هادی دقیق | شهرآرانیوز؛ زمستان به دلیل سرمای استخوان سوزش برای طبیعت گردی فصلی نامناسب است؛ اما در همین خراسان، طبیعت اجزایی دارد که به جز در این فصل سال، رفتن به آنجا دشواری‌های خاص خودش را دارد. طبیعت چهارفصل خراسان که از شمال تا جنوب آن کشیده شده است، دیدنی‌هایی نیز دارد که در فصل سرد سال، تازه گل از گلشان می‌شکفد.
کویر از اجزایی طبیعی است که هوای روز‌های زمستانش ملایم، ولی سوز شب هایش بی نهایت است. خراسان هم از این موضوع بی نصیب نیست و برخی از بهترین کویر‌ها و تپه‌های ماسه‌ای آن را اطراف شهرستان فردوس می‌توان یافت. شهرستان فردوس جدا از شهر تاریخی «تون» که جاذبه‌ای منحصربه فرد است، طبیعتی بی مانند دارد؛ به شکلی که شمال آن با وجود مناطق کوهپایه‌ای و مرتفع، آب وهوایی سرد دارد و جنوب آن به واسطه رسیدن به کویر مرکزی ایران، هوایی خشک و گرم دارد. در این یادداشت به دو کویر «پلند» در شمال و «سه قلعه» در جنوب فردوس سر می‌زنیم.
از شمال غرب فردوس جاده‌ای به سمت کلاته خور می‌رود که امتداد همین مسیر در چهل کیلومتری به منطقه گردشگری پلند می‌رسد. رفت و آمد در این مسیر به نسبت آسان و فقط بخش‌هایی از آن شوسه است؛ اما همین اندک جاده‌های غیرآسفالت باعث می‌شود رسیدن به پلند کمی زمان بر شود. در پلند، اما اقامتگاه‌های متعددی در یک مکان کوچک جمع شده اند تا فضای استراحت بازدیدکنندگان تپه‌های ماسه‌ای را فراهم کنند. شرق همین منطقه تپه‌های بلند ماسه‌ای مشخص است؛ تپه‌هایی که پرتعداد نیستند، ولی وسعت هرکدامشان آن قدر هست که مسافر کویر از دیدن این همه ماسه و گیاهانی که تک وتوک روی آن‌ها روییده اند، لذت ببرد.
جاذبه دیگر این منطقه، سنگ سوراخ است. رسیدن به سنگ‌سوراخ از جاده‌ای خاکی میسر است و اگر نقطه دقیق آن را ندانیم، ممکن است از کنار کوهی که روی لبه بالایی آن سوراخی به قطر بیست متر حفر شده است، به سادگی عبور کنیم. استفاده از نقشه، بهترین راه است و نشان شاخص سنگ سوراخ هم وجود زیپ لاین و پل معلق کنار آن است. چشم انداز تپه‌های ماسه‌ای پلند و سنگ سوراخ به دشت کنارشان هم بسیار زیباست. در رسیدن به سنگ‌سوراخ و گذشتن از آن هم تپه‌های شنی فراوانی دیده می‌شود که نمای صخره‌های خشک و گاه تیز منطقه را با انحنای نرم ماسه‌ای ملایم و دل پذیر می‌کند.
شگفتی دیگر فردوس، کویر زیبای سه قلعه است. برای رسیدن به شهر سه قلعه باید از جنوب فردوس راهی جاده بیرجند شویم. در ابتدای مسیر و پیش از رسیدن به سه قلعه نیز طبیعتی بی نظیر از مسافران کویر پذیرایی می‌کند؛ بی شک گذشتن از میان استپ‌هایی پر از درختان گز که بیشتر به جنگلی کوتاه شبیه است، پیش درآمد خوبی برای رصد آسمان و زمین کویر است. جالب اینکه حتی بافت تاریخی شهر سه قلعه هم بسیار دل نشین است و به این شهر کوچک کویری حسی می‌دهد که به راحتی در جایی دیگر نمی‌توان دید؛ اما گذشتن از سه قلعه زیبا به هوای رسیدن به کویر و نمکزار، عبور از شهر را آسان می‌کند.
جنوبی‌ترین میدان شهر، کویرنوردان را به جاده‌ای خاکی راهنمایی می‌کند که در تابلو‌ها رصدگاه و نمکزار نامیده شده است. از اول این مسیر تا نمکزارسی کیلومتر جاده خاکی است؛ سی کیلومتری کم ناهموار است و از ابتدا تا انتهایش ماجراجویی است. در این مسیر آب انبار‌های فراوانی دیده می‌شود که زمانی آب آشامیدنی مردم تشنه کویر را تأمین می‌کرده اند. جدا از فراوانی آب انبار‌های مسیر که هر عابری را مجبور به تماشا می‌کند، دیدن گله‌های شتر هم بر کیفیت راه اضافه می‌کند؛ شتر‌هایی که به محض دیدن رهگذر دست از هر کاری می‌کشند و همگی ما را تماشا می‌کنند. اما ساکنان کویر در نگاه اول همین‌ها نیستند؛ چشم که برگردانیم، قرقی و جغد هم گهگاهی نمایان می‌شوند.
جلوه دیگر کویر سه قلعه، نمکزار و رودخانه نمک آن است که حتما برای رسیدن به آنجا باید از وسیله مناسب استفاده کرد تا گرفتار باتلاق‌های منطقه نشد. خلاصه اگر از رصد آسمان شب منطقه هم لذت بردیم، باید به چشم انداز تپه‌های ماسه‌ای منطقه برسیم که انسان را به وجد می‌آورد. این تپه‌ها در این وقت سال در اول صبح، کمی مرطوب است و اگر زود بجنبیم، صحنه‌هایی شگفت انگیز می‌بینیم؛ روی تپه‌های ماسه‌ای مرتفع که رو به خورشید است، شن داغ است و پشت آن، که سایه است و هنوز زور و نور خورشید نرسیده، با لایه‌ای نازک مثل برف پوشیده شده است. لذت بردن از منظره‌های کویر سه قلعه با افقی بی انتها ساده است، چه اینکه اگر به وقت بارندگی به این منطقه سفر کنیم، نمای کوهستان‌های شمالی و پربرف فردوس از پشت تپه‌های ماسه‌ای نیز بی مانند است.
چهره کویر و بیابان به واسطه دست نخوردگی به نسبت بکر است، اما گاهی نمایی از حضور انسان و بازمانده رفتارش پیداست که قدری فضا را زشت می‌کند. درهرحال، چه می‌توان کرد که اگر فرارکردن از آفات حضور انسان در کویر میسر بود، «چون شهر صحرا نیز سرشار از بشر بود».