده و مغضوب درگاه الهی خواهد شد.
خداوند بشر را سر دو راهی قرار داده تا خود با اختیار مسیر صحیح را انتخاب کند و در این مسیر چراغ‌هایی را نیز روشن کرده است. اگر انسان در مسیر الهی گام بردارد و خود را خرج خدا کند، خداوند نیز او را از اصحاب ربوبی خود قرار داده و این فرد همچون شهدا به مقام عندربی نائل می‌شود. انسان متقی به جایی می‌رسد که خداوند به او سلام می‌کند و می‌فرماید «سَلامٌ قَوْلاً مِنْ رَبّ رَحِیم» و جایگاه او را بهشت قرار می‌دهد. انسان مؤمن به صورتی زندگی می‌کند که وقتی مرگش فرا می‌رسد، مرگ آغاز راحتی اوست و از همه وابستگی‌ها رها می‌شود. چهار زن مؤمنه در قرآن معرفی می‌کند که به مقام قرب و کمال رسیدند. این زنان آسیه، مریم، خدیجه و فاطمه سلام الله علیهما هستند که برترین آن‌ها حضرت زهرا سلام الله علی‌ها مادر ولایت و امامت، حقیقت پیامبر، قلب تپنده عالم امکان، آیت تمام نمای صفات جلال و جمال الهی، ام الکتاب است.
حضرت فاطمه معصومه (س) نیز مرآت و مظهر حضرت فاطمه زهرا (س) است و همه مؤمنان در حرم کریمه اهل بیت (س) میهمان و زائر حضرت زهرا (س) هستند.
حضرت فاطمه معصومه (س) به قم آمد تا پرچم ایمان، جهاد، تقوا و تشیع را در ایران بگستراند و به عزت وجود این بانوی بزرگوار علما، مراجع و بزرگانی در این خاک تربیت شده، حوزه‌های علمیه دایر شد و انقلاب اسلامی از قم جوانه زده و به جهان صادر شد. ایشان دارای مقام، ولی اللهی است و خصایص ولایت علوی و عصمت فاطمی در کریمه اهل بیت (س) وجود دارد. فاطمه معصومه سلام الله علی‌ها یک امت، یک جهان و یک حقیقت تمام است.
سالروز ولادت حضرت فاطمه معصومه (س)، دختر گرامی امام موسی کاظم (ع)، با عنوان روز «دختر» نام گذاری شده است. همه ساله مردم ما این روز بزرگ را ارج می‌نهند. شخصیت والای حضرت معصومه (س) در طول تاریخ مورد توجه اندیشمندان اسلامی بوده است. هجرت ایشان به خراسان برای دیدار با برادرشان، امام رضا (ع) و توقف در شهر قم سبب شد تا شیعیان حاضر در این شهر گرد وجود نورانی دختر بزرگوار امام کاظم (ع) جمع شوند. حضور حضرت معصومه در این شهر سبب تحولات بزرگی در میان اندیشمندان شهر قم شد و تا به امروز اثرات مثبت این اتفاق در میان رهروان راستین شیعی دیده می‌شود. هم اکنون قم به عنوان شهری ممتاز از نظر علم و اندیشه در بین شهر‌های تمدن اسلامی معرفی می‌شود.
سیری در زندگانی حضرت فاطمه معصومه (س)
بی شک اهل بیت پیامبر (ص) چهره‌های پرفروغی به جهانیان عرضه کرده اند و نامشان مانند ستارگان درخشان در آسمان فضایل می‌درخشد. درخشان‌ترین ستاره در میان بانوان هفتمین منظومه ولایت، فاطمه فرزند موسی بن جعفر (ع) است؛ بانویی که سال هاست تشنگان معرفت از حریمش، زلال ایمان می‌نوشند و عارفان با گذر بر زندگی فرزانه اش و درک لحظه‌های آسمانی شدنش، در‌های عروج را به روی خود می‌گشایند و بوی وصال را در گستره زمین منتشر می‌کنند.
حضرت معصومه (س) یکی از بانوان با فضیلت و با شخصیت خاندان اهل بیت (ع) است. پدر بزرگوار او حضرت «موسی بن جعفر» امام هفتم شیعیان و مادر گرامی حضرت معصومه «نجمه» مادر بزرگوار امام رضا (ع) است. نجمه از بانوان با فضیلت و از اسوههای تقوا و شرافت و از زنان کم نظیر تاریخ بشر است. امام صادق (ع) به ولادت چنین بانویى بشارت داده بود، بنابراین پس از آنکه حضرت فاطمه معصومه (س) دیده به جهان گشود، آن روز براى حضرت نجمه (س) و حضرت رضا (ع) روز شادى و سرور وصف ناپذیر و روز مهمى از ایام ا... بود.
ولادت آن حضرت را در مدینه در سال ۱۷۳ نقل می‌کنند. حضرت فاطمه معصومه (س) بعد از امام رضا (ع) از دیگر فرزندان حضرت موسی بن جعفر (ع) فاضلتر و دارای مقامی شامختر است. با گذشت ایام، حضرت معصومه (س) دوران خردسالی را پشت سر گذاشت. در این سالها محل رشد آن حضرت خاندانی بود که او را با دریایی از علم و معرفت رو به رو ساخت. این بانوی بزرگوار، از همان آغاز، در محیطی پرورش یافت که پدر و مادر و فرزندان، همه به فضایل اخلاقی آراسته بودند.
