محسن موسوی زاده | شهرآرانیوز؛ شیوع کرونا در اسفند ۱۳۹۸ و به دنبال آن محدودیت‌های مختلفی که به منظور جلوگیری از گسترش این ویروس اعمال شد، سبب ایجاد خسارت‌های شدید به بخش اقتصاد زیارت مشهد شد، به طوری که در مدت نزدیک به دو سال اخیر، بخشی از ظرفیت‌های خدمات دهی به زائران غیرفعال شده و موقعیت‌های شغلی زیادی در این بخش از بین رفته است. به عنوان نمونه در اوایل آبان یوسف بیدخوری، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی، به ایرنا گفت که شیوع ویروس کرونا حدود ۷۰هزار میلیارد ریال به بخش گردشگری و اشتغال این استان، خسارت وارد کرده است.
با این حال چندی است سرعت گرفتن روند واکسیناسیون در کشور و ازجمله مشهد سبب شده است بستر‌های افزایش سفر‌های زیارتی به پایتخت معنوی ایران گسترده‌تر شود. این مسئله سبب شده است در یک ماه اخیر میزان ورود زائران به مشهد افزایش بیابد. در همین زمینه براساس گزارش مرکز مدیریت راه‌های اداره کل راهداری و حمل ونقل جاده‌ای خراسان رضوی، تردد با خودرو‌های شخصی و ناوگان اتوبوسی در جاده‌ها افزایش یافته و این تردد‌ها درحال نزدیک شدن به پیش از شیوع کرونا در سال۱۳۹۸ است.
همچنین، روابط عمومی اداره کل فرودگاه‌های خراسان رضوی اعلام کرده است که در دو ماه مهر و آبان امسال، مجموع پرواز‌های ورودی و خروجی فرودگاه مشهد به روزانه حدود ۱۶۰پرواز رسیده که این میزان، پیش از شیوع کرونا، برابر با روزی ۱۸۰پرواز در حالت معمولی و روزی ۲۵۰پرواز در ایام شلوغی بوده است. درکنار این مسئله، تسهیل سفر زائران عراقی به مشهد نیز سبب شده است در یک ماه اخیر ورود زائران از این کشور به پایتخت معنوی ایران افزایش بیابد.
مشاهده خبرنگار شهرآرا از خیابان‌های اطراف حرم مطهر رضوی نشان می‌دهد که این روز‌ها بر تعداد زائران افزوده شده است. به عنوان نمونه همین سال گذشته بود که بخشی از کسبه بازاررضا (ع) به دلیل ناتوانی در پرداخت اجاره بهای فروشگاه خود، نتوانستند قرارداد‌های خودشان را با مالکان تمدید کنند. اما اکنون دوباره کسب وکار‌ها در این بازار قدیمی مشهد رونق نسبی گرفته است و واحد‌های صنفی درحال پر شدن به وسیله واحد‌های جدید هستند.
فروشندگان چندین واحد صنفی در این بازار در گفتگو با شهرآرا، می‌گویند که هرچند هنوز بازار مانند دوران قبل از کرونا نیست، اما نسبت به دوره قبلی اوج کرونا که بازار را به شدت خلوت کرده بود، بهتر شده و این امکان را فراهم کرده است تا برخی فروشگاه‌ها بتوانند به منظور پاسخ به نیاز زائران، اقدام به خرید کالا برای پر کردن فروشگاه خود بکنند.
بازار بزرگ مرکزی مشهد در نزدیکی چهارراه شهدا نیز این روز‌ها پذیرای تعداد بیشتری زائر است و با گشتی در آن می‌توان شاهد رفت وآمد بیشتر زائران بود. هرچند به گفته کاسبان، تورم فزاینده یک سال گذشته قدرت خرید زائران را کم کرده و همین مسئله سبب شده است آن‌ها در خرید سوغات محتاطانه‌تر عمل کنند، از طرف دیگر کسبه نیز سعی کرده اند با آوردن اجناس متنوع، سبد کالا‌های عرضه شده را متنوع کنند تا قشر‌های مختلف زائر، دست خالی از این بازار بیرون نروند. بخشی از کتاب فروش‌هایی منطقه هم که پیش از این کتاب عربی به زائران حوزه خلیج فارس عرضه می‌کردند، می‌گویند که این روز‌ها بر تعداد مشتریان آن‌ها افزوده شده است.
