برنامه‌ریزی و اتحاد؛ راز موفقیت تیم ملی فوتسال افغانستان مفتی نور ولی محسود، رهبر طالبان پاکستانی در حمله هوایی کابل کشته شد (۱۷ مهرماه ۱۴۰۴) حمله هوایی در کابل | منابع خبری از انفجار یک خودروی لندکروزر در نقطه استراتژیک شهر کابل خبر می‌دهند (۱۷ مهر ۱۴۰۴) نتیجه بازی تیم‌های ملی فوتبال افغانستان و پاکستان (۱۷ مهر ۱۴۰۴) اطلاعیه وزارت کشور درباره تمدید کارت‌های موقت اتباع خارجی شماره ۱ تا ۴+ جزئیات (۱۷ مهرماه ۱۴۰۴) قیمت امروز پول افغانی (پنجشنبه هفدهم مهرماه ۱۴۰۴) تقویت همکاری ایران و افغانستان در حوزه بهداشت و درمان نماینده طالبان در قطر: اظهارات ترامپ درباره بگرام سوءتفاهم بود | ما خواستار به‌رسمیت‌شناخته‌شدن از سوی هند هستیم اولین سفر یک مقام ارشد طالبان به هند | دهلی‌نو میزبان متقی برای گفت‌وگوهای دوجانبه مشکل ویزا حل شد، تیم ملی فوتبال افغانستان به پاکستان می‌رود تأکید والی هرات بر استفاده از ظرفیت راه‌آهن خواف - هرات برای تسهیل در واردات محصولات نفتی قیمت امروز پول افغانی (چهارشنبه شانزدهم مهرماه ۱۴۰۴) دیدار لاوروف و متقی در مسکو بهرامی: حضور نظامی خارجی در افغانستان به تقویت گروه‌های افراطی انجامید تاکید بر حمایت از افغانستان مستقل در بیانیه پایانی مشترک فرمت مسکو مقام سازمان ملل متحد از خدمات ایران برای مهاجران قدردانی کرد وزیر خارجه طالبان: افغان‌ها حضور خارجی‌ها را در خاک خود تحمل نمی‌کنند + فیلم طالبان اینستاگرام را در افغانستان فیلتر کرد (۱۵ مهرماه ۱۴۰۴) لاوروف: استقرار زیرساخت‌های نظامی کشور‌های ثالث در افغانستان غیرقابل قبول است هفتمین نشست فرمت مسکو با دستورکار ویژه امنیت افغانستان آغاز شد تعیین تابعیت فرزندان اتباع خارجی متولد ایران برعهده وزارت امور خارجه است
سرخط خبرها

در نسبت حکمت و داستان

  • کد خبر: ۶۷۴۱۳
  • ۲۷ ارديبهشت ۱۴۰۰ - ۱۰:۵۶
در نسبت حکمت و داستان
محمدکاظم کاظمی‌- ‌شاعر و نویسنده افغانستانی

نمی‌دانم کدام‌یک از بزرگان در کتابی نوشته بود که درباره صفت «حکیم» به فردوسی اجحاف شده است، از این نظر که این صفت را به شمار زیادی از شاعران دیگر هم اطلاق کرده‌اند که شعرشان بهره‌ای از حکمت ندارد؛ از «حکیم عنصری» بگیر تا «حکیم انوری».

در واقع باید این صفت را به شاعرانی اطلاق کرد که جان‌مایه اصلی شعرشان خردورزی است؛ هم حکمت نظری (یعنی عقاید) در آثارشان جلوه دارد و هم حکمت عملی یا اخلاق. کسانی مثل ناصرخسرو و فردوسی. در کار این دو شاعر در واقع بیشتر «عقل» است که سیطره می‌یابد تا «نقل».

البته این حکمت‌ها در آثار شاعران دیگر زبان فارسی هم جلوه دارد. منظومه مخزن‌الاسرار نظامی‌گنجوی درواقع منبع دانش و حکمت این شاعر است، ولی تفاوت مهم نظامی و فردوسی در این است که در شعر نظامی، بخش حکمت‌آمیز و بخش داستانی آثار او از هم جدا می‌شود. او در مخزن‌الاسرار یک حکیم است و در خسرو و شیرین یک شاعر داستان‌سرا. در شاهنامه فردوسی این حکمت در همه شاهنامه حضور و سیطره دارد و او حتی در قسمت‌های داستانی شاهنامه هم مسیر حکمت را می‌پیماید. شخصیت‌پردازی‌ها حکیمانه است، گفت‌وگوها حکیمانه است، رفتارها حکیمانه است و درمجموع از این داستان‌ها، حتی داستان‌های حماسی و توصیف صحنه‌های جنگ هم ما درس‌های زندگی را می‌آموزیم.

در داستان رستم‌ و اسفندیار، پشوتن برادر اسفندیار یک فرد بسیار خردورز است و از همه رفتارهایش حکمت و اخلاق می‌بارد. درمقابل، گشتاسب شخصی است سبک‌سر و آزمند که فرزندش را به قربانگاه می‌فرستد. رفتارها و گفتارهای رستم در برابر اسفندیار سرشار از حکمت است و به این ترتیب با خواندن این داستان، ما بسیار آموزه‌های اخلاقی و انسانی از آن می‌گیریم که شاید با خواندن یک منظومه حکمت‌آمیز از یک شاعر دیگر به دست نیاوریم. همین‌طور است در دیگر داستان‌های شاهنامه.

حالا می‌خواهم به این اشاره کنم که اینکه ما بخش‌های حکمت‌آمیز و بخش‌های داستانی یا حماسی شاهنامه را از هم جدا کنیم هم خالی از تسامحی نیست. شاید درباره نظامی بشود چنین کرد، ولی در شاهنامه این حکمت در همه اثر پخش شده است. اتفاقا به نظر من این شکل کار بهتر است از اینکه شاعر در مقدمه داستان‌ها فصلی در حکمت و اخلاق بگوید و بعد وارد داستان شود و دیگر آن داستان از آن آموزه‌ها بی‌بهره باشد.

حالا با این وصف به نظر من قسمت داستانی شاهنامه برای ما ارجحیت دارد. چون در آنجا این حکمت نه به‌صورت مستقیم و موعظه‌وار، بلکه در قالب گفت‌وگوهای میان شخصیت‌ها، در صحنه‌آرایی‌ها و در توصیف کنش‌ها و رفتارهای اشخاص است که خود را نشان می‌دهد و طبیعتا تأثیر غیرمستقیم بیشتری دارد. شبیه تأثیر یک فیلم سینمایی حکیمانه و پرمعنی نسبت به یک سخنرانی حکیمانه.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->