عبادت و زهد، پارسایی و تقوا، راستگویی و بردباری، استقامت در برابر ناملایمات، بخشندگی و پاکدامنی و نیز یاد خدا، از صفات برجسته این خاندان پاک سیرت و نیکو سرشت محسوب می‌شود. پدران این خاندان، همه برگزیدگان و پیشوایان هدایت، گوهر‌های تابناک امامت و سکان داران کشتی انسانیت بودند. دیرى نپایید که در همان سنین کودکى، حضرت معصومه (س) با مصیبت شهادت پدر گرامى خود در حبس هارون و در شهر بغداد روبه رو شدند، بنابراین از آن پس تحت مراقبت و تربیت برادر بزرگوارش على بن موسى الرضا (ع) بزرگ شدند. در سال ۲۰۰ هجری قمری در پى اصرار و تهدید مأمون عباسى، سفر تبعیدگونه حضرت رضا (ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون اینکه کسى از بستگان و اهل بیت خود را همراه ببرند راهى خراسان شدند.
هجرت حضرت معصومه (س) آغازی برای تحولی بزرگ
یک سال بعد از هجرت برادر، حضرت معصومه (س) به شوق دیدار برادر به همراه عده اى از برادران و برادرزاده‌ها به طرف خراسان حرکت کردند و در هر شهر و محلى از طرف مردم با استقبال روبه رو شدند. اینجا بود که آن حضرت نیز همچون عمه بزرگوارشان حضرت زینب (س) پیام مظلومیت و غربت برادر گرامى شان را به مردم مؤمن و مسلمان مى رساندند و مخالفت خود و اهل بیت (ع) را با حکومت حیله گر بنى عباس اظهار مى فرمودند، بدین جهت تا کاروان حضرت به شهر ساوه رسید، عده اى از مخالفان اهل بیت (ع) که از پشتیبانى مأموران حکومت برخوردار بودند، سر راه را گرفتند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند. در نتیجه تقریبا همه مردان کاروان به شهادت رسیدند، حتى بنابر نقلى حضرت معصومه (س) را نیز مسموم کردند. به هر حال یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه بیمار شدند و، چون دیگر امکان ادامه راه به طرف خراسان نبود قصد شهر قم را کرده و سؤال فرمودند: از این شهر (ساوه) تا قم چند فرسخ راه است؟ جواب دادند، ده فرسخ. فرمود مرا به شهر قم ببرید، زیرا از پدرم شنیدم که مى فرمود، شهر قم مرکز شیعیان ما است.
بزرگان شهر قم وقتى از این خبر مسرت بخش مطلع شدند به استقبال آن حضرت شتافتند، در حالى که «موسى بن خزرج» بزرگ خاندان اشعرى زمام ناقه آن حضرت را به دوش مى کشید و جمع کثیرى از مردم پیاده و سواره گرداگرد کجاوه حضرت در حرکت بودند، حدودا روز ۲۳ ربیع الاول سال ۲۰۱ هـجری حضرت معصومه (س) وارد شهر مقدس قم شدند. آن بزرگوار به مدت ۱۷ روز در این شهر در محلى که امروز «میدان میر» نامیده مى شود، زندگى کردند و در این مدت مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار متعال بودند. هم اکنون محل عبادت آن حضرت حجره اى است در مدرسه بیت النور که محل ارادتمندان آن حضرت است.
نکاتی ناب از سیره حضرت فاطمه معصومه (س)
حضرت معصومه (س) که ملقب به کریمه اهل بیت است، در طهارت نفس و پاکدامنی، شأن و مقامی والا داشت. برخورداری از اخلاق حسنه و آراستگی به صفاتی، چون متانت، صبر و استقامت از دلایل فخامت و عظمت شخصیت آن حضرت سلام الله علی‌ها است. در اینجا به بیان سه روایت از معصومان درباره سیره آن حضرت می‌پردازیم.
امام صادق (ع) در زمانی که هنوز مادر امام موسى بن جعفر (ع) به ایشان باردار نشده بودند، مى فرماید: «خدا داراى حرمى است که آن مکه است و پیامبرش هم حرمى دارد که مدینه است و امیرمؤمنین هم حرمى دارد که کوفه است و ما هم داراى حرمى هستیم که قم است و به زودى بانویى از فرزند من آنجا دفن مى شود که نامش فاطمه است. هرکسى او را زیارت کند بهشت بر او واجب مى شود.» (بحار الانوار ج ۵۷؛ ۲۱۶)
امام رضا (ع) نیز درباره زیارت بارگاه خواهرشان می‌فرمایند: «هرکس او (حضرت فاطمه معصومه) را زیارت کند، بهشت بر او واجب می‌گردد.» (همان ج ۴۸ صص ۳۱۶ و ۳۱۷)
امام جواد (ع) نیز درباره عمه خود مى فرمایند: «کسى که آرامگاه عمه ام را در قم زیارت کند، پاداش او بهشت است.» (همان؛ ج ۹۹؛ ۲۶۵)
حضرت فاطمه معصومه (س)، علاوه بر شأن و منزلت والایی که نزد امامان و مردم داشتند، خود راوی حدیث بودند. همان طور که در کتاب پرارج «الغدیر»، به روایتی که در سلسله راویان آن نام ایشان نیز هست، اشاره شده، یا در ذیل احادیثی نام حضرت معصومه (س) نیز ذکر شده است.
