سیدمحمدرضا هاشمی | شهرآرانیوز؛ با سقوط کابل و مشکلاتی که پس از آن برای مردم افغانستان به خصوص فرهنگیان این کشور ایجاد شد، مردم ایران و نخبگان فرهنگی و هنری کشورمان مثل همیشه در کنار برادران و خواهران هم زبان افغانستانی خود ایستادند و حمایت خود را از مردم این کشور ابراز کردند.
بازیگران، فعالان حوزه موسیقی و هنرمندان رشته‌های مختلف هنری در یک سو و فرهیختگان دانشگاهی و فرهنگی در سوی دیگر از مردم و نخبگان افغانستانی حمایت کردند. دانشگاه‌هایی مثل دانشگاه تهران، دانشگاه بوشهر و دانشگاه صنعتی امیرکبیر با انتشار بیانیه‌هایی با اعلام حمایت خود از جامعه علمی افغانستان و دانشگاهیان افغانستان شرایط ویژه‌ای را برای جذب بیشتر دانشجویان افغانستانی اعلام کردند.
خراسان و چهره‌های فرهنگی، علمی و دانشگاهی آن نیز همچون گذشته تمام قد در پشت مردم افغانستان ایستاده اند. در این بین دکتر محمدجعفر یاحقی، استاد گروه زبان و ادب فارسی دانشگاه فردوسی مشهد و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی چندی پیش در نامه‌ای به غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، پیشنهاد داده است که با ایجاد یک مرکز تحقیقات زبان فارسی زیر نظر فرهنگستان، از ظرفیت مهاجران نخبه کشور افغانستان در پاسداری از زبان فارسی بهره ببرند.
در این نامه آمده است: «می گویند «وطن»، مادر دوم هر انسانی است، اما در چند سال اخیر افزایش تنش ها، تغییرات اقلیمی و آب و هوایی و ادامه جنگ موجب شده تا برخی مام وطن را رها کرده و رنج سفر را به امید زندگی بهتر به جان بخرند. زندگی که در آن خبری از هراس و جنگ وجود نداشته باشد. موج مهاجرت‌ها در سال‌های اخیر رشد فزاینده‌ای داشته و بنا بر آمار‌ها گفته می‌شود که در چند سال اخیر (به ویژه در سال ۲۰۱۶) جهان شاهد بیشترین میزان مهاجرت پس از جنگ جهانی دوم بوده است.
در میان برخی از ملت‌ها مانند افغانستانی ها، «مهاجرت» کلمه غریبی نیست. واژه‌ای است آشنا که با خود برای بسیاری تداعی کننده خاطرات متعددی است. بسیاری از آن‌ها با این واژه دردآشنا مأنوس بوده اند. روز‌ها جاده‌های جهان را طی کرده و ایستگاه‌های قطار را گشته اند تا طفلی به نام شادی و صلح را بیابند.»
افغانستان در چند دهه گذشته پیوسته شاهد مهاجرت‌های متعدد بوده است، اما در این میان آنچه کمتر به چشم آمده و مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از ظرفیت فارسی زبانان و نخبگان و پژوهشگران این حوزه است، یاحقی در بخشی از این نامه نوشته است: «آیا زمان آن نرسیده به میان داری فرهنگستان و با حمایت دانشگاه‌های کشور تنی چند از بی پناهان افغانستانی را زیر چتر حمایت خود بگیریم تا در فرصت مقتضی، پس از آنکه ان شاءا... اوضاع در این کشور آرام شد، آن‌ها را به عنوان سرباز زبان و فرهنگ فارسی به هرات و کابل و مزار و نیمروز و قندهار باز پس بفرستیم؟
من پیشنهاد می‌کنم بیاییم در خراسان با کمک دانشگاه فردوسی یک مرکز تحقیقات زبان فارسی زیر نظر فرهنگستان (همانند مرکز پژوهشی شهریار) راه بیندازیم و تنی چند از این آوارگان دانشمند را به کار بگماریم و نشان بدهیم که دلسوز ایران و فرهنگ سربلند ایرانی هستیم.
در بخشی از این نامه پیشنهاد شده است: «وزارت علوم در چند دانشگاه بزرگ کشور بخش‌های افغانستان شناسی و مراکز تحقیقات زبان‌ها و لهجه‌های خراسان بزرگ (به شمول همه نواحی افغانستان) ایجاد کند تا گروهی از این معلمان آواره زبان فارسی از داخل افغانستان را گرد آورد و به کار بگیرد. نظام ما که حامی مستضعفان و پشت و پناه مسلمانان در جا‌های دور هست حق همسایگی و هم دینی و هم زبانی و هم فرهنگی را به جای آورد و به یاری مستضعفان فرهنگی همسایه بشتابد. به خدا قسم صدای هَل مِن ناصِر یَنصُرنی معلمان زبان فارسی افغانستان گوش فلک را کر کرده است.»
این درحالی است که استفاده از ظرفیت جامعه نخبگان و اهل فرهنگ افغانستان پیش‌تر نیز از سوی برخی دیگر از اهالی فکر و فرهنگ ارائه شده است.
محمدکاظم کاظمی، شاعر و پژوهشگر افغانستانی در یادداشتی نوشته بود: «پیشنهاد من به دستگاه‌های دخیل در امور افغانستان این است که تا دیر نشده و این جمع کیفی و نخبه افغانستان روانه کشور‌های دور نشده و یا به دامن دشمنان ما و شما نیفتاده اند، آنان را زیر چتر حمایت بگیرید. تعدادشان در قیاس با تعداد کل مهاجران زیاد نیست، ولی بازده کیفی آنان برای هر دو کشور قابل توجه خواهد بود.»