در خیابان طبرسی هم رفت وآمد به خصوص در فروشگاه‌هایی که منتهی به حرم مطهر رضوی است، بیشتر شده است و گشت کوتاهی در این فروشگاه‌ها نشان می‌دهد که زائران درحال بررسی فروشگاه‌ها برای خرید انواع سوغات در این خیابان هستند. علاوه بر این پرس وجوی خبرنگار شهرآرا از هتل‌های اطراف حرم مطهر نشان می‌دهد که برخی هتل‌ها این روز‌ها با حداکثر ظرفیت خود درحال فعالیت هستند و حتی برخی از آن‌ها از اکنون برای روز ولادت حضرت زینب (س) اتاق‌های خود را رزرو داده اند و جای خالی ندارند.
همچنین بررسی سایت‌های خدمت رسانی مسافرتی نشان می‌دهد که این روز‌ها دوباره تور‌های سفر به مشهد رونق گرفته است و حتی برخی سایت‌ها با عنوان‌هایی مانند سفر ارزان به مشهد، درصدد جذب مشتری هستند. برخی دیگر از سایت‌ها نیز از اکنون به استقبال ایام ولادت حضرت زینب (س) رفته اند و بسته‌های متنوع سفر به مشهد را به زائران ارائه می‌دهند. درمجموع کسبه اطراف حرم مطهر امام رضا (ع) معتقدند که فروکش کردن نسبی کرونا همراه با واکسیناسیون، فرصتی را برای مردمی که در دو سال گذشته تحت فشار کرونا بودند، فراهم کرده است تا با سفر زیارتی به مشهد، روحیه خود را بازیابی کنند.
رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی خراسان رضوی در گفتگو با شهرآرا، ضمن تایید افزایش ورود زائران از کشور‌های عربی به مشهد می‌گوید: سفر بدون ویزا بین ایران و عراق برای اتباع دو کشور از طریق مرز هوایی امکان پذیر شده که به افزایش ورود زائران عراقی به مشهد انجامیده است، به طوری که روزانه ۹ پرواز از عراق به مقصد مشهد انجام می‌گیرد.
سعید، ولی زاده می‌افزاید: علاوه بر این، بعد از شیوع کرونا محدودیت‌هایی برای سفر هوایی از کویت به ایران اعمال شده بود که این مشکلات اکنون از بین رفته و قرار است زائران کویتی نیز مستقیم به مشهد سفر کنند. این موضوع سبب شده است ورود زائران دیگر کشور‌های عربی خلیج فارس نیز به مشهد آسان شود.
وی ابراز امیدواری می‌کند که اقتصاد زیارت مشهد در ماه‌های آینده وارد دوران پساکرونا شود و دوباره رونق بگیرد. ولی زاده بیان می‌کند: افزایش ورود زائران به مشهد، سبب شده است ضریب اشغال برخی هتل‌ها در این شهر به ۸۰ درصد هم برسد.
رئیس هیئت مدیره جامعه حرفه‌ای هتل داران خراسان رضوی از افزایش ضریب اشغال هتل‌ها در مشهد خبر می‌دهدو به شهرآرا می‌گوید: به طور متوسط ضریب اشغال هتل‌ها در مشهد به بیش از ۴۰ درصد رسیده است که نسبت به دوران موج پنجم کرونا افزایش نشان می‌دهد. امیر سزاوار می‌افزاید: به تازگی ۶۰ هتل در مشهد که به دلیل مشکلات ناشی از کرونا تعطیل شده بودند، فعالیت خود را دوباره آغاز کرده اند و به منظور خدمات دهی به زائران درحال جذب نیرو هستند.
وی با اشاره به افزایش ورود زائران عرب به مشهد می‌گوید: اگر روند کنترل کرونا ادامه بیابد، بر تعداد زائران ورودی به مشهد افزوده می‌شود، با این حال باید توجه کرد که شهر ما ظرفیت‌های زیادی برای پذیرایی از زائرانی از نواحی مختلف دنیا دارد و نباید خودمان را محدود به پذیرش زائر از کشور‌های اطراف کنیم. ما می‌توانیم با فراهم کردن بستر‌های مناسب، زمینه سفر زائران به مشهد را از مناطق مختلف دنیا فراهم کنیم.
محمد قانعی از فعالان صنعت هتل داری هم به شهرآرا می‌گوید که اکنون میزان ورود زائران داخلی و خارجی به مشهد افزایش یافته است. او می‌گوید که این روز‌ها تبلیغات به منظور سفر‌های زیارتی به مشهد در کشور‌های عربی زیاد شده و حتی پای این تبلیغات به بحرین هم رسیده است، به طوری که در این کشور برخی آژانس‌های مسافرتی درحال تبلیغ تور‌هایی با عنوان «سفر به مشهد به زودی» هستند. او ابراز امیدواری می‌کند که با رونق بیشتر ورود زائران داخلی و خارجی، اقتصاد زیارت مشهد که ضربات شدیدی از کرونا خورده بود، دوباره احیا شده، بخشی از فرصت‌های شغلی ازدست رفته بازگردد.