حضرت معصومه (س) در زبان دانشمندان و فقیهان گران قدر شیعه، به لقب «کریمه اهل بیت (ع)» یاد می‌شود. از میان بانوان اهل بیت (ع)، این نام زیبا تنها به آن حضرت اختصاص یافته است. به طور کلی، سه زیارت نامه حضرت معصومه (س) ذکر شده که یکی از آن‌ها مشهور و دو تای دیگر غیر مشهور است. اسامی و لقب‌هایی که برای حضرت معصومه (س) در دو زیارت نامه غیر مشهور ذکر شده؛ به قرار ذیل است: طاهره (پاکیزه)، حمیده (ستوده)؛ بِرّه (نیکوکار)؛ رشیده(حد یافته)؛ تقّیه (پرهیزگار)؛ رضّیه (خشنود از خدا)؛ مرضیه (مورد رضایت خدا)؛ سیده صدیقه (بانوی بسیار راستگو)؛ سیده رضیّه مرضّیه (بانوی خشنود خدا و مورد رضای او)؛ سیدةُ نساء العالمین (سرور زنان عالم).
همچنین محدثه و عابده از صفات و القابی است که برای حضرت معصومه (س) بیان شده است. بالاترین جایگاه شفاعت، از آن رسول گرامی اسلام (ص) است که در قرآن کریم، از آن به «مقام محمود» تعبیر شده است. همین طور دو تن از بانوان خاندان رسول مکرم اسلام، شفاعت گسترده‌ای دارند که بسیار وسیع و جهان شمول است و می‌تواند همه اهالی محشر را فرا گیرد. این دو بانوی عالی قدر، صدیقه اطهر، حضرت فاطمه زهرا (س) و شفیعه روز جزا، حضرت فاطمه معصومه (س) هستند. درباره شفاعت گسترده حضرت زهرا (س) همین بس که شفاعت، مهریه آن حضرت است و به هنگام ازدواج، پیک وحی طاقه ابریشمی از سوی پروردگار آورد که در آن، جمله «خداوند مهریه فاطمه زهرا را، شفاعت گنهکاران از امت محمد (ص) قرار داد.»، این حدیث از طریق اهل سنت نیز نقل شده است. پس از فاطمه زهرا (س) از بابت گستردگی شفاعت، هیج بانویی به شفیعه محشر، حضرت معصومه (س) نمی‌رسد. بر همین اساس است که حضرت امام جعفر صادق (ع) فرمودند: «با شفاعت او، همه شیعیان ما وارد بهشت می‌شوند.»
بانوی کرامت، الگوی دختران جامعه ما
با توجه به سیره اخلاقی حضرت معصومه (س) می‌توان شاخصه‌های مهمی برای زن و دختر مسلمان برشمرد؛ نخست معرفت و شناخت نسبت به خدای خود و تکلیفی است که برگردن او نهاده شده است و اینکه بداند هدف از خلقت او چه بوده است که همین شناخت مسیر و هدف می‌تواند دختران جامعه ما را از بحران‌ها و نگرانی‌های موجود نجات بدهد. محبت و عاشقی اتفاقا یکی از ویژگی‌های اصلی شخصیت حضرت معصومه (س) است، به خدا عشق می‌ورزد، با او مناجات عاشقانه می‌کند و اشک می‌ریزد و اصلا همین محبت بود که ایشان را از مدینه به سمت خراسان کشید که البته این دیدار اتفاق نیفتاد و توفیقی بزرگ برای مردم قم پیش آمد تا از این شخصیت الهی میزبانی کنند؛ یکی از الطاف الهی به دختران محبت به نیکی‌ها و زیبایی‌ها و لطافت وجودی است.
مقامی که حضرت معصومه (س) به آن دست پیدا کرد اکتسابی بود، زیرا ایشان معصوم نبودند، بنابراین دختران جامعه ما با الگوگیری از این بانوی کرامت می‌توانند در مسیر ایشان قدم گذاشته و مقرب درگاه الهی شوند. اگر محبت و معرفت واقعی الهی در وجود دختر و زن جامعه اسلامی نمود پیدا کرد، اطاعت به وجود می‌آید که حضرت معصومه (س) نیز به خاطر اطاعت محض از خداوند مقام پیدا کرد و، چون به خدا متصل شد ما برای ایشان ارزش قائلیم و حضرت رضا (ع) نیز آن مقام‌های بزرگ را به همین دلیل برای خواهر بزرگوارشان بیان کرده است.