عظیم زاده | شهرآرانیوز؛ رسانه‌های مکتوب و غیرمکتوب، شبکه‌های اجتماعی و گپ و گعده‌های مان با یکدیگر، این روز‌ها پیرامون یک محور می‌چرخد: طرح صیانت از فضای مجازی. طرحی که بعد از تصویب به وسیله نمایندگان مجلس موجی از انتقاد‌ها را در پی داشت و بسیاری از روزنامه‌ها هم یادداشت‌ها و مطالب زیادی را درباره چند و چون آن کار کردند.
در صدر تمام این انتقاد‌ها این نکته وجود داشت که با محدودیتی که این طرح برای کاربران ایجاد می‌کند، پس تکلیف بسیاری از افرادی که نان شبشان را از اینترنت در می‌آورند و کسب و کار‌های مجازی شان به ویژه در این روز‌های کرونایی تازه پا گرفته به کجا می‌رسد؟ آن هم در شرایطی که جایگزین مناسبی برای آن وجود ندارد و مورد‌های مشابه تا کنون مثل سروش هم با هدف جایگزینی به جای نرم افزار تلگرام پا به میدان گذاشتند سرنوشتشان کنار گذاشتن و حذف شدن بود.
مجموع واکنش‌های منفی که به این طرح وجود داشت، باعث شد تا محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در صفحه خود در اینستاگرام نکاتی را مطرح کند. او از این گفت که درباره تصمیم نمایندگان محترم مجلس در واگذار کردن طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی به کمیسیون، مطابق اصل ۸۵ قانون اساسی باید به چند نکته توجه شود که یکی از آن‌ها از این قرار است: مسدودسازی پلتفرم‌های پرکاربرد مانند اینستاگرام واتساپ، برنامه مجلس نیست و آن گونه که برخی مطرح می‌کنند در طرح مذکور وجود ندارد؛ در عین حال به نظر می‌رسد ابهامات و اشکالاتی در این باره وجود داشته باشد که ضروری است حین بررسی طرح، این موضوع بررسی و اصلاح شود.
قالیباف همچنین از این گفت که تصمیم گیری درباره این پلتفرم‌ها مانند اینستاگرام و واتساپ که ده‌ها میلیون نفر از آن‌ها استفاده می‌کنند و هزاران کسب و کار در آن‌ها جریان دارد از اهمیت زیادی برخوردار است و پیچیدگی‌های فراوانی دارد و باید درباره آن‌ها متغیر‌های زیادی را مدنظر قرار داد.
او این نکات را در جریان نامه‌ای که در پاسخ به انتقاد رضا کیانیان هم نوشت، بیان کرده بود. اینکه اینستاگرام و واتسآپ و دیگر پلتفرم‌های پرکاربرد که کسب و کار‌های مردم در آن‌ها تعریف شده، نیست.
صحبت از طرح صیانت شنبه شب ۹ مرداد با حضور سیدعباس مرادی، یکی از مدافعان این طرح، دوباره به صداوسیما کشیده شد. صحبت‌هایی که به نظر می‌رسید در نقطه مقابل صحبت‌های رئیس مجلس قرار دارد و از محدودیت حتمی این داستان سخن گفته است. او در بخشی از صحبت هایش از این گفت که «هدف طرح صیانت این است که پلتفرمی امن ایجاد شود تا زمینه مهاجرت کاربر ایرانی به نمونه داخلی فراهم شود.»
ضمن اینکه بیان کرد: «فعلا هیچ مشابهی با اینستاگرام وجود ندارد، اما در طرح صیانت می‌توان یک مشابه اینستاگرامی با همان امکانات فراهم کرد.» که تلویحا از عنوان ایسنتاگرام پلاس استفاده کرد. او همچنین از این گفت که «فیلترینگی در کار نیست، ولی به طور قطع محدودیت هست مثلا محدودیت پهنای باند برای اینستاگرام.»
هم ز مان با این اتفاقات بحث‌های حاشیه‌ای دیگری هم به میان آمد. بحث‌هایی مثل اینترنت ماهواره‌ای و صحبت‌هایی نظیر اینکه آیا اصلا امکان استفاده از آن و تجهیزاتش در کشورمان وجود دارد یا نه؟ و مثل بسیاری از اوقات دیگر فضای مجازی را پر از نظرات مختلفی کرد که به نظر بسیاری از آن‌ها غیرکارشناسانه به نظر می‌رسید، حتی در برخی از شبکه‌های اجتماعی عکس‌هایی از تعدادی کابل و تجهیزات و دم و دستگاه‌های این مدلی هم بین برخی از کاربران دست به دست می‌شد با این ادعا که تجهیزات موردنیاز برای استفاده از اینترنت ماهواره‌ای است.
حتی کاربران زیادی در این باره توییت هم زدند و سعی کردند اطلاعاتی در اختیار دیگران قرار بدهند نظیر اینکه: «آنتن اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به محض روشن شدن به صورت اتوماتیک روی ماهواره موردنظر قرار می‌گیرد. این آنتن مدام در حال کنترل کردن بهترین سیگنال و دریافت آن است.»
در مقابل البته کاربران بسیاری هم بودند که از ناممکن بودن این اتفاق سخن به میان آوردند و گفتند: «به اینترنت ماهواره‌ای دل خوش نکنید.» یا «اینا همش کلاهبرداریه.» یا اینکه: «اصلا با فرض اینکه هم ممکنه و هم میسر، می‌دونید هزینش چقدره؟»
به هر حال، آنچه مشخص است این است که هم زمان با صحبت‌هایی که درباره طرح صیانت مطرح شده، بحث اینترنت ماهواره‌ای هم داغ شده و این سؤال اساسی را برای خیلی‌ها مطرح کرده است که آیا استفاده از اینترنت ماهواره‌ای یا استارلینک به عنوان یکی از سرویس‌های ارائه دهنده آن، در کشورمان ممکن است یا خیر؟
در همین باره یکی از خبرنگاران دست به توییت شده بود و نوشت: «هم اکنون استارلینک برای اینکه اینترنت ارائه کند به ایستگاه‌های زمینی نیاز دارد که این ایستگاه‌ها اینترنت را به ماهواره می‌دهند و ماهواره اینترنت را به مصرف کننده. ایستگاه‌هایی که حتی در اروپا هم کم هستند. داشتن ایستگاه‌های زمینی یک نیاز اساسی استارلینک است و اگر ایستگاه زمینی وجود نداشته باشد امکان ارائه سرویس وجود ندارد. پس لطفا پولتون رو نرین بریزین تو جیب کلاهبردارها.»